Το κόλπο της διάσωσης δεν βγαίνει

ΠΗΓΗ: Το Ποντίκι

Κάθε μέρα γίνεται περισσότερο προφανές ότι το «κόλπο» γύρω από την ελληνική διάσωση «δεν βγαίνει». Ακόμη και οι πλέον ένθερμοι υποστηρικτές της μνημονιακής πολιτικής παραδέχονται ότι οδηγηθήκαμε σε ένα τρίτο μνημόνιο επειδή... δεν πέτυχαν τα δύο πρώτα.

Τα ερωτήματα είναι: Συνεχίζοντας με την ίδια συνταγή, τώρα που και το τρίτο μνημόνιο δείχνει να εξαντλείται, θα πάμε σε τέταρτο; Γιατί να μένουμε προσκολλημένοι σε μια πολιτική όταν και οι εμπνευστές της παραδέχονται την αποτυχία της; Ιδιαίτερα όταν όλοι οι δείκτες, επίσημοι και μη, φωνάζουν ότι το καράβι πάει στα βράχια και η οικονομία καταρρέει σε δώδεκα μέτωπα. Ούτε ένα ούτε δύο...

1 Ύφεση

Η πρώτη επίσημη παραδοχή των δανειστών περί «λάθους» αφορά την υποτίμηση της ύφεσης από τα μέτρα που επέβαλαν από το 2010 και μετά. Η ραγδαία πτώση της κατανάλωσης και όλες οι παράπλευρες συνέπειες οδήγησαν σε πρωτοφανή μείωση του ΑΕΠ, η εξέλιξη του οποίου θα είναι απρόβλεπτη και τα επόμενα χρόνια. Αυτό αποδεικνύουν οι διαρκείς αναθεωρήσεις των σχετικών δεικτών από την πλευρά του ΔΝΤ.

Την ίδια στιγμή, η Citigroup (ένας οικονομικός παράγοντας του αμερικανικού «στρατοπέδου» με πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα) προέβλεψε προσφάτως ότι η ύφεση το 2013 θα ξεπεράσει το 10% και θα διατηρηθεί και το 2014 (-1%). Σε έκθεση για την παγκόσμια οικονομία ο αμερικανικός οίκος εκτιμά ότι η ελληνική επιστροφή στην ανάπτυξη (με 4,5%) θα συμβεί το 2015, ενώ οι αναλυτές της επιμένουν στην πιθανότητα 50%-75% για έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Εδώ να σημειώσουμε ότι το ΔΝΤ, στη βαρυσήμαντη έκθεση «World Economic Outlook» (WEO), τον Οκτώβριο, προέβλεπε ύφεση 6% το 2012 και 4% το 2013. Πρόκειται για τα στοιχεία που αναθεωρήθηκαν αποκαλύπτοντας και τη λάθος εκτίμηση για τις επιπτώσεις της ύφεσης. Στην έκθεση εκείνη, για την ανεργία το Ταμείο προέβλεπε 23,8% το 2012 και αύξηση στο 25,4% το 2013. Όμως ο διευθυντής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ Σάββας Ρομπόλης από τα τέλη του περασμένου έτους είχε εκτιμήσει πως το ποσοστό ανεργίας μπορεί να εκτιναχθεί στο 30% στο κλείσιμο της χρονιάς.

2 Ανεργία

Τελικά οι νέες προβλέψεις που δημοσίευσε το ΔΝΤ στις 18 Ιανουαρίου, μαζί με το αναθεωρημένο μνημόνιο, αναθεώρησαν την ανεργία στο 24,4% το 2012 και στο 26,6% το 2013. Ωστόσο, οι επίσημες μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι από τον Οκτώβριο του 2012 η ανεργία είχε ήδη εκτιναχθεί στο 26,8%. Είχε δηλαδή ξεπεράσει και την «πρόβλεψη» του ΔΝΤ για το 2013 πριν καν κλείσει το 2012.

Και όλα αυτά την ώρα που σε όσους γνωρίζουν απλά οικονομικά είναι γνωστό ότι τα ποσοστά ανεργίας μεγαλώνουν τους δύο τελευταίους μήνες κάθε χρόνου, καθώς απολύονται οι τελευταίοι των εποχικών επαγγελμάτων, ενώ ειδικότερα στην ελληνική περίσταση είναι επίσης γνωστό ότι Νοέμβριο και Δεκέμβριο «έτρεξαν» πολλά προγράμματα εθελουσίας εξόδου σε επιχειρήσεις. Επομένως, η ανεργία του 2012 είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί κι άλλο, επηρεάζοντας άλλη μια φορά τις προβλέψεις και ανατρέποντας τα δεδομένα στα οποία στηρίζονται οι «λύσεις» των δανειστών.

Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, οπότε αναμένονται τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ανεργία του Δεκεμβρίου του 2012, η Eurostat δείχνει την τάση: Η Ελλάδα κρατάει το «χρυσό» που πήρε το φθινόπωρο έχοντας ανεργία υψηλότερη της Ισπανίας. Τον Οκτώβριο του 2012 είχαμε ανεργία 26,6% έναντι 26% της Ισπανίας και 11,7% μέσου όρου στην Ε.Ε. Στους νέους η ανεργία έφτασε στο 57,6%, επίσης το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., μια ακόμη αρνητική πρωτιά που έχουμε πάρει από το 2011. Εκεί ο κοινοτικός μέσος όρος βρίσκεται στο 23,9%.

3 Μείωση εισοδήματος

Με αυτά τα δεδομένα, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις επιπτώσεις της κρίσης, αν και προκαλούν θλίψη, ήταν τα... αναμενόμενα. Το τρίτο τρίμηνο του 2012 το διαθέσιμο των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 10,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2011, δηλαδή από 37,2 δισ. ευρώ σε 33,2 δισ. ευρώ. Η μείωση αποδόθηκε σε τρεις λόγους: στη συρρίκνωση των αποδοχών των εργαζομένων κατά 11,3%, στη μείωση κατά 10,2% των κοινωνικών παροχών που εισπράττουν τα νοικοκυριά και στην αύξηση κατά 17,7% των φόρων στο εισόδημα και τις περιουσίες.

4 Πτώση καταναλωτικής δαπάνης

Τη νύφη πλήρωσε η αγορά, καθώς η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε κατά 6,1% σε σχέση με το 2011, από 38,2 δισ. ευρώ σε 35,9 δισ. ευρώ. Δηλαδή «χάθηκαν» 2,3 δισ. από την αγορά. Έτσι το ποσοστό αποταμίευσης (ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα) μειώθηκε κατά 8,1% το τρίτο τρίμηνο του 2012 (από 2,8% το τρίτο τρίμηνο του 2011), ενώ οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 11,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

Ο μόνος θετικός δείκτης αφορούσε το πλεόνασμα στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών (+1,8 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 0,8 δισ. το τρίτο τρίμηνο του 2011), αλλά και αυτό οφείλεται στη δραματική μείωση των εισαγωγών λόγω της κρίσης.

5 Αύξηση δανειακών αναγκών

Μια σημαντική ένδειξη, που επιβεβαιώνει το ότι το καράβι οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στα βράχια, αφορά τις καθαρές δανειακές ανάγκες της γενικής κυβέρνησης που για το τρίτο τρίμηνο του 2012 ανέβηκαν σε 7,9 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με τα 5,5 δισ. ευρώ το τρίτο τρίμηνο του 2011. Αύξηση πάνω από 20%!

6 Στο κόκκινο τα ληξιπρόθεσμα

Κάθε μήνα, στα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο προστίθεται άλλο 1 δισ. ευρώ. Από τα στοιχεία της ΓΓΠΣ για το 2012 προκύπτει ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έφτασαν τα 56,6 δισ., εκ των οποίων τα 13,2 δισ. ευρώ προέκυψαν το 2012. Το πρόβλημα άρχισε να «χοντραίνει» το δεύτερο εξάμηνο, αφού από τον Αύγουστο, μέσα σε τέσσερις μήνες, τα νέα χρέη αυξήθηκαν από τα 4 στα 13 δισ. ευρώ. Διόλου τυχαίο που αυτό συμπίπτει χρονικά με την αποστολή των εκκαθαριστικών της εφορίας.

7 Στο ναδίρ οι εισπράξεις από τις εφορίες

Όλοι οι εισπρακτικοί στόχοι που σχετίζονται με τα νοικοκυριά έχουν αποτύχει. Παρά την αναθεώρηση προς τα κάτω του στόχου για τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο μηχανισμός δεν μπόρεσε να πετύχει ούτε αυτόν. Αντί για 11,2 δισ. ευρώ, εισπράχθηκαν τελικώς 9,968 δισ. Αποτυχία και στον ΦΠΑ, όπου μαζεύτηκαν 14,95 δισ. έναντι στόχου 15,687 δισ. ευρώ.

Πώς λοιπόν το ΥΠΟΙΚ προσδοκά αύξηση εσόδων από τη φορολογία ακινήτων κατά 380% σε σχέση με τις προβλέψεις του 2010;

8 Απλήρωτο το 25% των δανείων

Άμεση συνέπεια της φορομπηχτικής πολιτικής και της απότομης μείωσης των μισθών είναι η αδυναμία των νοικοκυριών να αποπληρώνουν δάνεια. Έτσι, τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια θα φτάσουν το 2012 το αστρονομικό επίπεδο του 25% αντί της αρχικής εκτίμησης της ΤτΕ για 21,5%. Στο τέλος Νοεμβρίου 2012 το σύνολο των δανείων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων ανερχόταν σε 230 δισ., από τα οποία τα 52 δισ. είναι καθυστερούμενα.

9 Ύφεση στην ευρωζώνη

Την κατάσταση επιδεινώνουν εξωτερικοί παράγοντες, που δεν σχετίζονται άμεσα με την ελληνική οικονομία. Όπως, π.χ., οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις για την ύφεση στην ευρωζώνη, που θα επηρεάσουν περαιτέρω και την Ελλάδα. Όπως είναι γνωστό, το ΔΝΤ κατέληξε ότι η ευρωζώνη θα παραμείνει σε ύφεση και το 2013 καθώς η οικονομία της θα υποχωρήσει κατά 0,2% φέτος έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για ανάπτυξη 0,2%. Αντιθέτως, η Κομισιόν αναμένει ότι η ανάκαμψη θα ξεκινήσει από φέτος.

10 Ρίσκο χώρας

Ακόμη πιο αρνητικές επιπτώσεις έχουν οι εκθέσεις ξένων οργανισμών που συντηρούν το υψηλό «ρίσκο χώρας». Πιο πρόσφατη, αυτή της Bank of America, που θεωρεί πως η χώρα θα εξακολουθήσει να αποτελεί ρίσκο το 2013. Όπως αναφέρει, εξακολουθούν να ελλοχεύουν πολιτικά ρίσκα, με βασικό τις ψηφοφορίες στη Βουλή επί μεταρρυθμίσεων που «σπάνε» τις συμφωνίες για τις τριμηνιαίες αναθεωρήσεις του προγράμματος διάσωσης.

11 Αναμονή στις επενδύσεις

Η διατήρηση του ρίσκου κρατάει ακόμη μακριά τις ξένες επενδύσεις, ενώ στη χώρα μας έρχονται κυρίως τα κερδοσκοπικά funds, που είτε βγάζουν τρελά κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα είτε καιροφυλακτούν για να πάρουν κοψοχρονιά κάποια εταιρεία ή από τη λίστα των αποκρατικοποιήσεων ή από τις λίστες των τραπεζών. Δεν είναι τυχαίο ότι σε μεγάλη ημερίδα που διοργανώθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου στη Νέα Υόρκη για την «επόμενη ημέρα» στην Ελλάδα παρέλασε η αφρόκρεμά τους: Franklin Templeton, Fortress Investment, Blackrock Financial Management, Blackstone, College Retirement Equities Fund, Brock Capital, Baupost Partners, Contrarian, Luxor Capital, Moore Capital, Citi U.S. Pension Investments, Morgan Stanley, Well Fargo Advisors, Rothchild, Paulsοn & Co., Allen & Co, Barclays Capital, Calamos Investments, Deutsche Bank, Citi, Goldman Sachs, ABN AMRO, Knight Capital, Mizuho Securities, Caxton Associates, Dupont Capital, Evercore Group, Fiduciary Trust, GE Capital, ING Investment, Keefe Bruyette & Woods, Lazard Asset Management, Macarthur Capital, Merrill Lynch, Moelis & Co., Oppenheimer, Prudential, Raymond James, Rockefeller & Co., Smith Barney, Stifel Nikolaus Wiesel, UBS Financial Services. Από αυτούς ούτε ένας δεν έχει επενδυτικό πρόγραμμα στην Ελλάδα, παρά μόνο... ενδιαφέρον για «ευκαιρίες». Δηλαδή πλιάτσικο.

Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι τα... μεγάλα funds, εκπρόσωποι των οποίων συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό σε πολυδιαφημισμένα (από το Μαξίμου) ραντεβού, είναι μικρομεσαία «μαγαζιά», με στόχο μάλλον να αρπάξουν κάποια τράπεζα στις διαδικασίες αύξησης κεφαλαίου, όπως έκαναν και στην Ιρλανδία. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η «κινητικότητα» δεν έχει συνοδευτεί από κάποιο ντιλ.

12 Εκτός στόχων οι αποκρατικοποιήσεις... νέα μέτρα στον ορίζοντα

Το περιβάλλον γίνεται ακόμη πιο «ζόρικο» από τις καθυστερήσεις και τα διαρκή προβλήματα στις αποκρατικοποιήσεις. Με τον ΟΠΑΠ και τη ΔΕΠΑ σε κρίσιμη καμπή και σοβαρές περιπλοκές, είναι αμφίβολο πόσο θα επιτευχθούν οι εισπρακτικοί στόχοι, έστω και μετά τη γιγαντιαία αναθεώρησή τους προς τα κάτω.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Κομισιόν, από τις αποκρατικοποιήσεις προβλέπεται ότι θα εισπραχθούν 100 εκατ. το πρώτο τρίμηνο του 2013, 1 δισ. το δεύτερο τρίμηνο και από 700 εκατ. τα δύο επόμενα. Αν δεν επιτευχθούν οι στόχοι, η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει νέα μέτρα. Και βέβαια, τα νέα μέτρα (επιπλέον των 4 δισ. των απροσδιόριστων μέτρων που χρωστάμε στους δανειστές για το 2015-16) θα τινάξουν πάλι στον αέρα τόσο την πραγματική οικονομία όσο και τους «στόχους» που μας έχουν βάλει, συνεχίζοντας τον φαύλο κύκλο που άνοιξε το 2010.

Αμφιβάλλετε ακόμη ότι πρόκειται για συνταγή αποτυχίας;