Η ξεροκέφαλη ελίτ και η ανταρσία Hollande

Πηγή: FT (via euro2day)

by W. Munchau

Έχουν μείνει έξι ημέρες για τις εκλογές της Γαλλίας. Φαίνεται πως οι ψηφοφόροι θα καταψηφίσουν τον πρόεδρό τους με βασικό γνώμονα την ωμή αντιπάθεια που τρέφουν στο πρόσωπό του. Γεγονός είναι ότι ο Nicolas Sarkozy δεν μοιάζει με πρόεδρο, δεν μιλάει σαν πρόεδρος και δεν συμπεριφέρεται σαν πρόεδρος της Γαλλίας. Υπάρχει, όμως, πιο σημαντικός λόγος για να απομακρυνθεί από το αξίωμά του: 

Τις εκλογές του 2007 τις κέρδισε υποσχόμενος φιλόδοξες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Ήταν ένας από τους λίγους Ευρωπαίους πολιτικούς που είχαν λαϊκή εντολή για μεγάλες αλλαγές. Απέτυχε για έναν λόγο, που έγινε εμφανής ακόμη και κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2007: ήταν υπερδραστήριος. Οι μεταρρυθμίσεις είναι για τους βαρετούς πολιτικούς. 

Η προεκλογική εκστρατεία δεν έχει ακόμη τελειώσει. Πολλά μπορούν να γίνουν μέσα σε έξι ημέρες. Ο κ. Hollande, όμως, προς το παρόν προηγείται τόσο πολύ στις δημοσκοπήσεις που δύσκολα μπορεί να δει κανείς πώς θα καταφέρει ο Ν. Sarkozy να κάνει την έκπληξη. Θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από μία πειστική εμφάνιση στο προγραμματισμένο τηλεοπτικό debate των δύο υποψηφίων την Τετάρτη.

Οι δύο πιο σημαντικές πλευρές ως προς την προεδρία του Hollande θα είναι η επίδραση που θα επιφέρει στη γαλλική οικονομία και στην ευρωπαϊκή οικονομία. Εκ πρώτης όψεως, θεώρησα ότι η επίδραση θα είναι σε γενικές γραμμές ουδέτερη. Με μία δεύτερη ανάγνωση, όμως, θεωρώ ότι η νίκη Hollande θα είναι σημαντικά θετική.

Οι δύο μεγαλύτερες αποτυχίες του Sarkozy στην προσπάθειά του για μεταρρυθμίσεις ήταν ότι δεν μπόρεσε να επιβάλει μία ενιαία σύμβαση εργασίας για όλο το εργατικό δυναμικό της χώρας και να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες. 

Oύτε ο κ. Hollande υπόσχεται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η ευρωπαϊκή εμπειρία μας δείχνει ότι οι αλλαγές είθισται να επιβάλλονται από την Αριστερά και όχι από τη Δεξιά και συνήθως υπό πίεση. Η Γαλλία θα υιοθετήσει τελικά αυτές τις μεταρρυθμίσεις, ανεξαρτήτως του ποιος θα αναδειχθεί στην προεδρία. Ο κ. Hollande, ωστόσο, θα πρέπει να αντισταθεί στις πιέσεις της Αριστεράς για αύξηση του ελάχιστου μισθού και για κατάργηση των αυξήσεων στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. 

Και τι γίνεται με την απειλή από αυτόν για συντελεστή φορολογίας 75% σε όσους έχουν έσοδα μεγαλύτερα του 1 εκατ. ευρώ; Είναι μία πρόταση πολιτικά πανέξυπνη, αλλά οικονομικά ασυνεπής. Μπορεί να μετακομίσουν λίγοι ακόμη αστέρες του rock από το Παρίσι στις Βρυξέλλες ή στη Γενεύη. Ορισμένοι τραπεζίτες με υψηλά μπόνους μπορεί να μετακινηθούν στο Λονδίνο. Ειλικρινά, όμως, ποιος ενδιαφέρεται; Δύσκολα θα πιστέψει κανείς ότι θα υπάρξει φυγή επιστημόνων και ταλέντου από τη Γαλλία. Οι περισσότεροι επιχειρηματίες δεν επηρεάζονται, καθώς δεν συγκεντρώνουν πλούτο μέσω της αύξησης των εισοδημάτων τους, πόσο μάλλον με μπόνους. 

Ο βασικός λόγος για τον οποίο προσδοκώ νίκη του Francois Hollande είναι για τον αντίκτυπο που θα επιφέρει στην Ευρώπη. Αυτήν τη στιγμή, όλες οι μεγάλες και ορισμένες από τις μικρότερες οικονομίες της ευρωζώνης διοικούνται από κεντροδεξιές κυβερνήσεις. Η AngelaMerkel είναι η αδιαμφισβήτητη βασίλισσα. Ο κ. Hollande δεν θα είναι ένας βολικός συνεργάτης. Σε ορισμένα θέματα, όπως το δημοσιονομικό συμβόλαιο, θα την προκαλέσει ευθέως.

Καλωσορίζω μία προεδρία Hollande επειδή θα επιφέρει την αναγκαία αλλαγή στην τοξική συζήτηση για την κρίση στην ευρωζώνη και την αντιμετώπισή της. Σύμφωνα με όσα έχουν επικρατήσει, η κρίση προκλήθηκε από δημοσιονομική ανευθυνότητα. Το φάρμακο που συνταγογραφήθηκε ήταν η λιτότητα και οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Για τη λιτότητα, ο δρόμος που αποφασίστηκε ήταν το δημοσιονομικό συμβόλαιο, το οποίο ο κ. Hollande δήλωσε ότι δεν θα υπογράψει, εάν δεν συμπληρωθεί από μέτρα για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης. 

Θα επιθυμούσα ο ίδιος να προχωρήσει περισσότερο γιατί η λιτότητα θα αποτελέσει βρόχο για τις χώρες που ήδη βρίσκονται σε παγίδα χαμηλής ανάπτυξης. Καμία διαρθρωτική πολιτική δεν θα το αλλάξει αυτό. Κατανοώ τους πολιτικούς λόγους για τους οποίους δεν θέλει να προχωρήσει περισσότερο. Δεν θέλει να ξεκινήσει η προεδρία του με μία υπαρξιακή μάχη ενάντια στη Γερμανία και την προοπτική μιας ακόμη κρίσης πανικού στους διεθνείς επενδυτές. 

Η Γαλλία, όμως, δεν είναι η μόνη χώρα που θα πρέπει να παρακολουθούμε. Στην Ολλανδία, η κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας κατέρρευσε αφού ο Geert Wilders, ο επικεφαλής του Κόμματος της Ελευθερίας, αποφάσισε να μη στηρίξει το πρόγραμμα λιτότητας. Η ολλανδική κυβέρνηση κατόρθωσε να καταλήξει σε συμφωνία την προηγούμενη εβδομάδα με κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης. Η χώρα θα προχωρήσει τώρα σε μία αρκετά σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή εν μέσω ύφεσης. Ο ΦΠΑ θα αυξηθεί στο 21%, καταπιέζοντας την κατανάλωση. Θα μειωθούν οι δαπάνες στην υγεία και στην παιδεία. 

Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσει το εκλογικό σώμα της Ολλανδίας σε αυτήν την πολιτική στην εκλογική αναμέτρηση του Σεπτεμβρίου. Εκτίμησή μου είναι ότι θα υπάρξει εκτίναξη της υποστήριξης τόσο στην Αριστερά όσο και στη Δεξιά καθώς και οι δύο απορρίπτουν αυτήν την πολιτική. Ο κ. Wilders, ο οποίος μέχρι πρότινος είχε εστιάσει στο θέμα της μετανάστευσης, τώρα έχει επιλέξει ως αγαπημένο του θέμα την ευρωζώνη για να πλήξει τους ξένους. 

Η ανάδειξη του πολιτικού εξτρεμισμού στην Ευρώπη είναι εν μέρει απόρροια της ξεροκεφαλιάς και της βλακείας στην ελίτ του κέντρου. 

Είναι λίγο επικίνδυνο να κρίνεται κάποιος προτού εκλεγεί. Υποπτεύομαι, όμως, ότι ο κ. Hollande θα αποτελέσει την απαρχή μιας προοδευτικής ανταρσίας.