S.King: Η Ελλάδα που βρυχάται

ΠΗΓΗ: euro2day

Μια φανταστική ιστορία με θέμα την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ δημοσίευσε την Τετάρτη ο επικεφαλής οικονομολόγος της HSBC, Stephen King με τίτλο "How the Greek tiger learnt to roar again...". 

Σύμφωνα με την ιστορία αυτή, "Στο τέλος του 2015 η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να κοιτάξει πίσω με κάποια ικανοποίηση για τα πρόσφατα επιτεύγματά της. Ο έξω κόσμος, που κάποτε απελπίζονταν τόσο πολύ με την Αθήνα, τώρα θεωρεί την Ελλάδα ως τον «Ελληνικό Τίγρη». Η χρηματιστηριακή αγορά της χώρας, που είχε υποχωρήσει κατά 90% από την «κορυφή» που είχε πιάσει το 2007 μέχρι τους πρώτους μήνες του 2013, πλέον βρυχάται. Τα επιτόκια, που κάποτε βρισκόταν στην οικονομική στρατόσφαιρα, είναι τώρα πολύ χαμηλότερα από αυτά της Ιταλίας ή της Ισπανίας. Και ενώ η ανάπτυξη δεν ήταν διψήφια, η Ελλάδα έκανε την Κίνα και την Ινδία να… τρέχουν.

Έχοντας κόψει τους δεσμούς της με την Ευρώπη, ως αντίδραση σε αυτό που έγινε γνωστό ως «η μεγάλη καταστροφή», το μέλλον της Ελλάδας τώρα φαίνεται εξασφαλισμένο, αντανακλώντας τους δεσμούς ανάπτυξής της με τις πιο δυναμικές οικονομίες του κόσμο. Ακόμα και όταν οι πρώην ευρωπαίοι εταίροι της την απέφευγαν, η Ελλάδα βρήκε νέες πηγές οικονομικής στήριξης, χάρη στις «βαθιές τσέπες» των Ρώσων –οι οποίοι σχεδίαζαν να κατασκευάσουν ένα γιγαντιαίο terminal φυσικού αερίου στη Θεσσαλονίκη στο τέρμα ενός νέου αγωγού- και των Κινέζων.

Ακόμα και κατά τη διάρκεια της μεγάλης καταστροφής, η Κίνα είχε δείξει τον ενθουσιασμό της για οτιδήποτε ελληνικό: η λειτουργία των σταθμών εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά πέρασαν στην κινεζική COSCO Pacific και το λιμάνι μετατράπηκε στον κόμβο για τα κινεζικά προϊόντα με προορισμό την Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική (προς μεγάλη ενόχληση της Τουρκίας). Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα είχε «πάρει αγκαζέ» την ταχύτατα αναπτυσσόμενη κινεζική αγορά ελαιολάδου, «κόβοντας» τους νοτιοευρωπαίους ανταγωνιστές της λόγω του πολύ πιο ανταγωνιστικού συναλλάγματος. 

Η απόφαση της Αθήνας να εγκαταλείψει την ευρωζώνη –και την Ευρωπαϊκή Ένωση- ελήφθη μεβαριά καρδιά. Οι Έλληνες ήθελαν να είναι μέρος της Ευρώπης όμως όλο και περισσότερο αισθάνονταν εγκαταλελειμμένοι σε μια οικονομική έρημο. Η αλήθεια είναι ότι ορισμένοι από τους πολιτικούς τους έδειξαν… οικονομία στην αλήθεια και οι πιο εύποροι πολίτες της χώρας είχαν βρει τρόπους να ξεφύγουν από τις «δαγκάνες» των εφοριακών, όμως, μετά από τρία χρόνια καταστροφής και με τα έσοδα μειωμένα κατά 25% σε σχέση με την «κορυφή», ήταν καιρός η χώρα να προχωρήσει. 

Στην αρχή, η εισαγωγή της «νέας δραχμής» φαινόταν καταστροφική: οι Έλληνες με οικονομική άνεση απέσυρα όλα τα χρήματά τους από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν την ανταλλαγή των ευρώ τους με τις υποτιμημένες δραχμές. Σε απάντηση, το νέο νόμισμα έχασε το ήμισυ της αξίας του έναντι του ευρώ. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά ένα περαιτέρω 8% καθώς η τραπεζική κρίση πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Ωστόσο, με την εφαρμογή ελέγχων στα κεφάλαια και τις συναλλαγές –που παρομοίαζαν την προσέγγιση των ταχύτατα αναπτυσσόμενων αναδυόμενων χωρών- η Ελλάδα θα μπορούσε σύντομα να απομονωθεί από τα πάνω και τα κάτω των διεθνών κεφαλαιαγορών. Μέσα σε λίγους μήνες, η εγχώρια οικονομική κατάρρευση σταμάτησε. 

Ο πληθωρισμός ήταν μια μεγάλη απειλή, καθώς οι ταχύτατα αυξανόμενες τιμές εισαγωγών έφεραν τεράστια αιτήματα για τους μισθούς, όμως απουσία στήριξης από τους πρώην ευρωπαίους εταίρους της, η ελληνική κυβέρνηση έπεισε τους έλληνες ότι η λιτότητα και οπεριορισμός των μισθών ήταν αναγκαία για μια ζωτικής σημασίας άμεση βελτίωση τηςανταγωνιστικότητας. Μέσα σε διάστημα μηνών, υπήρξαν σημάδια ανάκαμψης των εξαγωγών. Η οικονομία άρχιζε σιγά-σιγά να ισορροπεί. 

Αυτό όμως ήταν μόνο η αρχή. Μετά την κατάρρευση της συναλλαγματικής ισοτιμίας και την τελική ανταλλαγή χρέους, η Ελλάδα είχε καθιερωθεί ως ένας ελκυστικός προορισμός για ξένους επενδυτές που ήθελαν να αποκτήσουν βάση σε ένα δυναμικό κομμάτι του κόσμου, ιδιαίτερα μετά τις μεταρρυθμίσεις που έφερε η Αραβική Άνοιξη. Καθώς έρχονταν οι επενδύσεις,η αντίθεση των ελληνικών συνδικάτων κατέρρευσε: πράγματι, οι εργασιακές πρακτικές έπρεπε να προσαρμοστούν, όμως κανένας δεν μπορούσε να αγνοήσει την ξαφνική και ευπρόσδεκτη μείωση της ανεργίας χάρη στην εισροή ξένου χρήματος. 

Η Ευρώπη έβλεπε αυτήν την αναγέννηση με ένα μείγμα ζήλιας και συναγερμού –οι πολιτικοί είχαν επανειλημμένως προειδοποιήσει την Ελλάδα για το κόστος της αποχώρησης από την ευρωζώνη και την ΕΕ, ωστόσο φαίνεται πως αυτή είχε τελικά καλά αποτελέσματα. 

Μετά την επιτυχία της Ελλάδας, ήρθαν τα πάνω-κάτω στις χρηματαγορές της ευρωζώνης. Η Γερμανία εξακολουθούσε να απαιτεί λιτότητα από χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, ακόμα και την ώρα που οι οικονομίες αυτές έρχονταν αντιμέτωπες με την τέταρτη χρονιά ύφεσης. Καθώς οι επενδυτές προεξοφλούσαν την πιθανότητα αποχώρησης της Ισπανίας ή της Ιταλίας από το ευρώ, το κόστος δανεισμού για τα κράτη της Νότιας Ευρώπης αυξήθηκε δραματικά. Η αντίθεση μεταξύ της επιτυχίας της Ελλάδας και της αποτυχίας της Ισπανίας και της Ιταλίας ήταν εμφανής, τόσο πολύ που οι Ισπανοί και οι Ιταλοί άρχισαν να απαιτούν τη δική τους εκδοχή της «Ελληνικής Εξόδου». 

Εν τω μεταξύ, οι Γερμανοί άρχισαν να αναρωτιούνται τι ήταν αυτό που πήγε τόσο στραβά. Νόμιζαν πως η λιτότητα θα έφτιαχνε όλα τα στραβά. Πίστευαν πως οι δημοσιονομικά απείθαρχοί θα μπορούσαν να μπουν σε τάξη. Η Bundesbank είχε αντιταθεί σθεναρά σε οποιοδήποτε πρόγραμμα προσέφερε στήριξη στα πιο αδύναμα μέλη του ευρώ, φοβούμενη το δημοσιονομικό πισωγύρισμα. Ωστόσο, με την προοπτική της διάλυσης του ευρώ, ο κίνδυνος για την Γερμανία ήταν εμφανής –μια τεράστια αύξηση στην αξία του νομίσματός της στα ξένα χρηματιστήρια, τέτοια που θα ήταν αρκετή για να εξαλείψει τεράστια κομμάτια της γερμανικής βιομηχανίας. 

Η Angela Merkel, η «Μεγάλη Κυρία» της ευρωπαϊκής πολιτικής, αναγνώριζε τον κίνδυνο. Το να αναγκάσει την Ελλάδα να βγει από το ευρώ, αποδείχθηκε ότι ήταν λάθος. Το κόστος για την Ελλάδα αντισταθμίστηκε από τα οφέλη. Μέρη της ευρωζώνης, ωστόσο, εξακολουθούσαν να πλήττονται από την ύφεση. Η κ. Merkel είχε μια επιλογή: να πιέσει για δημοσιονομική ένωση που θα «κλείδωνε» για πάντα την μεταφορά πληρωμών που, στην περίπτωση της Ελλάδας, είχε αρνηθεί σθεναρά, ή να φύγει από το ευρώ, με ότι αυτό θα συνεπάγονταν για την γερμανική βιομηχανία. 

Η Γερμανία έπαιξε και έχασε. Στην προσπάθεια να τιμωρήσει την Ελλάδα, κατέληξε με μια απίθανη επιλογή: να δημιουργήσει μια δημοσιονομική ένωση, ή μια τεράστια νομισματική αναταραχή. Το Βερολίνο στόχευε την Ελλάδα, αλλά κατέληξε να πυροβολεί το δικό της το πόδι". 

Αυτή η φανταστική ιστορία σίγουρα δεν είναι μια «ορθόδοξη» άποψη, τονίζει στο τέλος ο κ. King. Όπως σημειώνει, "δεν υπάρχει κανένας συγκεκριμένος λόγος που να δείχνει ότι τα γεγονότα που περιγράψαμε θα πραγματοποιηθούν (αν και το κομμάτι με την COSCO και τον έλεγχο των σταθμών εμπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά είναι πραγματικό). Όμως η ιδέα ότι η Ελλάδα μπορεί να φύγει από το ευρώ και μετά η υπόλοιπη ευρωζώνη θα ζει «αυτή καλά κι εμείς καλύτερα» -μια άποψη που έχει αρχίσει μια γενικά αποδεκτή- είναι σίγουρα λάθος. Η αποχώρηση μπορεί στο τέλος να είναι μια απάντηση για τις δυσκολίες της Ελλάδας, όμως απλώς θα δημιουργήσει ερωτήματα για όλους τους υπόλοιπους".