Οι G20 πρέπει να απορρίψουν τη συμφωνία της Ευρωζώνης

ΠΗΓΗ: sofokleous 10

Για όποιον ζητούσε ένα ‘μεγάλο μπαζούκα’, η Κοπεγχάγη ήταν απογοήτευση. Οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης βολεύτηκαν με την ελάχιστη πρόταση για την ενίσχυση του ‘τείχους προστασίας’.Η συμφωνία εγείρει τρία άμεσα ερωτήματα: Πόσο ισχυρό είναι πράγματι το ευρωπαϊκό τείχος προστασίας; Θα φτάσει για όλα; Και, κυρίως, θα πρέπει τώρα οι G20 να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου αυτό να χρηματοδοτήσει την Ευρώπη;

Αγνοήστε τα πρωτοσέλιδα. Η αύξηση των πόρων του ταμείου στήριξης της Ευρωζώνης δεν φτάνει τα 700 δις ευρώ. Η πραγματικότητα είναι ότι ο νέος μηχανισμός διάσωσης της Ευρωζώνης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, θα έχει 500 δις ευρώ διαθέσιμα για μελλοντικά προγράμματα διάσωσης. Τα 700 δις ως νούμερο έχει νόημα μόνο για τα Κοινοβούλια των κρατών μελών γιατί περιγράφει την έκθεση κινδύνου που αναλαμβάνουν.

Η πιο θετική όψη της συμφωνίας της Κοπεγχάγης είναι ότι επιβεβαιώνει πως τα 500 δις ευρώ θα είναι λίγο ως πολύ διαθέσιμα από την πρώτη ημέρα της επόμενης κρίσης. Αλλά πίσω από αυτήν την απλή ανακοίνωση, υπάρχει μια πολύπλοκη δομή όπου τα κεφάλαια του παλαιού μηχανισμού που δεν χρησιμοποιήθηκαν θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν το κενό που προκύπτει από τη σταδιακή καταβολή των κεφαλαίων εκ μέρους των κρατών στον νέο μηχανισμό.

Η ουσία της νέας συμφωνίας, πάντως, είναι γόνιμα απλή. Τα 500 δις ευρώ θα πρέπει να πληρώσουν τα πάντα. Τα υπάρχοντα προγράμματα θα συνεχιστούν, αλλά όταν εκπνεύσουν ή αναδιαρθρωθούν, τα όποια νέα κεφάλαια θα πρέπει συνολικά να βρίσκονται κάτω από αυτό το όριο. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η δανειοδοτική ισχύς του νέου ευρωπαϊκού μηχανισμού δεν αυξήθηκε πράγματι από τα 500 στα 700 δις ευρώ, αλλά από τα 300 στα 500.

Τι θα αγοράσουν όμως αυτά τα 500 δις ευρώ; Εάν υποθέσουμε ότι το ΔΝΤ θα αυξήσει και το δικό του μερίδιο στο συνολικό πακέτο αντιστοίχως, τα συνολικά διαθέσιμα κεφάλαια για τα νέα προγράμματα θα φτάσουν τα 750 δις ευρώ. Με αυτά θα πρέπει να πληρωθούν τα δεύτερα προγράμματα της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, το τρίτο πρόγραμμα της Ελλάδας και πιθανώς το πρώτο και το δεύτερο πρόγραμμα της Ισπανίας – με το πρώτο να είναι πιο περιορισμένο και να  εστιάζει στην ανακεφαλαιοποίηση του ισπανικού τραπεζικού τομέα.

Ο ενισχυμένος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα μπορούσε να χειριστεί κάποια από αυτά τα προγράμματα αλλά όχι όλα. Αν η Ισπανία περάσει σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, όπως είναι και το πιο πιθανό, τα επίπεδα του χρέους της θα αυξηθούν και μαζί τους θα αυξηθούν και οι πιθανότητες προσφυγής της Μαδρίτης σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Κι από τη στιγμή που η Ισπανία θα βρεθεί σε αυτή τη θέση, θα αυξηθούν οι πιέσεις στην Ιταλία και το Βέλγιο.

Η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας αρκεί για να αντιμετωπιστούν τα άμεσα προβλήματα και όσα ακόμη προβλέπονται σαφώς σήμερα. Αλλά δεν αρκεί για να αντιμετωπιστούν οι πιο μακρινές και απρόβλεπτες εξελίξεις, όπως βεβαίως είναι ο σκοπός του.

Ο Γιενς Βάιντμαν, πρόεδρος της Bundesbank, σωστά υποστήριξε ότι δεν μπορείς να λύσεις την κρίση της Ευρωζώνης με ένα ταμείο διάσωσης. Αλλά η ενίσχυση του νέου ευρωπαϊκού μηχανισμού ESM θα μπορούσε να καθησυχάσει τον υπόλοιπο κόσμο ότι η Ευρωζώνη είναι σοβαρή στις προσπάθειές της να λύσει το πρόβλημα. Αυτό τώρα δεν συμβαίνει.

Ένας λόγος για την ενίσχυση των κονδυλίων του μόνιμου μηχανισμού ήταν να πειστούν οι G20 να εγκρίνουν μια ανάλογη αύξηση της χρηματοδότησης του ΔΝΤ προς την Ευρωζώνη. Θα πρέπει οι G20 να συμφωνήσουν, όπως έσπευσαν να ζητήσουν οι ηγέτες της Ευρωζώνης την Παρασκευή; Μάλλον όχι. Οι ΗΠΑ και τα άλλα κράτη μέλη ζητούσαν από την Ευρωζώνη να διπλασιάσει τη δανειοδοτική ισχύ του ευρωπαϊκού μηχανισμού αυξάνοντας τα κεφάλαιά του από τα 500 δις ευρώ στο 1 τρις. Αυτό θα άνοιγε το δρόμο για μια συνεισφορά του ΔΝΤ στα 500 δις ευρώ. Το συνδυαστικό μέγεθος του τείχους προστασίας θα ήταν έτσι 1,5 τρις ευρώ. Τώρα δεν θα είναι.

Βεβαίως, μπορούμε πάντα να προσθέτουμε νούμερα που δεν θα έπρεπε να προστίθενται. Έτσι, αν μετρήσεις τα 500 δις ευρώ του νέου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, τα 200 δις ευρώ του υπάρχοντος Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας EFSF, τα 49 δις ευρώ άλλων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα 53 δις ευρώ της διμερούς στήριξης, φτάνεις στα 800 δις ευρώ, ή σε ‘άνω του 1 τρις δολάρια’, όπως ανέφερε  η επίσημη ανακοίνωση της Παρασκευής. Μόνο που αυτό το νούμερο δεν έχει νόημα.

Την περασμένη βδομάδα οι ηγέτες της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας, της Βραζιλίας και της Νότιας Αφρικής εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την απάντηση της Ευρωζώνης στην κρίση. Αυτή η συμφωνία δεν πρόκειται να τους ηρεμήσει. Αντιθέτως, το διπλό μέτρημα  αφήνει μια πικρή γεύση. Θυμίζει την περσινή ελεεινή προσπάθεια για αύξηση της δανειοδοτικής ισχύος μέσω μόχλευσης – κάτι που σίγουρα αξίζει τον τίτλο της πιο τρελής ιδέας στην πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης. Η συμφωνία της Παρασκευής δεν ήταν τρελή, ήταν απλά πολύ περιορισμένης εμβέλειας. Πρέπει να κατανοηθεί και θα κατανοηθεί ως τέτοια.

Η αλήθεια είναι πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γενικά, και το Βερολίνο ειδικότερα, δεν είναι πολιτικά έτοιμες να δεσμεύσουν περισσότερα κεφάλαια. Όλοι οι παρατηρητές της γερμανικής πολιτικής σκηνής το γνωρίζουν αυτό. Η καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ απλά δεν έχει την πλειοψηφία για ένα ‘μεγάλο μπαζούκα’. Μπορεί να χρειάζονταν πλειοψηφία δύο τρίτων στο Κοινοβούλιο για να περάσει αυτήν τη συμφωνία.

Οι G20 θα πρέπει να απαντήσουν στην Ευρωζώνη ότι η συμφωνία της Κοπεγχάγης είναι απαράδεκτη. Η ιδέα της ενίσχυσης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ήταν να παράσχει τον ελάχιστο επαρκή βαθμό ασφάλειας προκειμένου να διατηρηθεί η ενότητα της Ευρωζώνης στο χειρότερο δυνατό σενάριο. Με 500 δις αυτό δεν γίνεται. Είναι παράλογο να περιμένουμε ότι ο υπόλοιπος κόσμος θα βάλει τα υπόλοιπα, ιδίως με δεδομένο τον αρνητικό αντίκτυπο των προγραμμάτων λιτότητας της Ευρωζώνης στον υπόλοιπο κόσμο. Οι G20 θα έπρεπε κατά συνέπεια να συστήσουν στην Ευρωζώνη να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.