Γύπες εναντίον Γκαούτσος: Mια ιστορία από την Αργεντινή, για το Ελληνικό PSI. Γράφει ο Γιάννης Κιμπουρόπουλος, από το ΜΟΝΟ #3

ΠΗΓΗ: ΜΟΝΟ

του Γ. Κιμπουρόπουλου

Η Ελληνική κυβέρνηση τις τελευταίες ημέρες έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία, που έχει βγάλει ακόμα και τα βαριά χαρτιά της στο δρόμο, να πείσει την κοινή γνώμη για το ακίνδυνο του Αγγλικού δικαίου, και τις συνέπειες του. Στο 3ο τεύχος του ΜΟΝΟ, ο Γιάννης Κιμπουρόπουλος έγραφε για το “PSI σαν Αργεντίνικο Τανγκό”:

Το αγγλικό δίκαιο δικαιώνει τους ομολογιούχους και επιβάλλει στην Αργεντινή ή να εξοφλήσει στο όλον τα ανταλλάξιμα ομόλογα ή να ανεχτεί κατασχέσεις περιουσιακών της στοιχείων.

Οι «γύπες» έχουν διευρύνει την έρευνά τους και τα δικαστικά πλήγματα σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει ανά τον κόσμο η Αργεντινή. «Σκανάρουν» όλα τα αποθέματα που διαθέτει η χώρα σε άλλες κεντρικές ή εμπορικές τράπεζες. Κατάφεραν να κατασχέσουν μερικά εκατομμύρια δολάρια που ήταν σε τραπεζικό λογαριασμό που διατηρούσε υπουργείο της Αργεντινής σε αμερικανική τράπεζα για αγορά τηλεσκοπίων! Δοκιμάζουν να βάλουν στο χέρι ακόμη και αποστολές φυσικού αερίου ή συμμετοχές της Αργεντινής σε δορυφόρους.

Για όσους αντιμετωπίζουν το ζήτημα του αγγλικού δικαίου και της ασυλίας ως νομικό βυζαντινισμό υπάρχει η άκρως διδακτική εμπειρία της Αργεντινής. Και δη, μια πολύ πρόσφατη απόφαση του ανώτατου αγγλικού δικαστηρίου που τινάζει στον αέρα, τουλάχιστον νομικά, τη μεγαλύτερη  αναδιάρθρωση κρατικού χρέους των τελευταίων ετών.
Η απόφαση που ελήφθη τον περασμένο Ιούλιο, επιτρέπει σε ένα κερδοσκοπικό κεφάλαιο (το NML, θυγατρική της Elliot Associates με έδρα τα νησιά Κέιμαν) που είχε προσφύγει αρχικά σε αμερικανικό και αργότερα σε αγγλικό δικαστήριο να διεκδικήσει περιουσιακά στοιχεία της Αργεντινής στη Βρετανία έναντι του κουρέματος των αργεντίνικων ομολόγων πριν μια δεκαετία.
Η Elliot είναι μια εταιρία απολύτως εξειδικευμένη στην κερδοσκοπία εις βάρος κρατικού χρέους και στη δικαστική διεκδίκηση υπεραξιών από αυτό. Το έκανε στην περίπτωση του Περού, αποσπώντας δικαστική απόφαση για εξόφληση περουβιανών ομολόγων στο πενταπλάσιο της αξίας που είχε καταβάλει, το έκανε και στην περίπτωση του Κογκό, όπου πρωταγωνίστησε σε υπόθεση διαφθοράς δικαστών για να αποσπάσει ευνοϊκές αποφάσεις σε υπόθεση αθέτησης τραπεζικού χρέους 100 εκατ. δολαρίων.

Καμιά ασυλία

Πριν η Elliot προσφύγει στα αγγλικά δικαστήρια, είχε ήδη δικαιωθεί από το 2006 από δικαστήριο της Ν. Υόρκης, που επιδίκασε αξίωση εις βάρος της Αργεντινής ύψους 284 εκατ. δολαρίων για τοκοχρεολύσια και τόκους ομολόγων. Ομολόγων που το κερδοσκοπικό κεφάλαιο είχε αποκτήσει, φυσικά, μετά τη χρεοκοπία της χώρας, μεταξύ 2001 και 2003, στο μισό περίπου μισή της ονομαστικής αξίας τους.

 Το αγγλικό δικαστήριο στο οποίο προσέφυγε η Elliot προσκομίζοντας και την απόφαση του δικαστηρίου της Νέας Υόρκης δέχεται τρία κρίσιμα επιχειρήματα των κερδοσκόπων:

1. Πρώτον, ότι η νομική ασυλία ενός κράτους αίρεται αν αφορούν εμπορικές συναλλαγές που έχει συνάψει, όπως ο δανεισμός με ομόλογα.
2. Δεύτερον, ότι ακόμη και αποφάσεις ξένων δικαστηρίων εναντίον κυρίαρχων κρατών είναι εκτελεστέες από τα αγγλικά δικαστήρια εφόσον δεν υπάρχει ασυλία του κράτους και πληρούνται τα κριτήρια αναγκαστικής εκτέλεσης της αγγλικής νομοθεσίας.
3.  Τρίτον, ότι οι ίδιοι οι όροι που είχαν προβλεφθεί στα ομόλογα της Αργεντινής περιείχαν την παραίτηση από την ασυλία κι επομένως οποιαδήποτε δικαστική απόφαση εις βάρος της χώρας είναι εκτελεστέα σε οποιοδήποτε δικαστήριο. Ακόμη κι αν πρόκειται για δικαστήριο της Αργεντινής!

Η προϊστορία αυτής της απόφασης ανάγεται στο 2005, όταν ο προηγούμενος πρόεδρος της Αργεντινής Νέστορ Κίρχνερ προχώρησε σε στάση πληρωμών και σε αναδιάρθρωση (κούρεμα) του χρέους της χώρας ύψους 81 δισ. δολαρίων σε ποσοστό 70%. Η προσφορά στους ομολογιούχους περιείχε ως δέλεαρ (και αυτή) την υπαγωγή των νέων ομολόγων στο αγγλικό δίκαιο και στη δικαιοδοσία των δικαστηρίων της Νέας Υόρκης, που διαπνέονται από την ίδια φιλοσοφία εύνοιας του πιστωτή.  Η ίδια αντιπαροχή –διασφάλιση για τους ομολογιούχους προβλέφθηκε και στην τελευταία προσφορά που έκανε μόλις το 2010 η κυβέρνηση της χώρας για το εναπομένον χρέος, διευρύνοντας τη συμμετοχή των ομολογιούχων στο κούρεμα στο 90%. Αυτός είναι ο όρος για την πολυπόθητη ομαλή επιστροφή της χώρας στις πιστωτικές αγορές.

Ωστόσο, η διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους της Αργεντινής, που σε γενικές γραμμές θεωρείται επιτυχής, έχει εμπλακεί σε έναν κυκεώνα προσφυγών «απρόθυμων» ομολογιούχων σε αμερικανικά, αγγλικά ακόμη και βελγικά δικαστήρια που δικάζουν πάντα κατά το αγγλικό δίκαιο. Οι δικαστικές αυτές αποφάσεις δεν είναι πάντα ευνοϊκές για τους πιστωτές, ωστόσο το κρίσιμο στοιχείο είναι η αποδοχή της δικαιοδοσίας τους και η απόρριψη, στις περισσότερες περιπτώσεις, της κρατικής ασυλίας της Αργεντινής. Οι δικηγόροι της χώρας δίνουν τη μάχη σε δεκάδες δίκες που για χρόνια είναι σε εξέλιξη να την υπερασπιστούν, παρ’ ότι δεν υπάρχει καμιά συμφωνία εθελοντικής παραίτησης (διάβαζε: εθελοδουλίας) όπως στην περίπτωση της Ελλάδας.

Παγκόσμιο κυνήγι

Μια στρατιά δικηγόρων των δύο κερδοσκοπικών κεφαλαίων έχουν εξελιχθεί σε θηρευτές περιουσιακών στοιχείων της Αργεντινής μέσω δικαστικών αποφάσεων.

Η Αργεντινή έχει αυτή τη στιγμή απέναντί της ομολογιούχους με ομόλογα αξίας μόλις 6 δισ. δολαρίων. Περίπου τα μισά από αυτά τα διεκδικούν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια EM και NML (της Elliot Associates), ενώ άλλα τόσα διεκδικούνται από περίπου 60.000 Ιταλούς μικροεπενδυτές που είχαν επενδύσει στα άλλοτε δημοφιλή ομόλογα Αργεντινής. Μια στρατιά δικηγόρων των δύο κερδοσκοπικών κεφαλαίων έχουν εξελιχθεί σε θηρευτές περιουσιακών στοιχείων της Αργεντινής μέσω δικαστικών αποφάσεων. Σε μια από τις δικαστικές διεκδικήσεις, τα κερδοσκοπικά κεφάλαια απέσπασαν ευνοϊκή απόφαση δικαστηρίου της Νέας Υόρκης η οποία κάνει δεκτή την αξίωσή τους επί περιουσιακών στοιχείων, κυρίως συναλλαγματικών αποθεμάτων, που διατηρεί η Αργεντινή στην κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ. Μάλιστα, το δικαστήριο αποδέχεται ότι η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής (BCRA) που διατηρεί αυτά τα αποθέματα, αποτελεί ουσιαστικά νομικό alter ego της Δημοκρατίας της Αργεντινής. Άρα, καλώς οι πιστωτές ζητούν «τη λίβρα τους το κρέας», αν και είναι δύσκολο μέχρι στιγμής να προβούν και σε κατάσχεση.

Οι «γύπες» έχουν πάντως διευρύνει την έρευνά τους και τα δικαστικά πλήγματα σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει ανά τον κόσμο η Αργεντινή. «Σκανάρουν» όλα τα αποθέματα που διαθέτει η χώρα σε άλλες κεντρικές ή εμπορικές τράπεζες. Κατάφεραν να κατασχέσουν μερικά εκατομμύρια δολάρια που ήταν σε τραπεζικό λογαριασμό που διατηρούσε υπουργείο της Αργεντινής σε αμερικανική τράπεζα για αγορά τηλεσκοπίων! Δοκιμάζουν να βάλουν στο χέρι ακόμη και αποστολές φυσικού αερίου ή συμμετοχές της Αργεντινής σε δορυφόρους.

Αλλά, η πιο εντυπωσιακή τους κίνηση ήταν να στραφούν κατά της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) στην οποία η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα που, κατά τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, ανέρχονται σε 48 δισ. δολάρια. Ελβετικό δικαστήριο αποδέχθηκε το «δίκαιο» των πιστωτών, αλλά εναπόκειται στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ελβετίας να αποφανθεί αν η ασυλία, που δεν αναγνωρίζεται στο κράτος της Αργεντινής,  διασώζεται για το καταφύγιο της «διεθνούς τοκογλυφίας», την BIS.

«Ανθρώπινα δικαιώματα»

Η πιο εντυπωσιακή τους κίνηση ήταν να στραφούν κατά της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) στην οποία η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα που, κατά τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, ανέρχονται σε 48 δισ. δολάρια.

Και για τονιστούν οι αναλογίες με την Ελλάδα, υπενθυμίζεται ότι μερικά hedge funds που αποχώρησαν από τη διαπραγμάτευση για το PSI, προανήγγειλαν προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ακούστηκε σαν ανέκδοτο, αλλά στην περίπτωση της Αργεντινής έχει ήδη συμβεί: οι δικηγόροι των κερδοσκοπικών κεφαλαίων EM και NML έχουν ήδη προσφύγει εκεί για να υπερασπιστούν το «ανθρώπινο δικαίωμά τους σε δίκαιη δίκη» και ουσιαστικά για να πιέσουν για μια όσο πιο ευνοϊκή απόφαση κατά της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών και των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Αργεντινής σ’αυτήν. Μια αντίστοιχη, εξάλλου, διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη εις βάρος του Διεθνούς Κέντρου Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών (ISCID), ενός παραρτήματος της Παγκόσμιας Τράπεζας, εκ μέρους των ιταλών ομολογιούχων. Η εκκρεμοδικία και αυτής της υπόθεσης μπορεί να κοστίσει στην Αργεντινή ότι θα μείνει για πολύ καιρό ακόμη εκτός αγορών. Και μαζί με όλη την υπόλοιπη δικαστική πολιορκία, πάντα υπό το πρίσμα του «φερέγγυου» αγγλικού δικαίου, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο όλο το κούρεμα του χρέους της χώρας, για λόγους «ισονομίας». Να ανοίξει δηλαδή τον δρόμο για επαναδιεκδίκηση του υπολοίπου των κουρεμένων ομολόγων από πολλούς ακόμη ομολογιούχους, ιδιώτες και -γιατί όχι;- «θεσμικούς».