Θέμα χρόνου η νέα χρεοκοπία

ΠΗΓΗ: (Επίκαιρα, 15 Μαρτίου 2012)

του Λ. Βατικιώτη

Η σκοτεινή πλευρά του προγράμματος ανταλλαγής ομολόγων

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι άμεσα, στην καθημερινή ζωή του έλληνα πολίτη το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων, για την ολοκλήρωση του οποίου θριαμβολογούσε η κυβέρνηση την Παρασκευή, ισοδυναμεί με κοινωνική οπισθοδρόμηση και εθνική ταπείνωση. Το PSI ουδέποτε θα είχε προχωρήσει αν δεν είχε ψηφιστεί το τελευταίο Μνημόνιο που κατάργησε το εργατικό δίκαιο και ισοπέδωσε τις κοινωνικές κατακτήσεις του 20^ου αιώνα. Μειώσεις μισθών ακόμη και 40% (αν δίπλα στην επίσημη μείωση μισθών 22% ή 32% για τους νέους υπολογίσουμε και τα επιδόματα που καταργούνται) μέχρι του σημείου που εργαζόμενοι να μην έχουν να φάνε, εκτίναξη της ανεργίας σε επίπεδα πολύ άνω του 21% όπου βρίσκεται σήμερα, σε σημείο ώστε να δημιουργηθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα κατά την μεταπολεμική περίοδο μια πολυάριθμη υπο-τάξη εξαθλιωμένων που θα στερείται των στοιχειωδών μέσων για την αυτοσυντήρησή της, συμβολικοποίηση των επικουρικών συντάξεων και κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελούν την κορυφή μόνο του παγόβουνου στο οποίο ήδη προσκρούει η Ελλάδα που ονειρευτήκαμε και επιθυμήσαμε.

Εθνικός εξευτελισμός

Ταυτόχρονα PSI δεν θα υπήρχε αν δεν είχε επιβληθεί ο εθνικός εξευτελισμός της Ελλάδας. Αν δεν είχε μεσολαβήσει η υποβάθμισή της σε κράτος – παρία από το Τέταρτο Ράιχ, που και επίσημα πλέον από τις αρχές λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μετά την Σύνοδο Κορυφής που καθιέρωσε το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας) απεμπόλησε την αρχή της τυπικής ισότητας των κρατών. Ψιλά γράμματα και περιττές πολυτέλειες είναι βέβαια όλα αυτά για την ελληνική πολιτική ελίτ, που από τα γεννοφάσκια της εμφάνιζε την ξενοδουλεία της ως κοσμοπολιτισμό χαρακτηρίζοντας ως τριτοκοσμικό επαρχιωτισμό κάθε σκέψη εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας. Έτσι φτάσαμε να θεωρείται το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο η έλευση στην Αθήνα δεκάδων εκπροσώπων της Κομισιόν και η εκχώρηση υπουργικών αρμοδιοτήτων σε γελοίους υπαλληλάκους τύπου Χορστ Ράιχενμπαχ και Χούφτελ ή Φούχτελ, γνήσιων συνεχιστών των πιο αυθεντικών γερμανικών ναζιστικών παραδόσεων. PSI επομένως σημαίνει ότι απέναντι σε αυτή την κατοχική στρατιά γραφειοκρατών ακόμη και άξια στελέχη της ελληνικής δημόσιας διοίκησης θα βαρούν προσοχή, υπακούοντας πειθήνια στις εντολές τους για να μην απολυθούν. Αν αυτό δεν είναι εθνικός εξευτελισμός τότε τι είναι;

Υπάρχουν όμως και χειρότερα από την κοινωνική εξαθλίωση και τον εθνικό διασυρμό, τα οποία αποδέχτηκε αναντίρρητα ο δοτός πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος, και αφορούν την επόμενη μέρα. Τα χειρότερα που έπονται έχουν ως σημείο αφετηρίας τους την παταγώδη αποτυχία του προγράμματος ανταλλαγής ομολόγων – μια ακόμη πλευρά την οποία η ελληνική κυβέρνηση τεχνηέντως απέκρυψε. Αρχικά ως ορίσουμε την επιτυχία. Με τεχνικούς όρους μιλώντας, αφήνοντας δηλαδή κατά μέρους τις κοινωνικές επιπτώσεις του προγράμματος ανταλλαγής, το πρόγραμμα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως επιτυχημένο αν εξασφάλιζε την ουσιαστική μείωση και τη μακροχρόνια διαχείριση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Συνέβη όμως το ακριβώς αντίθετο! Το PSI όχι απλώς δεν έλυσε το πρόβλημα αλλά εξασφάλισε ότι την επόμενη φορά που οι ελληνικές αρχές θα κληθούν να διαχειριστούν το δημόσιο χρέος οι δυνατές επιλογές θα είναι πολύ πιο περιορισμένες και οι λύσεις ακόμη πιο επώδυνες. Η μνημονιακή συγκυβέρνηση ωστόσο απέκρυψε αυτή την πλευρά, εικάζοντας ότι κάποιος άλλος θα είναι τότε στα πράγματα για να διαχειριστεί το θέμα…

«Κρατικοποίηση» του δανεισμού

Η αποτυχία του PSI έγινε εμφανής πριν ακόμη πάρουν στα χέρια τους τα νέα, απομειωμένα κατά 53,5%, ομόλογα οι ιδιώτες κάτοχοί τους. Τρεις είναι οι αιτίες της αποτυχίας, πέραν φυσικά της πασιφανούς, ότι δηλαδή κατάφερε να αυξήσει το δημόσιο χρέος καθώς η διαγραφή χρέους ύψους 105 δις. ευρώ υπερκαλύπτεται κατά 25 δις. λόγω του νέου χρέους που αναλάβαμε ύψους 130 δις. ευρώ: Πρώτο, η μικρή μείωση του δημόσιου χρέους, ως αποτέλεσμα της πέρα για πέρα δικαιολογημένης (με βάση τα δικά της συμφέροντα) επιμονής της Γερμανίας να εξαιρεθούν τα διακρατικά δάνεια από το «κούρεμα». Δεύτερο, η αλλαγή του χαρακτήρα του ελληνικού δημόσιου χρέους που από χρέος προς ιδιώτες μετατράπηκε σε διακρατικό χρέος σε συνδυασμό με την απόφαση η έκδοση των νέων ομολόγων να διέπεται από αγγλικό δίκαιο και τέλος η πολιτική της χρόνιας ύφεσης που εξασφαλίζει ότι ελέω συνεχούς συρρίκνωσης του ΑΕΠ, ο λόγος δημόσιος χρέος προς ΑΕΠ θα συνεχίσει να αυξάνεται, με αποτέλεσμα ο στόχος μείωσης  του λόγου στο 120,5% το 2020 να αποδειχθεί όνειρο θερινής νυκτός. Αντίθετα, θα επιβεβαιωθούν τα σενάρια που αναφέρονταν στην εμπιστευτική έκθεση της Τρόικας και πρόβλεπαν ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα φτάσει το 140% ακόμη και το 160% το 2020. Το φιάσκο ωστόσο ήταν εμφανές από την ίδια κιόλας μέρα που έκλεισε η συμφωνία.

«Την επόμενη φορά η Ελλάδα θα πρέπει να εργαστεί ακόμη πιο σκληρά», ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος της Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν το Σαββατοκύριακο 10-11 Μαρτίου 2012. Το αποκαλυπτικό δημοσίευμα της εφημερίδας ξεκίναγε ως εξής: «Η Ελλάδα μπορεί να κατάφερε κι ακόμη να θέλησε να χρησιμοποιήσει σκληρές τακτικές για να πείσει τους ομολογιούχους του ιδιωτικού τομέα να συμμετάσχουν στη συμφωνία ανταλλαγής που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή απομακρύνοντας τη χρεοκοπία. Την επόμενη φορά όμως αυτές οι κινήσεις μπορεί να μην δουλέψουν τόσο καλά. Όταν το υπερχρεωμένο κράτος αντιμετωπίσει μια νέα έλλειψη ρευστού τα επόμενα χρόνια – όπως πολλοί ειδικοί και επιπλέον οι αγορές φαίνεται να πιστεύουν ότι θα συμβεί – η Ελλάδα δεν θα είναι σε θέση να στηριχτεί σε εξελιγμένα νομικά κόλπα, όπως οι ρήτρες συλλογικής δράσης, για να επιβάλλει απώλειες σε σχετικά εύκολους στόχους όπως οι τράπεζες και τα κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου. Με την ολοκλήρωση της συμφωνίας, το ΔΝΤ και οι ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας θα κατέχουν το 77% του χρέους της. Από δω και στο εξής, από τους ξένους φορολογούμενους θα ζητηθεί να επωμιστούν το βάρος των απωλειών, την επόμενη φορά που η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση – και δεν θα συγχωρήσουν τόσο εύκολα. Η συμφωνία αναδιάρθρωσης του χρέους μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της την Παρασκευή δεν ήταν αξιοσημείωτη μόνο για τις απώλειες ύψους 100 δις. ευρώ και πλέον ή 75% που επέβαλε στους επενδυτές. Επιβεβαίωσε επίσης την ταχεία εξέλιξη της Ελλάδας από κράτος χρεώστη προς τον ιδιωτικό τομέα σε χρεώστη εξαρτώμενο από τον δημόσιο τομέα. Το 2008, όλο το δημόσιο χρέος της Ελλάδας το κατείχαν ομολογιούχοι του ιδιωτικού τομέα. Πριν την συμφωνία που υπογράφτηκε την Παρασκευή, το 62% του χρέους ανήκε στον ιδιωτικό τομέα… Η Ελλάδα τελεί υπό την χρηματοπιστωτική κηδεμονία της Ευρώπης», συμπέραινε η εφημερίδα. Επ’ αυτών βέβαια δεν είπαν λέξη οι υπουργοί του Παπαδήμου.

Το PSI είναι νεκρό

Από τον ξένο Τύπο επίσης μάθαμε ότι το PSI είναι νεκρό πριν καν γίνει η ανταλλαγή των ομολόγων. Στο πλαίσιο της να υπενθυμίσουμε ότι από το εναπομείναν 46,5% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων, το 15% θα αντικατασταθεί με άμεσα ρευστοποιήσιμα διετή ομόλογα του EFSF, ενώ το υπόλοιπο 31,5% θα αντικατασταθεί από ομόλογα του ελληνικού δημοσίου με ημερομηνία λήξης 10-30 ετών. «Αυτά τα ομόλογα έχουν ήδη αρχίσει να εμπορεύονται σε μια “σκιώδη” αγορά δηλώνουν άνθρωποι που ξέρουν το θέμα», έγραφε η Γουόλ Στριτ Τζέρναλ του Σαββατοκύριακου. Και συνέχιζε: «Το νέο 30ετές ομόλογο αποτιμούταν μεταξύ 15 και 17 σεντς και το 11ετές μεταξύ 20 και 22 σεντς. Αυτά τα επίπεδα υποδεικνύουν ότι η Ελλάδα θα είναι απίθανο να ανταποκριθεί σε όλες της τις υποχρεώσεις μετά την αναδιάρθρωση». Το ίδιο ακριβώς συμπέρασμα υπογράμμιζε την Παρασκευή 9 Μάρτη και ο αρθρογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, Τζέιμς Μάκιντος, στη στήλη του «The Short View». «Ακόμη κι έπειτα από την μεγαλύτερη χρεοκοπία στην ιστορία η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολογίζεται για την επόμενη χρεοκοπία της. Αποδόσεις της τάξης του 17-19% κινούνται στα επίπεδα που βρίσκονταν τα παλιά ομόλογα το φθινόπωρο. Με όρους αγοράς, το μόνο που κατάφερε η Ελλάδα είναι να θέσει τον εαυτό της εκεί που ήταν πριν έξι μήνες. Δεν εκπλήσσει. Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να χρεοκοπήσει ξανά. Το πακέτο διάσωσης ύψους 130 δις. ευρώ θα την αφήσει χωρίς χρήματα σε τρία χρόνια»…

Στο Μέγαρο Μαξίμου βέβαια εξακολουθούν να εμφανίζουν την αναδιάρθρωση, παρότι χαρακτηρίστηκε κι επίσημα χρεοκοπία, ως θρίαμβο…