Η εξέλιξη του παγκόσμιου συστήματος τον 21ο αιώνα

ΠΗΓΗ: Monthly Review του ΝΙΚΟΛΑΟΥ Λ. ΜΩΡΑΪΤΗ*

Τεύχος Νο 137 Ικανοποιώντας έναν μικρό αριθμό συναδέλφων πανεπιστημιακών, και ενοχλώντας πολλούς, για πάνω από είκοσι πέντε χρόνια είχα υποστηρίξει ότι με την κρίση του συστήματος, ορισμένες χώρες θα κινηθούν προς άκρως συντηρητικές κατευθύνσεις ενδεχομένως και προς τον φασισμό, ενώ στη συνέχεια ο φασισμός θα ξεπεραστεί από μια γνήσια ισόνομη επανάσταση, που θα είναι και η πρώτη στον κόσμο. Πιστεύω ότι τώρα μπαίνουμε στο αρχικό στάδιο. Αν κάνω λάθος, τότε μάλλον δεν θα βρείτε πολλά χρήσιμα στοιχεία στα γραφόμενά μου. Αν έχω δίκιο, τότε μπορεί να είναι χρήσιμα όταν πρόκειται να καθορίσετε τις προσωπικές σας αντιδράσεις ή συμμετοχή, σε αυτή τη νέα ιστορική πραγματικότητα. Πριν τριάντα χρόνια, στο πλαίσιο των ερευνών μου που αφορούσε στη μεταβατική διεθνή πολιτική του άναρχου παγκοσμίου συστήματος, χρησιμοποιώντας τη θεωρία της σχετικότητας, μελέτησα την κατευθυντήρια δύναμη πίσω από το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα. Το θέμα αυτό το ερεύνησα, διαλεκτικά, με κριτικό τρόπο, και σε βάθος. Το αποτέλεσμα αυτής της εμπειρικής μελέτης μου κατέδειξε ότι το σύστημα της βιομηχανικής-ελίτ (ο καπιταλισμός) εμφάνιζε μια όλο και περισσότερο δυσλειτουργική δομή, μια κρίση, που γρήγορα θα έφθανε σε ένα νέο ιστορικό στάδιο. Οι απαντήσεις σε αυτή τη μελέτη με οδήγησαν να γράψω, το 1997, το βιβλίο Η Κρίση του Καπιταλισμού τον 21ον αιώνα. Τα αίτια της οικονομικής κρίσης και οι διαστάσεις της. Κοιτάζοντας πίσω μετά από δύο δεκαετίες σκέψης, μελέτης, και εμπειρικής έρευνας για την εξέλιξη της ιστορίας, όλες οι προβλέψεις μου βγήκαν αληθινές. Και είμαι πλέον πεπεισμένος ότι η ανθρωπότητα βιώνει την κρίση του παγκοσμίου συστήματος, και την εν εξελίξει δημιουργία μιας διαδόχου μετα-καπιταλιστικής δομής. Αυτή η βίωση της εμπειρίας μας με ώθησε να γράψω για το ΓΙΑΤΙ της δυσλειτουργίας του συστήματος, και ιδιαίτερα, για το κίνητρο της μετεξέλιξης της ανθρωπότητας από το ένα σύστημα στο άλλο.  Σήμερα, η ανθρωπότητα εισέρχεται σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο. Ο κόσμος βιώνει βαρυσήμαντα γεγονότα, όπως την κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας, τις συγκρούσεις στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, την “τρομοκρατία-αντιτρομοκρατία”, η τελευταία κρίση της Wall Street, την κατάρρευση εταιριών από την Fannie και Freddie, τη streams, την χρεοκοπία της Lehman Brothers, την κρίση των ενυπόθηκων δανείων του 2008, την ανεργία, την καταστροφή του περιβάλλοντος, την πάλη των ανθρώπων να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής τους, και το ποιό σημαντικό είναι το γιατί η εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας από το ένα σύστημα στο άλλο. Επειδή αυτά είναι θέματα ζωτικής σημασίας, πολλοί άνθρωποι κάνουν το ερώτημα: «Ποια είναι η αλήθεια;» Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Αφορούν καταλυτικές απαντήσεις για κάποιον που προσπαθεί να καταλάβει το πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε, και που πάμε. Πρώτον, θα προσπαθήσω να κάνω μιαν εμπειρική ανάλυση για την οικονομική κρίση των ΗΠΑ στις αρχές του 21ου αιώνα, και πως τα Αμερικανικά εργοστάσια ξεκίνησαν να οδεύουν προς τις αναπτυσσόμενες περιοχές, ενώ οι ισχυροί επιχειρηματίες βασίστηκαν στις δαπάνες του στρατιωτικού-βιομηχανικού-εσωτερικής -ασφαλείας συγκροτήματος για να κρατηθεί η οικονομία, δημιουργώντας τις απαραίτητες διεθνείς και εσωτερικές απειλές για να δικαιολογήσουν την πράξη αυτή. Στο δεύτερο σημείο θα προσπαθήσω να δείξω την εμπειρική προέλευση της τρομοκρατίας, τα αμοιβαία αποκλειστικά συμφέροντα των δύο πλευρών, και τον συντηρητικό ρόλο των ηγετών του τρομοκρατικού κινήματος. Προχωρώντας στο τρίτο σημείο θα αναφερθώ στην δραματική μείωση της απασχόλησης στη Δύση και στον Τρίτο κόσμο και την καταστροφή του περιβάλλοντος, προβλήματα που έχει προκαλέσει ο καπιταλισμός, αλλά δεν μπορεί να επιλύσει. Και τέλος, στο τελευταίο σημείο θα επικεντρωθώ στα θεμέλια του μετα-καπιταλιστικού συστήματος, το διάδοχο σύστημα.  Θα προσπαθήσουμε να δούμε τον κόσμο μέσα από την ερμηνεία του Σχετικισμού που παρέχε τη δυνατότητα για αποκάλυψη της εμπειρικής πραγματικότητας. Ζούμε σε ένα σύστημα, που στο σύνολό του, είναι αποδυναμωμένο. O Robert Jensen υποστήριξε, ότι «το έθνος-κράτος και ο καπιταλισμός, αποτελούν τον πυρήνα αυτού του αποδυναμωμένου συστήματος». Η ερώτηση που εξυπακούεται και πρέπει να απαντηθεί είναι το γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα της καπιταλιστικής παραγωγικής-διανεμητικής δομής και του έθνους-κράτους που τα καθιστά μη- βιώσιμα;  Θα αναφερθώ στην ανερχόμενη καταστροφή που επέφερε ο καπιταλισμός στο περιβάλλον, στην παγκόσμια υγεία, αλλά, τώρα, θα επικεντρωθούμε στην συμφυή οικονομική αντίφαση, στην αντίφαση που πάντοτε επέμενα ότι, τελικά, θα φέρει αυτό το σύστημα στο τέλος του. Συνοπτικώς, η εγγενής αντίφαση του καπιταλισμού είναι ότι, προκειμένου να ανταγωνιστούν οι καπιταλιστές πρέπει να καταστήσουν την παραγωγή όλο και πιο συνεργάσιμη/κοινωνικοποιημένη, ενώ η κατανάλωση, από την άλλη πλευρά, παραμένει ουσιαστικά μη-συνεργάσιμη/μη-κοινωνικοποιημένη, με το αναπόφευκτο αποτέλεσμα να έχουμε περιοδικές κρίσεις της υπερ-παραγωγής και υπο-κατανάλωσης: και πολύ λίγοι άνθρωποι λαμβάνουν αρκετά χρήματα για να αγοράζουν όλα τα προϊόντα που παράγει το σύστημα Ενώ είχα εντοπίσει την εγγενή αντίφαση του καπιταλισμού 25 χρόνια πριν και την πρόβλεψη της τελικής του διάλυσης, ποτέ δεν είχα φανταστεί την απελπιστική κατάσταση του 21ου αιώνα, την οποία δημιούργησαν τα καπιταλιστικά έθνη. Οι αυτοματοποιημένες μηχανές παράγουν τώρα όλο και περισσότερο, δημιουργώντας μια τεράστια και ραγδαία αναπτυσσόμενη διεθνή στρατιά από ξένους εργαζόμενους,«λευκού κολάρου» και«μπλε κολάρου». Οι εθνικές οικονομίες είναι ενσωματωμένες (ενοποιημένες) και αλληλοεξαρτώμενες η μία της άλλης, όπου όταν ένα καπιταλιστικό κράτος, προσπαθήσει να ελαφρύνει το πρόβλημα της υπερπαραγωγής και της υποκατανάλωσης, καταστρέφοντας, μια ή δύο μεγάλες χώρες του Τρίτου Κόσμου ενώ, καταστρέφεται το ίδιο, μαζί με άλλες χώρες του Πρώτου και του Τρίτου Κόσμου.  Οι ελίτ αναγνωρίζουν ότι για τη διατήρηση των ευνοημένων κοινωνικών υπάρξεών τους, η μάζες των λαών θα πρέπει να είναι σε θέση να αγοράζουν τα προϊόντα που παράγει το σύστημα της παραγωγής. Αλλά, για να πραγματοποιηθεί αυτή η δυνατότητα, χωρίς καμία απώλεια της κοινωνικής τους ύπαρξης, οι καπιταλιστές των Δυτικών βιομηχανικών χωρών δημιούργησαν μια τεράστια πιστωτική φούσκα χρησιμοποιώντας χρήματα που δανείστηκαν από την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Μέση Ανατολή. Το αποτέλεσμα ήταν ότι, εξουσιάζοντας τις τράπεζες και τις μεγάλες βιομηχανίες, για να διατηρήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα λειτούργησαν σαν βδέλλες, δημιουργώντας αιμορραγία στον πλούτο των εθνών τους. Θα ξεκινήσω, λοιπόν, από την περιγραφή του πραγματικού εμπειρικού κόσμου. Και με αυτό εννοώ τον κόσμο της εμπειρίας μας. Θα εξηγήσω τι συμβαίνει, και τους εμπειρικούς λόγους του γιατί. Που μας φέρνει, επιτέλους, στον πόλεμου των ΗΠΑ στο Ιράκ. Ενώ η εξωτερική βιομηχανία σήμαινε ότι εκατομμύρια Αμερικανοί εργαζόμενοι, έχαναν τις δουλειές τους, μια συνακόλουθη καταστροφή της οικονομίας των ΗΠΑ αποτράπηκε από την υψηλή τεχνολογική επανάσταση που σημειώθηκε κατά τη δεκαετία του ‘80 και του '90, η γέννηση του Διαδικτύου και της on-line παγκόσμιας αγοράς, σε συνδυασμό με την εφαρμογή της ψηφιοποιημένης ενημέρωσης για τα πάντα, από την πειραματική επιστήμη, στην εκπαίδευση, την ιατρική, επικοινωνία ήχου, κυριολεκτικά έδωσαν τη λύση. Δημιουργήθηκαν δεκάδες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Χρηματοδοτήθηκαν από χορηγούς επιχειρηματικών κεφαλαίων, και πολλές από αυτές σύντομα μπήκαν στον κατάλογο του Fortune 500 ως οι πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις. Οι επιχειρηματίες υπολογιστών που ίδρυσαν τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας συχνά έγιναν πολυεκατομμυριούχοι σχεδόν εν μία νυκτί, όπως και οι επενδυτές τους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η επανάσταση της υψηλής τεχνολογίας γέννησε το dot-com φαινόμενο. Χιλιάδες ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο πρόσφεραν προϊόντα και συμβουλές πάσης φύσεως, π.χ., σχετικά με την υγεία, τη φιλανθρωπία, το περιβάλλον, την πολιτική, την εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση, πωλήσεις προϊόντων, ταξίδια, εκδόσεις βιβλίων, κατασκευή επίπλων, κ.λπ.  Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων, και πάλι επένδυσαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για αυτές τις αξιόλογες επιχειρήσεις. Και, ξαφνικά εμφανίστηκε κερδοφορία για άλλη μια φορά. Η διογκούμενη θάλασσα του dot-com σύντομα ανύψωσε εκατομμύρια σκάφη χαμηλής τεχνολογίας, δημιουργώντας έτσι νέες θέσεις εργασίας και επέκταση παλαιών. Είχαμε άνοιξη στο χρηματιστήριο αξιών, και οι νεόπλουτοι και οικονομικά άνετοι αγόρασαν έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αγαθών και υπηρεσιών. Για τους περισσότερους Αμερικανούς, η ζωή ήταν καλή. Όμως, μετά την άνοιξη του 2000, η φούσκα του dot-com άρχισε να σκάει. Τον Ιούλιο του 2002, περισσότερες από 850 dot-com εταιρείες εξαφανίστηκαν, καθιστώντας τα αποθέματά τους ουσιαστικά άνευ αξίας. Όταν έληξε η πανωλεθρία, οι απώλειες στην αγορά μετοχών ανήλθαν στα περίπου επτά τρισεκατομμύρια δολάρια, ίσως και περισσότερο.  Όχι επτά εκατομμύρια δολάρια. Επτά τρισεκατομμύρια!  Οι περισσότερες από τις αποτυχημένες dot-com εταιρείες ήταν αμερικανικές, κάποιες άλλες ήταν ευρωπαϊκές, και υπήρχαν αρκετές γαλλικές, γερμανικές, ελβετικές, κλπ. που είχαν κάνει επενδύσεις στις Αμερικανικές dot-com. Έτσι, και οι χώρες αυτές δέχτηκαν, το πλήγμα, με αποτέλεσμα την αύξηση του οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.  Αλλά, έχω μόνο αρχίσει να περιγράφω την ταραγμένη κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς μπήκαμε στον 21ου αιώνα.  Με την κατάρρευση των dot-coms, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ έπεσε κατακόρυφα από 3,7% το 2000 σε 0,8% το 2001. Το 2002, ήταν ακόμα σε μέτριο επίπεδο, στο 1,6%.  Εν τω μεταξύ, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της βιομηχανοποίησης της οικονομίας της Κίνας είχε αυξηθεί από 8,3% το 2001 σε 9,1% το 2002. Η οικονομία της Ινδίας επίσης αυξανόταν με ρυθμό υπερδιπλάσιο αυτού των ΗΠΑ:. 4,1% το 2001, 4,2% το 2002.  Αν και μια εκπληκτική αύξηση του εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ, Κίνα και Ινδία έκανε τις οικονομίες των τριών εθνών όλο και πιο αλληλένδετες, η Κίνα και η Ινδία είχαν αρχίσει ήδη να δημιουργούν μια πρόκληση για τις ΗΠΑ, σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβάνοντας την περίπτωση της Κίνας στην Μέση Ανατολή. Και μας φέρνει τώρα στην υψίστη ανησυχία των Ηνωμένων Πολιτειών για την εν λόγω περιοχή. Στην ανησυχία που την οδήγησαν να επιτεθεί και να καταλάβει το Ιράκ, και που εάν οι ηγέτες των ΗΠΑ συνεχίσουν να ενεργούν αμυντικά, μπορεί να οδηγηθούν σε κορεσμό βομβαρδίζοντας πολλούς στόχους στο Ιράν. Ο υπέρτατος λόγος; Τον γνωρίζουμε καλά: το «πετρέλαιο»! Οι λίμνες του πετρελαίου που «καταβροχθίζονται» από τα βιομηχανικά έθνη αυξάνεται, και οι δύο πιο ανταγωνιστικές βιομηχανοποιημένες χώρες, η Ινδία και η Κίνα, είναι μεγάλες και πεινασμένες. Οι εξαγωγές της Κίνας αυξήθηκαν από 10 δις δολάρια το 1978 σε 278 δις δολάρια το 2000, «ανεβάζοντάς την από το 30ό στο 6ο μεγαλύτερο εμπορικό έθνος στον κόσμο». Με διψήφιο πολλές φορές ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ η δίψα της για πετρέλαιο γίνεται ακόρεστη. Ωστόσο, εκτός από την Da Qing, η οποία παράγει ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, η ίδια η Κίνα δεν έχει αποθέματα. Η κατανάλωση της Κίνας για πετρέλαιο αυξάνεται κατά 7% το χρόνο. Κατά το έτος 2003-04 έκλεισε με πάνω από 19%, και, λόγω του πρωτοφανούς ρυθμού ανάπτυξης της χώρας, είναι πολύ πιθανό ο ρυθμός αύξησης να είναι πάλι διψήφιος. Η κατανάλωση πετρελαίου της Ινδίας αυξάνεται επίσης πάνω από 5% κάθε χρόνο.  Όπως ίσως γνωρίζετε, η κατανάλωση πετρελαίου των Ηνωμένων Πολιτειών ανέρχεται σε 20,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, περισσότερο από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιαπωνία, την Ινδία και με τα 19.5 εκατομμύρια βαρέλια της Κίνας. Οι ΗΠΑ καταναλώνουν το 26% της παραγωγής πετρελαίου στον κόσμο, τρεις φορές περισσότερο από ό, τι παράγουν. Και το ποσοστό κατανάλωσης και εισαγωγής πετρελαίου της Κίνας συνεχίζει να αυξάνεται. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 οι ΗΠΑ εισήγαγαν το 30 % του πετρελαίου της. Σήμερα, εισάγει το 70%.  Δυστυχώς, ενώ ο διεθνής ανταγωνισμός για το πετρέλαιο γίνεται καθημερινά πιο επιθετικός, οι ποσότητες πετρελαίου που είναι άμεσα διαθέσιμες –εδώ μιλάμε για εμπειρική πραγματικότητα– είναι σημαντικά μειωμένες. Συνοψίζοντας, το ποσό πετρελαίου που καταναλώνεται αυξάνεται δραματικά. Τα μεγαλύτερα, πιο παραγωγικά κοιτάσματα υψηλής ποιότητας πετρελαίου προέρχονται άμεσα από τρεις χώρες της Μέσης Ανατολής:. τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Ιράν. Ο αριθμός των νέων κοιτασμάτων που ανακαλύπτεται είναι αποθαρρυντικά μικρός, ενώ κανένας δεν περιέχει τις τεράστιες ποσότητες χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο πετρέλαιο στις περιοχές της Μέσης Ανατολής. Την ίδια στιγμή, πολλοί από τους μείζονες τομείς πετρελαίου στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Σαουδικής Αραβίας, παρουσιάζουν σημεία εξάντλησης αποθεμάτων, ενώ αυξάνονται οι δαπάνες εξόρυξης. Η εικόνα, λοιπόν, είναι σαφής: Εάν οι ΗΠΑ, η Κίνα, ή ένα ή περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, θα μπορούσε να «κλειδώσει» το υπόλοιπο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, τότε θα είναι σε θέση να κυριαρχήσει στην παγκόσμια οικονομία, να ανταγωνιστεί άλλα έθνη, και/ή να έχει τον έλεγχο της παραγωγής του.  Ας μιλήσουμε με ευθύτητα για την προβληματική κατάσταση που βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αν η Κίνα, ή κάποια ομάδα ευρωπαϊκών βιομηχανικών χωρών, αποκτήσει μονοπώλιο στο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, μέσα σε λίγα χρόνια θα είναι σε θέση να καταστρέψει την αμερικανική οικονομία, οδηγώντας τους Αμερικανούς στη φτώχεια και την εξάρτηση όπως υπέστησαν πολλοί πληθυσμοί του Τρίτου κόσμου.  Δεδομένης της αλληλεξάρτησης των εθνικών οικονομιών του κόσμου, θα έκαναν η Κίνα ή η Ευρώπη ποτέ ένα τέτοιο φοβερό πράγμα σε μια άλλη χώρα; Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, φυσικά θα το έκαναν! Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες!  Η Μεγάλη Ύφεση κατέδειξε πόσο απάνθρωπα και αδιάφορα γίνονται το ένα έθνος με το άλλο όταν η ίδια η επιβίωση του κράτους βρίσκεται σε κίνδυνο. Και η απειλή μιας άλλης παγκόσμιας ύφεσης όπως αυτή που δημιούργησαν το πρώτο και δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πλέον κοντά μας. Το 2009, η Ένωση Ερευνών της Ασίας έκανε την ακόλουθη παρατήρηση: «Ο στόχος του Πεκίνου είναι να τετραπλασιάσει την οικονομία του έως το 2020, όπως το έπραξε ήδη από τα τέλη του 1970 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, για την επίτευξη αυτού του στόχου.. η Κίνα πρέπει να βασιστεί σε εξωτερικές πηγές ενέργειας. Εκεί που χρησιμοποιεί σήμερα 6.3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα,.. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει ότι η κατανάλωσή της θα φθάσει σε καθημερινό επίπεδο των 10 εκατ. βαρέλια μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες, περίπου».  Σύμφωνα με το περιοδικό, The Washington Quarterly: «Από το 2002, η Μέση Ανατολή έχει γίνει η μεγαλύτερη αρένα για τις προσπάθειες του Πεκίνου να εξασφαλίσει την αποτελεσματική ιδιοκτησία των κρίσιμων πόρων υδρογονανθράκων, αντί να στηρίζεται αποκλειστικά στις διεθνείς αγορές για την κάλυψη των ενεργειακών εισαγωγών των αναγκών της Κίνας. Υπάρχει κάθε λόγος να προβλεφθεί ότι η Κίνα θα συνεχίζει, ακόμη και να εντείνει,την έμφασή της στην Μέση Ανατολή σαν πλαίσιο της στρατηγικής ενεργειακής της ασφάλειας».  Αν έχετε ακολουθήσει το επιχείρημά μου θα καταλάβετε ότι δεν υπερβάλλω όταν λέω ότι ο ερχομός του 21ου αιώνα έφερε τις ΗΠΑ να πλησιάζουν σε μια μοιραία συγκυρία.  Ο βιομηχανικός κόσμος οδεύει προς μια επίδειξη δύναμης για τον έλεγχο του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής. Αν η Κίνα ή η Ευρώπη κέρδιζαν αυτόν τον αγώνα, δεδομένου ότι ο διεθνής ανταγωνισμός για την πώληση της παραγωγής είναι ήδη έντονος και ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής βάσης των ΗΠΑ βρίσκεται τώρα στο εξωτερικό, σε περίπτωση μιας διεθνούς ύφεσης, φαίνεται σχεδόν σίγουρο ότι η Αμερική θα έχει την ίδια τύχη της Γερμανίας και της Ιαπωνίας στη δεκαετία του 1930.  Έτσι, η σύγκρουση για τον έλεγχο του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής είναι μεταξύ αυτών των δύο κρατών. Και όποια από τα δύο κερδίσει θα έχει τον τελευταίο λόγο για τον καθορισμό της διεθνούς πρακτικής, αν υπάρξει μια διεθνής κατάρρευση, ακόμα και για την επιβίωση του άλλου. Για να συνοψίσω το θεμελιώδες δίλημμα των ΗΠΑ, η επιβίωσή της, καθώς και η διατήρηση της δεσπόζουσας θέσης της στον κόσμο, προϋποθέτει ότι πρέπει να αποκτήσει αδιαμφισβήτητα τον έλεγχο του πετρελαίου στη Μέση Ανατολή, καθορίζοντας ποιες χώρες λαμβάνουν ποιες ποσότητες, και σε ποια τιμή. Και, ότι με αυτόν τον τρόπο, λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος των κερδών που προέρχονται από το πετρέλαιο.  Αλλά το πλέον πρόσφορο μέσο που χρησιμοποιείται για να κρατήσει την καπιταλιστική οικονομία των ΗΠΑ εν ζωή, είναι το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα. Ο καθηγητής, Joan Roelofs, έκανε λεπτομερή ανάλυση της λειτουργίας του στρατιωτικο-βιομηχανικού συγκροτήματος σε μια έκθεση στο Counterpunch. Οι απώλειες στο Αμερικανικό χρηματιστήριο υπερέβησαν τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Το 82 % των εν λόγω αποθεμάτων αξιών κατέχονται από το πλουσιότερο 10% των Αμερικανών, γεγονός που σήμαινε ότι πάνω από 5,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ήταν ζημιές που υπέστησαν οι πλούσιοι. Η οικονομία των ΗΠΑ ήταν στο τέλμα, με πολλές μεγάλες εταιρείες σε άσχημα κατάσταση.  Βιβλιογραφία 1. Robert Jensen: The Unstoppable DelusionTrain, Pacific Free Press, August 18, 2009. 2. Joan Roelofs, Military Contractor Philanthropy-Why some stay Silent. http://www. Counterpunch,org/roelofs01252006.htmi 3. Richard W. Behan, The fraudulent War, Dec. 4, 2009. www.scribd.com/.The – fraudulent – war 4. Robert Dreyfuss, Blank Checks for Defense Spending: Where’s the fight from Congress?, 6 June 2007, Alter Net World. www.alternet.org/world/53236/ 5. Marjorie Cohn: The unitary King George, May 30, 2007. www.marjoriecohn.com/.unitary-king-g.. 6. Marjorie Cohn, The Unitary King George Homeland Security Presidential Directive: An unconstitutional Bombshell. Global Research, June 1, 2007 7. Matthew Rothschild: Five Ways Bush’s Era of repression has Stolen your Liberties since 9/1, The new Press, posted July 24, 2007. www.democratic underground.com/…./dub 8. Paul Craig Roberts, Thinking for your self is now a crime, January 4, 2008, in counterpunch. www.counterpunch.org/roberts0104208 9. David Frum and Richard Pert, An End to Evil: How to Win the War on Terror, A Ballantine Book by The Random House Bublishing group, p.7 10. Paul Craig Roberts, Ibid. 11. Alan Blinder, The shortage myth, Tha lies at yhe End of the American dream, Information clearing House, www.information clearinghouse.info/article…. 12. Steven Johnston, The Nation, November 18, 2002, www.the nation.com/…./steven - johnson