Η Ευρώπη στην εντατική, με λάθος διάγνωση

ΠΗΓΗ: FT (via euro2day)

Martin Wolf

Οι οικονομικοί ρυθμιστές είναι πιο αισιόδοξοι απ’ όσο δυο μήνες πριν. Ο βασικός λόγος είναι η πεποίθηση ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπό την αποφασιστική καθοδήγηση του κ. Mario Draghi, έχει αναιρέσει τον κίνδυνο δημοσιονομικής «ανακοπής» στην ευρωζώνη. Όπως άκουσα από τον κεντρικό τραπεζίτη του Καναδά στο World Economic Forum του Νταβός, «Δεν θα γίνει γεγονός τύπου Lehman στην Ευρώπη. Κι αυτό είναι το σημαντικό». 

Σημαίνει αυτό ότι η κρίση στην ευρωζώνη έληξε; Καθόλου. Η ΕΚΤ έσωσε την ευρωζώνη από καρδιακή προσβολή. Αλλά τα μέλη της θα μείνουν για πολύ καιρό στην ανάρρωση, την οποία θα δυσκολεύει η επιμονή ότι η δημοσιονομική ασιτία είναι το σωστό φάρμακο για τον εξασθενημένο ασθενή (…) 

Η ΕΚΤ πράγματι κατάφερε να μειώσει τον κίνδυνο άμεσης κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος. Όμως η απαίτηση των καλά πληροφορημένων εξωτερικών παρατηρητών είναι να υπάρξουν ισχυρότερα οχυρωματικά έργα κατά της πιθανότητας κατάρρευσης της Ελλάδας, λόγου χάρη, που μπορεί να περιλαμβάνει έξοδο από την ευρωζώνη. Η επικεφαλής του ΔΝΤ κα Christine Lagarde, κατέστησε αυτή την απαίτηση απαραίτητη προϋπόθεση, μαζί με την δυνατότερη ανάπτυξη και την βαθύτερη ενοποίηση. 

Αυτό που ζητούν να δουν οι παρατηρητές, είναι μια δέσμευση ότι οι ευάλωτες χώρες της ευρωζώνης θα έχουν τον χρόνο και την αγωγή που χρειάζεται για να ανακάμψουν. Φυσικά θέλουν επίσης να δουν δέσμευση πόρων από την ευρωζώνη, που θα επιδείξει την αποφασιστικότητα στην εξασφάλιση του αποτελέσματος. Μόνο τότε θα είχε νόημα να κάνει την συνεισφορά του το ΔΝΤ. Γιατί, πράγματι, να ζητείται από μια φτωχή χώρα όπως η Κίνα, να συνεισφέρει στην διάσωση μιας ευρωζώνης που δεν έχει διάθεση να θεραπευθεί;

Δυστυχώς, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ζήτημα θέλησης. Είναι και ζήτημα εσφαλμένης διάγνωσης. Είναι ένα πρόβλημα που η ΕΚΤ δεν μπορεί να διορθώσει. Η Γερμανία, ως πιστώτρια χώρα αντιτίθεται στην «μεταφορά πόρων» και επιμένει ότι τα πάντα είναι η δημοσιονομική πειθαρχία. Εχει δίκιο για το πρώτο και λάθος για το δεύτερο. 

Μια μακροχρόνια μεταφορά πόρων προς μη ανταγωνιστικά μέλη θα ήταν καταστροφή, ταΐζοντας τους παραλήπτες και χρεοκοπώντας τους δότες. Όμως η δημοσιονομική πειθαρχία δεν είναι το παν. Όπως δεν ήταν η κύρια αιτία για την κατάρρευση, παρά ήταν το ανεύθυνος δανεισμός και ιδιωτική χρηματοδότηση χωρίς εξασφαλίσεις. Οπότε η δημοσιονομική πειθαρχία δεν είναι θεραπεία. Αυτή η προσπάθεια τιμωρίας όπως η καταστροφική λιτότητα του Heinrich Brüning, Γερμανού καγκελάριου το 1930-1932, είναι τρομαχτική. 

Η προοπτική που οραματίζεται το δημοσιονομικό σύμφωνο, δεν έχει λάβει υπόψη τη σχέση εξάρτησης ανάμεσα στην παραγωγή του ενός μέλους και την ζήτηση από τα άλλα. Αν η Ιταλία και η Ισπανία πρέπει να γίνουν πιο ανταγωνιστικές εντός της ευρωζώνης, η Γερμανία και η Ολλανδία πρέπει να γίνουν λιγότερο. 

Είναι αδύνατον για μια χώρα μόνη της να γιατρευτεί χωρίς να προκαλέσει μεταβολές αλλού. Η δημοσιονομική αυστηροποίηση πρέπει να είναι επιλεκτική. Πιο σημαντικό ακόμη είναι το γεγονός ότι μια ένδειξη πως η διαδικασία προσαρμογής δουλεύει –κάνοντας έτσι μη απαραίτητες τις δημοσιονομικές μεταβιβάσεις που σιχαίνεται η Γερμανία- θα ήταν πιο εύρωστη ζήτηση στην καρδιά της ευρωζώνης, με πληθωρισμό αρκετά πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, όπως είχε συμβεί πριν την κρίση. 

Η πιο αισιόδοξη άποψη που άκουσα για την ευρωζώνη στο Νταβός, αφορούσε τα πολύ χειρότερα αποτελέσματα μιας διάλυσης. Όμως οι απελπισμένοι άνθρωποι κάνουν απελπισμένες κινήσεις. Τα μέλη χρειάζονται τώρα τον χρόνο και την ευκαιρία να προσαρμοστούν. Τα ισχυρότερα οχυρά θα τους δώσουν χρόνο, αλλά μόνο οι αλλαγές στην ανταγωνιστικότητα θα τους δώσουν την ευκαιρία. Χωρίς αυτά τα δύο, η κρίση σίγουρα θα επιστρέψει.

ΠΗΓΗ: FT.com