Ελλάδα. Μια χώρα καταστρέφεται μπροστά στα μάτια μας

ΠΗΓΗ: nodebtnoeuro

Le Nouvel Observateur 13-02-2012

Συνέντευξη του Στάθη Κουβελάκη στον Louis Morice

Μετάφραση: Άννα Κόκκαλη

Οι δρόμοι έχουν πάρει φωτιά στην Ελλάδα. Xιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν την Κυριακή 12 Φλεβάρη ενάντια στο νέο σχέδιο λιτότητας που ψηφίστηκε στη Βουλή. Ο Στάθης Κουβελάκης, καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο King’s College του Λονδίνου, ειδικός στα ελληνικά πολιτικά ζητήματα, αναλύει αυτό το πραγματικό κοινωνικό τραύμα.

Το σχέδιο λιτότητας που ψηφίστηκε χθες το βράδυ στο κοινοβούλιο μπορεί να το δεχτεί η ελληνική κοινωνία;

- Νομίζω ότι έχουμε φτάσει σε οριακό σημείο. Η κοινωνική κατάσταση της χώρας είναι πρωτόγνωρη στη μεταπολεμική Δυτική Ευρώπη. Η Ελληνική πραγματικότητα δεν μπορεί να συγκριθεί παρά μόνο με τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του ’30, τόσο ως προς το βάθος της ύφεσης όσο και ως προς τα ποσοστά της ανεργίας. Σχεδόν το 30% του πληθυσμού ζει σήμερα κάτω από το όριο της φτώχειας.

Οι δρόμοι της Αθήνας και των μεγάλων πόλεων έχουν γίνει εντελώς αγνώριστοι. Αμέτρητα καταστήματα έκλεισαν τα δύο τελευταία χρόνια. Ο λαός έχει εξαντληθεί. Η απώλεια εισοδημάτων και μισθών είναι ανυπόφορη, με πρώτο το δημόσιο τομέα, αλλά και τον ιδιωτικό. Οι νέοι φόροι είναι πραγματική επίθεση ενάντια στο λαό. Η πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας βυθίζεται στην άβυσσο.

Αυτό που αποσυντίθεται επίσης στην Ελλάδα, είναι το κράτος, οι πιο βασικές δημόσιες υπηρεσίες. Τα βιβλία δεν έχουν ακόμη μοιραστεί φέτος στα σχολεία. Η κατάσταση στον τομέα της υγείας είναι ολότελα καταστροφική. Τα νοσοκομεία έχουν τεράστιες ελλείψεις ακόμη και σε φάρμακα. Πρόκειται για τριτοκοσμικές συνθήκες. Η Αθήνα και οι ελληνικές πόλεις μοιάζουν ολοένα και λιγότερο με ευρωπαϊκές πόλεις, και όλο περισσότερο με ρημαγμένες πολιτείες του παγκόσμιου Νότου.

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η οργή των δρόμων;

- Υπάρχει ένα τεράστιο κοινωνικό τραύμα. Ο ελληνικός λαός δεν μπορεί πλέον να το ανεχθεί. Τα νέα μέτρα αποτελούν πραγματική πρόκληση. Η μείωση του κατώτατου μισθού κατά 22% είναι μια πράξη τρέλας. Η περικοπή δισεκατομμυρίων από τις κρατικές δαπάνες ενώ βρισκόμαστε σε πλήρη ύφεση είναι πράξη αυτοκτονίας. Οι επίσημες προβλέψεις που συνοδεύουν το σχέδιο αυτό δείχνουν ότι τίποτα από όλα αυτά δεν είναι βιώσιμο. Πρόκειται για καταστροφή της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.

Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει εδώ μια σκόπιμη στρατηγική, ώστε να προκληθεί χάος από την πλευρά εκείνων που επιβάλουν αυτά τα σχέδια στο λαό, και πρώτα πρώτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η κοινωνική κρίση μετατρέπεται τώρα σε πολιτική κρίση;

- Η κατάσταση έχει ξεφύγει εντελώς από τον έλεγχο του πολιτικού συστήματος. Αυτή η μπαρόκ κυβέρνηση στερείται κάθε νομιμοποίησης. Βυθιζόμαστε σε μια κρίση άνευ προηγουμένου. Όλα μαζί τα κόμματα που σχημάτισαν τη νέα κυβέρνηση συνασπισμού δημοσκοπικά μόλις που ξεπερνούν το ένα τρίτο του εκλογικού σώματος. Το ΠΑΣΟΚ που κέρδισε τις εκλογές του 2009 με 44% κατέληξε σήμερα σε ποσοστό κάτω του 10%. Ήδη κατέχει την πέμπτη θέση, πίσω από τα δύο κόμματα της κομμουνιστικής αριστεράς. Η συμμετοχή σ’ αυτή την κυβέρνηση στοιχίζει ακριβά και στη Νέα Δημοκρατία, που είδε επίσης στις δημοσκοπήσεις μείωση στην πρόθεση ψήφου.

Η χθεσινή ψηφοφορία στη Βουλή ανέδειξε σημαντικά ρήγματα και στα δύο μέρη. Δεν νομίζω ότι τα ελληνικά πολιτικά κόμματα θα επιβιώσουν από την κρίση, ούτε καν σαν ονόματα. Το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον κούφιο κέλυφος. Η ΝΔ παίρνει τον ίδιο δρόμο, αναλαμβάνοντας το βάρος των πολιτικών επιλογών που μόλις στήριξε . Θα υπάρξουν διασπάσεις και νέοι σχηματισμοί που θα προκύψουν μέσα από αυτή την μεγάλη αστάθεια .

Η εικόνα της Ελλάδας, ως λίκνο της δημοκρατίας που νιώθει ότι της στέρησαν το δικαίωμα ν’ αποφασίζει τη μοίρα της, είναι δικαιολογημένη;

- Οι Έλληνες έχουν βαθειά αίσθηση της εθνικής ταπείνωσης που συνοδεύει τούτη την κοινωνική καταστροφή. Καταλαβαίνουν καλά ότι δεν είναι πλέον αυτοί που κυβερνούν τη χώρα. Οι έννοιες της δημοκρατικής νομιμότητας και της εθνικής κυριαρχίας αγνοήθηκαν παντελώς. Απλά και ξεκάθαρα, στέλνονται τελεσίγραφα. Τα ποσοστά υποστήριξης αυτής της πολιτικής είναι αμελητέα στον ελληνικό πληθυσμό. Πρόκειται για την ωμή αποκάλυψη μιας πραγματικότητας που ξεπερνά κατά πολύ την ελληνική υπόθεση, και αφορά την ίδια την Ευρώπη.

Ποια είναι λοιπόν αυτή η Ευρώπη που ενεργεί μ’ αυτό τον τρόπο;

Πώς αναλύετε τη στάση του Πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, που επικαλέστηκε το φάσμα του χάους και της χρεοκοπίας;

- Υπάρχει μια απάτη σχετικά με το θέμα της πτώχευσης. Ο καθένας ξέρει ότι το ελληνικό χρέος δεν μπορεί να αποπληρωθεί. Αυτό που συζητιέται τώρα είναι διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν στην ακύρωση ενός μόνο μέρους του χρέους. Όταν εκβιάζει η κυβέρνηση με την ιδέα της πτώχευσης έχει σκοπό να κρύψει το γεγονός ότι η στάση πληρωμών είναι αναπόφευκτη. Θέλουν να γίνει διαχειρίσιμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, εμποδίζοντας την αλυσιδωτή μετάδοση σε άλλες χώρες και ελαχιστοποιώντας τις ζημίες. Αυτή είναι η πραγματική τους στρατηγική.

Η στάση πληρωμών δεν είναι όμως καμιά καταστροφή. Εάν γινόταν με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης για να γίνει έπειτα επαναδιαπραγμάτευση του χρέους υπό βιώσιμες συνθήκες, θα ήταν το πλέον ενδεδειγμένο όπλο. Μία υπεύθυνη ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να κάνει ό,τι έκανε σε μια ανάλογη περίπτωση η κυβέρνηση Κίρχνερ το 2001, όταν αντιμετώπισε την κατάρρευση της Αργεντινής. Η κυβέρνηση ενεργεί κατά τρόπο ανεύθυνο με αποκλειστικό σκοπό να προστατεύσει όσο μπορεί ακόμη να προστατεύσει τα συμφέροντα του τραπεζικού τομέα.

Πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας;

- Καμία πολιτική δεν μπορεί να περάσει αν δεν έχει μια ελάχιστη βάση υποστήριξης στην κοινωνία, ακόμη και μειοψηφική. Αυτή η βάση δεν υπάρχει στην σημερινή ελληνική κοινωνία. Είμαστε μάρτυρες της καταστροφής της χώρας. Το μέλλον θα έλθει από τη λαϊκή αντίδραση που θα επιβάλει βιώσιμες και ανεκτές λύσεις. Στο επίκεντρο αυτών των λύσεων βρίσκεται η στάση πληρωμών και η ακύρωση του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους, που θα πρέπει να συνοδεύεται από τη λήψη δραστικών μέτρων, όπως η επανεξέταση των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και η έξοδος από το ευρώ.

Με δεδομένη την τεράστια έκταση της καταστροφής, είναι δύσκολο να μην έχουμε συναισθήματα θυμού και φόβου, αλλά πιστεύω κι ελπίζω ότι ο λαός δεν θα αφεθεί μοιρολατρικά στην τύχη του. Οι Έλληνες αντιδρούν, και εκεί βρίσκεται η ελπίδα πως θα βρεθούν εναλλακτικές λύσεις που να είναι και δίκαιες και συνάμα κοινωνικά βιώσιμες.