Vicenç Navarro
Μια θεωρία, που προωθείται από σημαντικούς χρηματοπιστωτικούς κύκλους, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), είναι αυτή που αναπτύσσεται από δύο οικονομολόγους του , τον Ken Rogoff και την Carmen Reinhart, που με έκπληξη είδαμε σε ένα πρόσφατο άρθρο να αποκαλούνται "οι νέοι γκουρού της οικονομίας ",και οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η ύφεση, που προκαλείται από τις οικονομικές κρίσεις, πρέπει να επιλύεται με αργό ρυθμό μετά από πολλά χρόνια αργής και επώδυνης πορείας ανάκαμψης. Στα γραπτά τους, οι συγγραφείς τονίζουν τις λέξεις αργό και επώδυνο. Η προώθηση αυτής της θεωρίας από το ΔΝΤ και η αποδοχή της από τα νεοφιλελεύθερα χρηματοπιστωτικά και οικονομικά μέσα ενημέρωσης , στηρίζεται στο συμπέρασμα ότι είναι οι δημόσιες πολιτικές που ευθύνονται για την χαμηλή ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών και, ειδικότερα, οι χώρες που αποκαλούνται περιφρονητικά PIIGS (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία), χοίροι στα αγγλικά.
Το πρόβλημα με αυτή τη θεωρία είναι, ότι εύκολα μπορεί να αποδειχθεί, ότι είναι λάθος. Δηλαδή, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν τη ορθότητά της . Πάρτε, για παράδειγμα, τι συνέβη στην Αργεντινή. Αυτή η χώρα βρισκόταν σε τεράστια οικονομική κρίση, που οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η αξία του νομίσματός της καθορίστηκε σε σχέση με το ευρώ (συγνώμη, εννοούσα με το αμερικάνικο δολάριο). Αυτή η ισοτιμία την οδήγησε σε ένα χρέος ύψους 95.000 εκατομμυρίων δολαρίων. Η Αργεντινή ήταν ο αγαπημένος μαθητής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου , που εφάρμοζε κατά γράμμα τις συνταγές του και είχε ως αποτέλεσμα ένα μη βιώσιμο χρέος.
Έτσι, παρά τη θέληση του ΔΝΤ και με μεγάλη εχθρότητα από την πλευρά του, στο τέλος του 2001, η κυβέρνηση της Αργεντινής αποφάσισε να εγκαταλείψει την πρόσδεση με το δολάριο και να μην πληρώσει το δημόσιο χρέος στην τιμή που καθόριζε το ΔΝΤ. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Αργεντινής κατέρρευσε και όλες οι προφητείες προέβλεπαν ότι η χώρα θα έμπαινε σε περίοδο οικονομικής κάμψης και μεγάλης ύφεσης , για πολλά, πολλά χρόνια. Αυτή είναι και η θεωρία των Rogoff και Reinhart.
Τα στοιχεία, ωστόσο, δείχνουν το σφάλμα αυτών των μελετητών. Είναι αλήθεια ότι η οικονομία της Αργεντινής συρρικνώθηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Αλλά σύντομα ανέκαμψε , και μέσα σε τρία χρόνια το επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας και της ανάπτυξης ήταν ίδιο με αυτό της περιόδου πριν την ύφεση. Μέρος της λύσης ήταν η ανάκτηση της νομισματικής πολιτικής και της δημοσιονομικής αυτονομίας, που την εγγυήθηκε η Κεντρική Τράπεζά της. Επιπλέον, δεν πλήρωσε το απαιτητό δημόσιο χρέος , μειώνοντάς το σημαντικά. Όλα αυτά της επέτρεψαν να ανακάμψει με ταχύτατους ρυθμούς , επιτυγχάνοντας ένα επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης από τα πιο σημαντικά στη Λατινική Αμερική, το διπλό της Βραζιλίας, για παράδειγμα.
Η ανάπτυξη αυτή, είχε ως αποτέλεσμα την βελτίωση της ευημερίας των λαϊκών στρωμάτων, μέσω της αναδιανεμητικής πολιτικής που ακολουθήθηκε. Η φτώχεια και η ακραία φτώχεια μειώθηκαν κατά τα δύο τρίτα από το 2002. Οι κοινωνικές δαπάνες τριπλασιάστηκαν κατά την περίοδο 2002-2010. Και το 2009, καθιερώθηκε ένα πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής για τα παιδιά, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες 3,5 εκατομμυρίων παιδιών, καθιστώντας αυτό το πρόγραμμα ,το πιο φιλόδοξο για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας ,στη Λατινική Αμερική. Η ανισότητα έχει μειωθεί. Το 2001, οι πάμπλουτοι (στο 5% με ανώτερο εισόδημα) είχαν εισόδημα 32 φορές μεγαλύτερο από εκείνο των φτωχών ( στο 5% του κατώτερου εισοδήματος). Το 2010 η διαφορά μειώθηκε σε 17 φορές.
Είναι αλήθεια ότι ο πληθωρισμός ήταν πολύ υψηλός, ακόμη και για τα πρότυπα της Λατινικής Αμερικής. Ένα 20-25% ανά έτος. Αν λοιπόν, ο μισθός αυξάνεται ταχύτερα από τον πληθωρισμό (όπως ήδη συμβαίνει) και η κοινωνική προστασία, συνεχίζει να μειώνει τις ανισότητες, οι επιπτώσεις αυτού του πληθωρισμού είναι λιγότερο επιβλαβείς από ό, τι φαίνονται. Επιπλέον, αυτός ο πληθωρισμός μπορεί και πρέπει να μειωθεί, αλλά δεν μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο θα αρνηθούμε τα μεγάλα επιτεύγματα της Αργεντινής, τα οποία ερμηνεύουν την ευρεία λαϊκή υποστήριξη στην κυβέρνησή της , που άνετα επανεξελέγη στις τελευταίες εκλογές .(The Argentina Success Story and its implication. Center for Economic and Policy Research. 2011)
Για να αξιολογηθεί η εμπειρία της Αργεντινής, θα πρέπει να συγκριθεί με ό, τι θα είχε συμβεί αν δεν είχε αλλάξει την πολιτική της. Όπως προέβλεψαν οι Reinhart και Rogoff, θα ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα (δέκα ή δεκαπέντε χρόνια) σε μια αργή και επώδυνη πορεία . Αντ 'αυτού, ανέκαμψε και αναπτύχθηκε ραγδαία, διανέμοντας τον πλούτο που παράγεται αυτά τα χρόνια με πιο δίκαιο τρόπο.
Η Ισπανία δεν είναι Αργεντινή. Αλλά είναι σημαντικό να μελετηθεί η πιθανή συνάφεια της εμπειρίας της, με την Ισπανία. Το να φύγουμε από το ευρώ δεν θα ήταν η πρώτη μου σκέψη για τον τερματισμό της κρίσης. Νομίζω ότι θα ήταν καλύτερο, να προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε την αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης με τη δημιουργία μιας Κεντρικής Τράπεζας (η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είναι μια κεντρική τράπεζα, όπως θέλει να φαίνεται ότι είναι : στην πραγματικότητα είναι ένα τραπεζικό λόμπι), ένα Υπουργείο Οικονομικών και άλλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του εκδημοκρατισμού των θεσμικών οργάνων της ΕΕ με στόχο τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Αλλά φοβάμαι ότι η νεοφιλελεύθερη κυριαρχία στη δομή των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν επιτρέπει την εξέλιξη αυτή, και σε αυτή την περίπτωση η σημερινή μη βιώσιμη κατάσταση θα διαιωνίζεται (και αυτό ακριβώς είναι που θέλει το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο).
Έτσι, όλες οι εναλλακτικές λύσεις πρέπει να μελετηθούν , μεταξύ άλλων και η αποχώρηση της Ισπανίας (και της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας και της Ιταλίας, επίσης, αν είναι δυνατόν), από το ευρώ. Η παραμονή της στη ζώνη του ευρώ, χωρίς στοχευμένες μεταρρυθμίσεις, θα φέρει τη Μεγάλη Ύφεση για εκατομμύρια πολίτες των χωρών αυτών. Επιπλέον, η συζήτηση αυτής της επιλογής – της εξόδου από το ευρώ - θα διευκόλυνε τους χειρισμούς της Ισπανίας στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση των Μέρκελ - Σαρκοζί, τη στιγμή που η έξοδος από την ευρωζώνη, είναι το τελευταίο πράγμα που θέλουν αυτές οι κυβερνήσεις, επειδή θα προκαλούσε την κατάρρευση των τραπεζών τους . Είναι λοιπόν επείγουσα ανάγκη να ανοίξει ο διάλογος για την έξοδο της Ισπανίας από το ευρώ δεδομένου ότι η απουσία αυτής της συζήτησης κάνει τη χώρα μας πιο φτωχή.
O Vicenç Navarro γεννήθηκε στη Βαρκελώνη , Ισπανία. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου της Βαρκελώνης. Αναγκάστηκε να φύγει από την Ισπανία για πολιτικούς λόγους, λόγω της ενεργούς συμμετοχής του στον ισπανικό αντιφασιστικό αγώνα. Σπούδασε πολιτική οικονομία στο Διεθνές Ινστιτούτο Οικονομικών και Πολιτικών Μελετών, του London School of Economics, Υγειονομική Διοίκηση στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες στο Πανεπιστήµιο Johns Hopkins.
Στην Ισπανία, έχει τη θέση του καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Compentense στη Μαδρίτη, του καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και του καθηγητή Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Pompeu Fabra, όπου διευθύνει το Πρόγραμμα Δημόσιας Πολιτικής με την από κοινού χορηγία του Πανεπιστημίου Pompeu Fabra και του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Είναι καθηγητής Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστηµών στο Πανεπιστήµιο Johns Hopkins.
http://youtu.be/rvuLJJv8-40
ΑπάντησηΔιαγραφή