Η άμεση αναστολή της πληρωμής του χρέους, ένα ζήτημα επιβίωσης για την Ελλάδα.

Το παρακάτω "ελεύθερο βήμα" άρχισε από σήμερα να δημοσιεύεται σε ξένα ΜΜΕ. Το πρώτο είναι η Βελγική δημόσια ραδιοτηλεόραση RTBF, πριν από 3 ώρες... 

των Renaud Vivien και Γιώργου Μητραλιά (CADTM)*

Μετά από την απόσυρση του σχεδίου δημοψηφίσματος κάτω από τη πίεση των πιστωτών της Ελλάδας, σχηματίστηκε στην Ελλάδα μια νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήμο, πρώην αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Προτεραιότητα αυτής της νέας κυβέρνησης είναι να προωθήσει το ευρωπαϊκό «σχέδιο διάσωσης» που αποφασίστηκε στις 27 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Αυτή η υποταγή των ελληνικών αρχών στους πιστωτές τους δεν συνιστά μόνο μια πρόσθετη αντιδημοκρατική πράξη σε βάρος του λαού που συνεχίζει να κινητοποιείται ενάντια στα αλλεπάλληλα σχέδια λιτότητας, αλλά και κινδυνεύει να συμπαρασύρει μια ολάκερη χώρα σε μια συλλογική αυτοκτονία.

Όπως το τονίζει η ελληνική Επιτροπή λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους, η συμφωνία της 27^ης Οκτωβρίου δεν επιλύει το πρόβλημα του χρέους, αλλά αντίθετα φορτώνει νέα βάρη. Η αναδιάρθρωση του χρέους που προβλέπεται στο σχέδιο διάσωσης θα προκαλέσει ειδικότερα, για μια ακόμα φορά,  μείωση των συντάξεων, των κοινωνικών παροχών και των μισθών καθώς και μαζικές απολύσεις εργαζομένων στο δημόσιο τομέα, ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια στον ελληνικό λαό.  Επίσημος στόχος είναι να μειωθεί το δημόσιο χρέος  στο 120% του ΑΕΠ κατά το 2020, πράγμα που δεν θα το κάνει όμως βιώσιμο. Πράγματι, αν αυτό το επίπεδο ήταν «βιώσιμο», τότε γιατί η Ιταλία που εμφανίζει το ίδιο ποσοστό διατάσσεται από την Τρόικα (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ΔΝΤ) να μειώσει το χρέος της;

Σύμφωνα με την ελληνική Επιτροπή λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους, δεν πρέπει να αναμένουμε τίποτα το καλό από τους πιστωτές.  Η μονομερής αναστολή της πληρωμής του δημόσιου χρέους συνδυασμένη με το λογιστικό έλεγχο αποτελούν μια ανάγκη ζωτικής σημασίας. Αυτός ο λογιστικός έλεγχος, που πρέπει να είναι δημοκρατικός (κάτω από τον έλεγχο του πληθυσμού), θα επιτρέψει να ριχτεί άπλετο φως στο τμήμα του χρέους που είναι άνομο, παράνομο και μη σύμφωνο προς το Σύνταγμα. Υπενθυμίζουμε σχετικά, ότι τα χρέη που συνάφθηκαν από το 2010 προς τη Τρόικα είναι απόρροια απεχθών συμφωνιών που παραβιάζουν πασιφανώς το Σύνταγμα, ειδικά όταν καταργούν το νόμιμο κατώτατο μισθό.

Σήμερα, ο ελληνικός πληθυσμός βρίσκεται σε κατάσταση κινδύνου. Τον Οκτώβριο 2011, το ποσοστό των ανέργων έφτασε το 22%, ανεβαίνοντας στο 40% στους νέους. Οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης μετατρέπονται σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης  ή μερικής ανεργίας, με σημαντικές μισθολογικές μειώσεις.  Το ένα τρίτο των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα δεν έχει πληρωθεί για διάστημα ενός μέχρι τεσσάρων μηνών. Δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν ήδη βάλει λουκέτο  (14.000 κατά τα πρώτο τρίμηνο του 2011) ενώ άλλες είναι τώρα στη διαδικασία δικαστικής εκκαθάρισης. Σε αυτή την οικονομική και κοινωνική κρίση προστίθεται σήμερα και μια κρίση στο τομέα της υγείας. Σύμφωνα με τους Γιατρούς χωρίς Σύνορα, το 30% των Ελλήνων περιθάλπονται στις κλινικές του δρόμου (έναντι του 5% προηγουμένως). Μερικές φαρμακευτικές εταιρίες αρνούνται μάλιστα να εφοδιάσουν ορισμένα νοσοκομεία, φοβούμενες ότι δεν θα πληρωθούν. Οι συνταξιούχοι, οι άνεργοι, οι άστεγοι, τα άτομα που έχουν προσβληθεί από τον ιό του έιντς  και από φυματίωση στερούνται ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Σε αυτούς προστίθεται το 22% του μη δηλωμένου ενεργού πληθυσμού, που δεν έχει καμιά κοινωνική προστασία.  Οι περικοπές σε ορισμένες δαπάνες που συνδέονται με την υγεία όπως η κοινωνική πρόνοια και η αντιμετώπιση ορισμένων ασθενειών μπορούν να φτάσουν και το 80%!

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, να αρνιέσαι να εξοφλήσεις το δημόσιο χρέος για να δώσεις προτεραιότητα στα δικαιώματα του ελληνικού λαού δεν είναι πια μια επιλογή αλλά μια ανάγκη. Η ελληνίδα βουλευτής Σοφία Σακοράφα το είπε εξάλλου καθαρά από το βήμα της Βουλής: «Είναι περισσότερο από δικαιωμένη η θέση που λέει: Συγκροτούμε ένα μέτωπο δυνάμεων με βασικούς άξονες την οικονομική και κοινωνική επιβίωση του λαού μας και με εργαλείο την αθέτηση των πληρωμών που αντιστοιχούν σε εκείνο το μεγάλο μέρος του χρέους που έχει έλλειμμα νομιμοποίησης».

Μπορεί όμως μια κυβέρνηση να αποφασίσει νόμιμα να μην αποπληρώσει το χρέος της με το επιχείρημα ότι ο πληθυσμός της βρίσκεται σε κίνδυνο; Ναι μπορεί, επειδή το νομικό επιχείρημα της κατάστασης ανάγκης το δικαιολογεί πλήρως. Η κατάσταση ανάγκης παραπέμπει σε μια κατάσταση κινδύνου για την ύπαρξη του κράτους, για τη πολιτική και οικονομική του επιβίωση. Η οικονομική επιβίωση σχετίζεται άμεσα με τους πόρους που μπορεί να διαθέσει το κράτος για να συνεχίσει να ικανοποιεί τις ανάγκες του πληθυσμού, στους τομείς της υγείας, της παιδείας, κλπ. Η αποπληρωμή του χρέους, η εφαρμογή μέτρων λιτότητας και η απώλεια εθνικής κυριαρχίας που απορρέει από τις συμφωνίες που συνάφθηκαν με τη Τρόικα θέτουν την Ελλάδα σε κίνδυνο, καθώς η πρώτη υποχρέωση που έχει ως κράτος είναι να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα του πληθυσμού της.

Στο διεθνές δίκαιο, ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία του κράτους είναι ο πληθυσμός του. Το κράτος έχει υποχρεώσεις απέναντι στους πολίτες του και στους  ξένους που βρίσκονται στη δικαιοδοσία του. Αυτή η υποχρέωση υπερισχύει όλων των άλλων δεσμεύσεων του κράτους όπως για παράδειγμα εκείνων  που έχει απέναντι στους πιστωτές του. Όπως το τονίζει η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ σε σχέση με τη κατάσταση κινδύνου:«Δεν μπορούμε να περιμένουμε από ένα κράτος να κλείσει τα σχολεία του και τα πανεπιστήμιά του και τα δικαστήριά του, να εγκαταλείψει τις δημόσιες υπηρεσίες έτσι ώστε να παραδώσει τη κοινωνία του στο χάος και στην αναρχία μόνο και μόνο για να μπορέσει με αυτό τον τρόπο να έχει χρήματα  για να εξοφλήσει τους ξένους ή ντόπιους πιστωτές του. Υπάρχουν όρια σε αυτά που μπορούμε λογικά να περιμένουμε από ένα κράτος, ακριβώς όπως και από ένα άτομο».

Είναι ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα να χρησιμοποιήσει το επιχείρημα της κατάστασης κινδύνου για να ελευθερωθεί από το σφιχταγκάλιασμα των πιστωτών της. Η χώρα έχει τα μέσα να αποφύγει τη δήθεν «βοήθεια» που παρέχουν οι πιστωτές της με αντάλλαγμα την υποταγή της.  Από τη μια πλευρά, τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία προσδοκά ως έκτη δόση του δανείου του 2010 δεν θα μείνουν στη χώρα αλλά θα πάνε κατευθείαν στη πληρωμή των πιστωτών της Ελλάδας. Από την άλλη, δεν μετράνε και πολύ συγκρινόμενα με τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, που αντιπροσωπεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ.  Πέρα από τον επαναπατρισμό αυτών των περιουσιακών στοιχείων, θα μπορούσαν να ληφθούν και άλλα μέτρα όπως η επανεθνικοποίηση (κάτω από τον έλεγχο των εργαζομένων) των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, που είναι σήμερα στα χέρια πολυεθνικών εταιριών.

* Ο Renaud Vivien είναι νομικός της CADTM Βελγίου. Ο Γιώργος Μητραλιάς είναι ιδρυτικό μέλος της Πρωτοβουλίας για τη συγκρότηση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του Δημόσιου Χρέους καθώς και της Επιτροπής ενάντια στο Χρέος.