Το προαναγγελθέν τέλος του πολιτικού συστήματος

Ελευθεροτυπία

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Η δυστοκία του νέου κυβερνητικού σχήματος συνεργασίας ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. δεν παραπέμπει τόσο σε ωδίνες τοκετού όσο σε επιθανάτιο ρόγχο. Οπως καλά αντιλαμβάνονται τα στελέχη και των δύο μεγάλων κομμάτων, αυτό που διακυβεύεται κυρίως με την κυβέρνηση συνεργασίας είναι το μέλλον του σημερινού δικομματικού πολιτικού συστήματος εξουσίας.

Ο Αντώνης Σαμαράς προσπάθησε με νύχια και με δόντια να μείνει έξω από το παιχνίδι της συγκυβέρνησης, αφού γνωρίζει καλά ότι δεν θα μπορέσει να αποφύγει τον καταλογισμό ευθυνών για τα όσα συμβούν και στο κόμμα του.

Αυτός είναι ένας από τους λόγους που πολλές φορές, θορυβώντας τους συμμάχους του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, διαφοροποιείται από την ιδέα της μνημονιακής πολιτικής, όχι όμως και από τους στόχους της. 

Ετσι, ενώ παίρνει αποστάσεις από τις καταστροφικές συνέπειες του Μνημονίου, δεν δηλώνει ευθέως αντίθετος με την ουσία των ασκούμενων πολιτικών. Η διαφοροποίησή του, όσον αφορά την επιβολή υπερβολικών φόρων, την επιλογή της ανάπτυξης έναντι της ύφεσης και την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων-αποκρατικοποιήσεων, δεν θέτει εν αμφιβόλω το Μνημόνιο ως πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής.

Οι επιμέρους αυτές αποστάσεις και η φαινομενικά έντονη αντιμνημονιακή ρητορεία της Ν.Δ. (ιδίως του λαϊκιστικού κομματιού της) αποτέλεσαν όρο της πολιτικής της επιβίωσης. Με τον τρόπο αυτό ο Α. Σαμαράς θεωρεί ότι διασώζει το πνεύμα του δικομματισμού, καθώς οικειοποιείται μεγάλο μέρος της λαϊκής δυσαρέσκειας αντί να την αφήνει να κινείται ανεξέλεγκτα αριστερά και δεξιά.

Με τον τρόπο αυτό επιχειρεί να εμφανιστεί ως ο θεσμικός εγγυητής της συνέχειας του σημερινού πολιτικού κατεστημένου ή ακόμη και ως η υποτιθέμενη υπέρβασή του. Στην πολιτική ιστορία όμως δεν υπάρχει «παρθενογένεση». Ετσι φτάνει η ώρα να υποστεί και η Ν.Δ. τις οδυνηρές συνέπειες των δικών της πολιτικών επιλογών, που καθόρισαν σε σημαντικό βαθμό την πορεία της χώρας.

Η στάση πολιτικής αυτοσυντήρησης της Ν.Δ. έχει δηλαδή τα όριά της. Δεν μπορεί να ξεπεράσει την αναγκαιότητα σταθεροποίησης του σημερινού οικονομικού-κοινωνικού συστήματος που απειλείται με ταχεία αποδόμηση. Μπροστά στον υπέρτατο αυτό σκοπό, όλα τα άλλα έπονται. Η «θυσία» της Ν.Δ., που ταυτίζεται και εδώ με το γενικό, δημόσιο, εθνικό συμφέρον, θα συμπαρασύρει πιθανότατα και το σύνολο του πολιτικού συστήματος της μεταπολίτευσης. Η συνυπογραφή των πολιτικών διάσωσης του ευρώ και από την αξιωματική αντιπολίτευση, κάτω από την πίεση ξένων πολιτικών και οικονομικών κέντρων, κρίνεται πλέον απαραίτητη καθώς έχει εξαντληθεί το πολιτικό κεφάλαιο της κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Ο κ. Σαμαράς σύρθηκε εκών-άκων σε μια συγκυβέρνηση που πριν από λίγο καιρό ξόρκιζε. Γι' αυτό αντιδρά, φέρνει προσκόμματα και προβάλλει συνεχώς αιτήματα. Τώρα βλέπει ότι θα απολογηθεί και ο ίδιος ενώπιον του ελληνικού λαού για τις πολιτικές που πριν υποκριτικά κατακεραύνωνε.

Αν όμως στραπατσαριστεί το σημερινό διπολικό σύστημα εξουσίας, ποιος άραγε θα το διαδεχτεί; Η μεταβατική συγκυβέρνηση, πέρα από την άμεση διεκπεραίωση όλων των εκκρεμών σκληρών μέτρων που απαιτεί η τρόικα, φαίνεται ότι θα λειτουργήσει τελικά ως η γέφυρα μετάβασης σε μια νέα εποχή του πολιτικού σκηνικού, που ακόμη σήμερα παραμένει θολή και αδιευκρίνιστη.

Το αστικό μπλοκ εξουσίας δεν έχει προφανώς ακόμη έτοιμη τη διάδοχη κατάσταση. Δεν μπορεί να προτείνει ως αξιόπιστο κάποιο «νέο» πολιτικό σχήμα. Αυτό μάλλον θα προκύψει με οριζόντιες διεργασίες μεταξύ και των δύο μεγάλων κομμάτων που θα οδηγήσουν και στον κατακερματισμό τους. Η κίνηση των τριών υπουργών στο ΠΑΣΟΚ σε συνδυασμό με τη μερίδα των «φιλελεύθερων» στη Ν.Δ., θα αποτελέσουν πιθανότατα την πρώτη ύλη του νέου μεγάλου αστικού κόμματος εξουσίας. Το Μνημόνιο και το ολοκληρωτικό νεοφιλελεύθερο πρόγραμμά του κατάφερε εκτός των άλλων να καταδείξει πόσο ασήμαντες είναι πλέον οι παλιές διαχωριστικές ιδεολογικές γραμμές..