ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΡΙ ΚΑΖΑΚΟ

Αν δεν αναχαιτίσουμε τη λαίλαπα, θα έχουμε εργασιακές σχέσεις Κίνας

Αντεργατικό τσουνάμι

Πηγή: ΕΠΟΧΗ

Φτώχεια, φόροι στους μη έχοντες, ληστεύουν και ό,τι απέμεινε στο Δημόσιο, κόβονται ξανά οι συντάξεις, κατεδαφίζουν τις εργασιακές σχέσεις.
Με το πολυνομοσχέδιο φτώχειας που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή, επιβάλλονται νέα φορολογικά χαράτσια μετά τη μείωση του αφορολόγητου στα 5.000 ευρώ, από 12.000 που ίσχυε μέχρι και το 2010, ποσό εισοδήματος που είναι πιο κάτω ακόμα και από το επίπεδο φτώχειας, καταργούν ουσιαστικά τις φοροελαφρύνσεις (ιατρικές επισκέψεις, τόκοι δανείων, ενοίκια, δαπάνες παιδιών που σπουδάζουν). Και όλα αυτά αναδρομικά από 1.1.11. Έτσι, θα φορολογηθεί φέτος και ο φτωχός εργαζόμενος που παίρνει 400 ευρώ το μήνα. Και όλα αυτά μετά το έκτακτο –που γίνεται μόνιμο– χαράτσι, καθώς και με το χαράτσι μέσω της ΔΕΗ για όλες τις κατοικίες.
Απολύουν με διαδικασίες αργού θανάτου –σε πρώτη φάση– 30.000 υπαλλήλους, ενώ μέσω του Ενιαίου Μισθολογίου περικόπτουν πάλι τις αμοιβές των δημόσιων υπαλλήλων, που χάνουν μέχρι και το 55% του εισοδήματός τους. Ανακοίνωσαν νέα επίθεση στις συντάξεις, με αιχμή αυτή τη φορά τις επικουρικές.

Τέλος, γι’ αυτό το μήνα, κατεδαφίζουν ότι είχε απομείνει από τις εργασιακές σχέσεις, διαλύοντας τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και την ελάχιστη προστασία των εργαζομένων, αφήνοντάς τους στην απόλυτη εξουσία του εργοδότη, όπως σημειώνει ο καθηγητής του εργατικού δικαίου Άρις Καζάκος, στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Τα κοινωνικά κινήματα, που πέρασαν από θερινή χαλάρωση, συντονίζονται με το εργατικό κίνημα. Η πρόβα τζενεράλε που έγινε με πρωτοβουλία της ΑΔΕΔΥ και των ΔΕΚΟ με τη στήριξη της ΓΣΕΕ είχε απρόσμενη επιτυχία.
Η μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση που έχει προγραμματιστεί στις 19 Οκτωβρίου, καθώς και οι συγκεντρώσεις των «αγανακτισμένων» σε 45 χώρες σε όλο τον κόσμο για τις 15 του μήνα, ελπίζουμε να δώσουν ένα ηχηρό μήνυμα στην κυβέρνηση και την τρόικα. Να τους σταματήσουμε πριν γίνουμε Κίνα.

Μ. Μ.

Τη συνέντευξη πήρε
ο Μ. Μπαλαούρας

Χαρακτηρίσατε πολύ εύστοχα την εργατική εφεδρεία ως απόλυση “με φερετζέ”. Είτε με φερετζέ είτε χωρίς, η απόλυση στο Δημόσιο επιτρέπεται από τις πρόνοιες του Συντάγματος;
Για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε νομικά το μέτρο, θα πρέπει να αποκαλύψουμε τον πραγματικό του χαρακτήρα. Αυτό που παρουσιάζεται ως εργασιακή εφεδρεία, δεν είναι τίποτ’ άλλο από απόλυση. Το πρώτο και σοβαρό ζήτημα είναι ότι με την ένταξη κάποιου στην εργασιακή εφεδρεία, είτε των 12 μηνών, είτε των 24 μηνών, αυτό θα θεωρηθεί ότι είναι απόλυση υπό προειδοποίηση και, επομένως, θα του καταβληθεί το μισό της αποζημίωσης. Η απόλυση δεν είναι απλώς άκυρη, προσβάλλει το κοινωνικό δικαίωμα εργασίας που προστατεύει το Σύνταγμα (άρθρο 22 παρ.1).
Πέρα από αυτό η αποκάλυψη του αληθινού χαρακτήρα του μέτρου μάς επιτρέπει να σκεφτούμε περαιτέρω ότι η εργασιακή εφεδρεία, δηλαδή οι απολύσεις, επειδή είναι ομαδικές, καλούν σε εφαρμογή το δίκαιο των ομαδικών απολύσεων. Το δίκαιο των ομαδικών απολύσεων, όμως, στηρίζεται σε κοινοτικούς κανόνες, οι οποίοι υπερέχουν έναντι των εθνικών κανόνων, ακόμα και αυτού του Συντάγματος, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ. Επομένως, το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων δεν μπορεί να το παρακάμψει ο έλληνας νομοθέτης.

Υπάρχουν, όμως, κάποιες απόψεις που λένε ότι, εφόσον υπάρχει πλεονάζον προσωπικό μπορούν να γίνουν ομαδικές απολύσεις.
Όλη αυτή η επιχειρηματολογία στηρίζεται σ΄ ένα επιχείρημα που δεν υπάρχει. Λένε ότι έχουμε ένα δημόσιο, ένα κράτος υπερτροφικό. Όμως αυτό δεν αληθεύει, αν ρίξουμε μια ματιά στα συγκριτικά στατιστικά στοιχεία της Eurostat. Σύμφωνα με αυτά, για την Ελλάδα οι υπάλληλοι του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα δεν ξεπερνούν σε ποσοστό του συνολικού πληθυσμού περίπου το 9%. Ο κοινοτικός μέσος όρος είναι πάνω από 10,5%. Επίσης, η μισθολογική δαπάνη είναι κάτω του κοινοτικού μέσου όρου. Για παράδειγμα, στη Δανία οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι το 18% του πληθυσμού.
Το πρόβλημα επομένως του κράτους δεν είναι το πλήθος του προσωπικού του. Υπάρχει όμως ζήτημα κατανομής του προσωπικού. Μπορεί σ’ ορισμένες υπηρεσίες να υπάρχει πλεονάζον προσωπικό, σ’ άλλες όμως σημειώνονται μεγάλες ελλείψεις, όπως στην υγεία, την εκπαίδευση...
Για παράδειγμα, είναι πλεονάζον προσωπικό οι 4.000-5.000 συμβασιούχοι δασοπυροσβέστες; Χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε η δυνατότητα πυρόσβεσης στη χώρα. Να προσθέσω επίσης ότι, όταν βρισκόμαστε σε τόσο μεγάλη κρίση, δεν κάνουμε μαζικές απολύσεις, αντίθετα κάνουμε προσλήψεις. Να θυμηθούμε τον Κέινς που με δραματικό τρόπο πρέπει να έρθει στην επικαιρότητα. Οι μαζικές απολύσεις βαθαίνουν την ύφεση, που φέρνει με τη σειρά της φτώχεια και δυστυχία και στον ιδιωτικό τομέα με το κλείσιμο επιχειρήσεων και, φυσικά, μεγάλη πτώση στα έσοδα του κράτους.

Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη ως ζητούμενο

Βρισκόμαστε στον αστερισμό του άκρατου νεοφιλελευθερισμού. Γι’ αυτό το λόγο ας δούμε πώς μπορεί ένας εργαζόμενος που τίθεται σε εργασιακή εφεδρεία να προστατευτεί νομικά
 Βάζετε ένα θέμα που μας εισάγει στην προβληματική περιοχή της Δικαιοσύνης, της ανεξαρτησίας της δηλαδή. Αυτό που αναφέρεται μεγαλοστόμως ως ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, στην πραγματικότητα είναι ένα ζητούμενο και ένα αίτημα που σχεδόν ποτέ δεν πραγματοποιείται.

Μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό;
Σ’ όλες τις χώρες. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η Δικαιοσύνη ουσιαστικά καμουφλάρισε την υπόθεση Ζίμενς μετατρέποντας τις κατηγορίες σε βάρος της, επειδή η εταιρία αυτή είναι χρυσοφόρα για την οικονομία της. Το τελευταίο ανάγλυφο παράδειγμα στην Ελλάδα είναι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που ανακοίνωσε ότι ήδη απορρίφθηκαν οι αιτήσεις ακύρωσης εναντίον του Μνημονίου. Στη χώρα μας, βέβαια, δεν υπάρχουν μόνο εξαρτημένοι δικαστές, υπάρχουν και πολλοί εύψυχοι δικαστές.
Ως γενικότερη παρατήρηση έχω να πω ότι τα τελευταία χρόνια μειώνεται η σημασία του δικαίου και αυξάνει η σημασία της εξουσίας, ή, για να το πω αλλιώς, αυξάνει η σημασία της βίας. Τα τελευταία δυο χρόνια λαμβάνονται μέτρα που δεν έχουν καμία σχέση με το δίκαιο, το κυρίαρχο στοιχείο τους είναι η βία. Δεν υπάρχει ίχνος συναίνεσης, που είναι αναγκαία για να περπατήσει, να σταθεί και να εφαρμοστεί ένας νόμος. Υπερτιμούμε πολλές φορές τη δικαστική προσφυγή, που πολλοί θεωρούν ότι είναι πανάκεια. Πανάκεια είναι η συνειδητοποίηση από τους ανθρώπους της κατάστασης στην οποία βρίσκονται, κυριαρχούμενοι από τη στρατηγική του φόβου. Βλέπεις ανθρώπους σκυφτούς. Η μόνη ελπίδα είναι να σηκωθούν όρθιοι. Έχει μεγαλύτερη δυνατότητα αυτό, παρά οι νομικές διαδικασίες.

Έτσι ακριβώς είναι τα πράγματα. Ο εργαζόμενος όμως μπορεί επικουρικά να προσφύγει στα δικαστήρια, ακόμα και στο Συμβούλιο Επικρατείας. Βέβαια, αυτές οι περιπτώσεις δικαιώνονται μετά από 7 ή 8 χρόνια και οι κυβερνήσεις κερδίζουν χρόνο ακόμα και αν ο πολίτης δικαιωθεί, όπως με τον ΛΑΦΚΑ στο παρελθόν.
 Έχετε δίκιο. Μάλιστα, προκλητικά ο κ. Λοβέρδος είχε πει «εμείς θα συμμορφωθούμε… όταν τελειώσει αυτή η υπόθεση». Ένα βασικό στοιχείο της δικαστικής προστασίας είναι να έρθει γρήγορα, αν έρθει αργά δεν είναι δικαστική προστασία. Ο μόνος τρόπος σήμερα είναι η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, είτε στα διοικητικά, είτε στα πολιτικά δικαστήρια.

Θα πέσουν και τα τελευταία εργασιακά αναχώματα; Μαζί με την εφεδρεία και το Ενιαίο Μισθολόγιο που περικόπτει αποδοχές μέχρι και 55%, η κυβέρνηση ανοίγει σοβαρότατα ζητήματα, όπως για την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για τις επιχειρησιακές, που μπορεί να υπάρξουν και σε επιχειρήσεις κάτω των 20 ατόμων, καταργείται η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, παγώνει για 2 χρόνια η επέκταση των κλαδικών συμβάσεων και καταργείται η γνωμοδότηση της Επιθεώρησης Εργασίας.
 Πρόκειται για μια ακόμα καταστροφή, που αν δεν την αναχαιτίσουμε το τίμημα θα είναι να έχουμε εργασιακές σχέσεις κινεζοποιημένες. Αυτά είναι ζητήματα που είχαν προαναγγελθεί από το Μνημόνιο, αλλά δεν είχαν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. Αυτή είναι η μεγαλύτερη καταστροφή που μπορεί να υπάρξει στο θεσμικό εποικοδόμημα της χώρας, στο εργατικό δίκαιο, όπου τα τελευταία αναχώματα θα πέσουν.
Αν ληφθούν αυτά τα μέτρα –γιατί υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις– δεν θα απομείνει τίποτα από το θεσμό των Συλλογικών Συμβάσεων, θα ξαναγυρίσουμε στην ατομική σύμβαση εργασίας και, τελικά, στο διευθυντικό δικαίωμα του κάθε εργοδότη.

Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (σ σ κάτι σαν τον ΟΗΕ στα εργατικά δικαιώματα) προφανώς θα πάρει θέση. Αυτό δεν τους ανησυχεί;
Αναμφισβήτητα θα πάρει θέση και θα καταδικάσει την Ελλάδα. Απλώς θα προστεθεί μια ακόμα καταδίκη. Αυτά όμως δεν τους πτοούν.

Ο Αλ. Μητρόπουλος έγραψε προχθές ένα άρθρο όπου έλεγε ότι όλες αυτές οι μεγάλες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις έχουν αποφασιστεί από το Μνημόνιο και από νόμους υλοποίησής του.
 Αυτές οι ρυθμίσεις ως πλαίσιο υπάρχουν στον Νόμο 3845/10. Κάθε φορά όμως, για να υλοποιηθούν τα μέτρα που έχουν θεσπιστεί με τον νόμο αυτό, εκδίδεται ένα ειδικό νομοθέτημα προκειμένου να εφαρμοστούν. Τώρα έρχονται και τα υλοποιούν με το νομοσχέδιο που ετοιμάζουν.

Άρχισαν όμως πάλι οι μεγάλες κινητοποιήσεις, όπως η προχθεσινή της ΑΔΕΔΥ – ΓΣΣΕ.
Το πρόβλημα είναι η συμμετοχή. Όταν βλέπουν διαδηλώσεις με 30.000, άτομα μπορούν να τις αντέξουν. Αν βλέπαμε στους δρόμους το Δήμο των Ελλήνων, όπως έγινε το 2001, αυτό θα άλλαζε τα πράγματα.
Με ανησυχεί η στάση των ανθρώπων, που είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής του φόβου. Και να προσθέσω ότι δεν είναι μόνο ο φόβος, είναι και μια βαθιά ανθρωποκεντρική μεταβολή που έχει πραγματοποιηθεί. Ο ζωή των ανθρώπων έχει αλλάξει ριζικά, δηλαδή ερεθίζεται το φαντασιακό τους για μια απεριόριστη κατανάλωση, η οποία οδήγησε σε πολύ μεγάλο δανεισμό. Οι αλυσίδες του δανεισμού είναι ιδιαίτερα βαριές σήμερα. Σ’ αυτά βλέπω την κύρια αιτία που οι άνθρωποι είναι πεσμένοι στα τέσσερα.