Οξύνεται η διαμάχη όσο πλησιάζει η ώρα της χρεοκοπίας

Πηγή: Πριν, 16.10.11

του Λ. Βατικιώτη

Μέσα σε ένα όργιο παρασκηνιακών διαβουλεύσεων και ανηλεών συγκρούσεων μεταξύ διαφορετικών κέντρων εξουσίας εντός και εκτός Ελλάδας καθορίζονται οι τελευταίες λεπτομέρειες για την χρεοκοπία του ελληνικού δημοσίου, δηλαδή ένα γενναίο κούρεμα των ομολόγων ακόμη και της τάξης του 50-60%. Οι ουσιαστικές αποφάσεις θα ληφθούν στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 23 Οκτώβρη στις Βρυξέλλες, ενώ το πιθανότερο είναι πως το σχέδιο θα υποβληθεί για έγκριση και στην σύνοδο των 20 πλουσιοτέρων χωρών του πλανήτη που θα διεξαχθεί στις 3 και 4 Νοέμβρη στη Νίκαια της Γαλλίας. 

Η εφαρμογή και η ολοκλήρωσή του δε, θα απαιτήσουν μήνες, καθώς θα ακολουθήσουν διμερείς συνεννοήσεις με κάθε τράπεζα και επενδυτή που κατέχει ελληνικά ομόλογα. Η συνάντηση που έγινε την προηγούμενη Κυριακή μεταξύ της Άγκελα Μέρκελ και του Νικολά Σαρκοζύ δρομολόγησε την επίλυση των σημαντικότερων εκκρεμοτήτων, χωρίς ωστόσο να καταλήξει και στις λεπτομέρειες – εκεί που πάντα κρύβεται ο …διάβολος.

Ο κίνδυνος που ελλοχεύει από τη νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, όπως προωθείται με πρωτοβουλία των πιστωτών, έγινε εμφανής με αφορμή την επιχείρηση διάσωσης της τράπεζας Dexia, που μόλις πριν τρία χρόνια, το 2008, είχε διασωθεί ξανά από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας, του Βελγίου και του Λουξεμβούργου που κατέβαλαν για να συνεχίσει να λειτουργεί 6,4 δισ. ευρώ. Τότε απειλήθηκε από τα τοξικά, δομημένα προϊόντα της αμερικανικής στεγαστικής αγοράς. Τώρα ο κίνδυνος για την πάλαι ποτέ δημόσια τράπεζα, με ειδίκευση στη χρηματοδότηση των δήμων προέρχεται από τα ελληνικά, ιταλικά και άλλα ομόλογα χωρών της περιφέρειας της ευρωζώνης ύψους 21 δισ. ευρώ που κατέχει. Η λύση δόθηκε με την πρωτοβουλία των τριών κυβερνήσεων να ξαναβάλουν το χέρι στην τσέπη των φορολογουμένων τους ενισχύοντας έτσι το μετοχικό της κεφάλαιο.

Το σημείο διαφωνίας μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού αφορά τον τρόπο που θα επιμεριστούν οι ζημιές των γαλλικών τραπεζών, στον βαθμό που η εξαγορά ελληνικών τραπεζών από γαλλικές τα προηγούμενα χρόνια (Societe Generale την Γενική και κυρίως Credit Agricole την Εμπορική Τράπεζα) δημιουργεί ένα επιπλέον, διπλό για την ακρίβεια, βάρος στο γαλλικό τραπεζικό σύστημα από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. Όχι δηλαδή μόνο τις ζημιές που θα υποστούν από το κούρεμα των ομολόγων που κατέχουν οι μητρικές τράπεζες, αλλά επίσης και από τις ζημιές που θα εγγράψουν λόγω των συμμετοχών τους στις ελληνικές θυγατρικές. Το ερώτημα λοιπόν είναι ποιός θα πληρώσει τις ζημιές των γαλλικών τραπεζών. Ερώτημα που προβάλλει τόσο απειλητικά ώστε η Γαλλία γενικά δεν επιθυμεί την αναθεώρηση της συμφωνίας της 21^ης Ιουλίου, που πρόβλεπε εθελοντικό κούρεμα στο επιδιωκόμενο επίπεδο του 21% των ομολόγων που κατέχουν οι ιδιώτες (PSI), αντίθετα με την Γερμανία που εμφανίζεται ο φανατικότερος υποστηριχτής της αναθεώρησης αυτής της συμφωνίας μέχρι στιγμής. Το Παρίσι επικαλούμενο τον πέρα για πέρα πραγματικό και άμεσο κίνδυνο να χάσει την ανώτερη δυνατή βαθμολογία (ΑΑΑ) που απολαμβάνει από τους οίκους αξιολόγησης, ακόμη και σήμερα, εξασφαλίζοντας ευνοϊκούς όρους δανειοδότησης δηλαδή χαμηλά επιτόκια, με αποτέλεσμα τότε η κρίση χρέους να επεκταθεί και στην καρδιά της ευρωζώνης στη περίπτωση που το κενό στα μετοχικά κεφάλαια των τραπεζών καλυφθεί από το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών, δηλαδή τον κρατικό προϋπολογισμό, πρότεινε να σταλεί ο λογαριασμός στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Το ίδιο αίτημα φάνηκε να υποστηρίζει και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο, με την έκκλησή του να αυξηθεί η «δύναμη πυρός» του Ταμείου από 440 δισ. ευρώ που είναι σήμερα στα 2 τρισ. Η Γερμανία από την άλλη μεριά αντιτίθεται σθεναρά, θεωρώντας ότι με αυτή τη λύση ο λογαριασμός μετακυλίεται στο Βερολίνο που είναι ο βασικότερος χρηματοδότης του Ταμείου. 

Λύση που θα ανοίξει εκ νέου μέτωπα στο εσωτερικό της Γερμανίας, αδυνατίζοντας τη θέση της Μέρκελ απέναντι στο στρατόπεδο του οικονομικού φονταμενταλισμού που έχει διαμορφωθεί από τμήματα της γερμανικής ολιγαρχίας τα οποία ζητούν το Βερολίνο να πάψει να χρηματοδοτεί τις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Μέχρι στιγμής καθαρός νικητής σε αυτή την διελκυστίνδα δεν έχει φανεί, παρότι η συνάντηση των δύο ηγετών και η συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Τετάρτη έδωσαν το πράσινο φως για το νέο μεγάλο κούρεμα, το οποίο πρέπει να ειπωθεί πως όπως και το προηγούμενο της 21^ης Ιουλίου, θα είναι εθελοντικό, δεν θα επιβληθεί δηλαδή παρά τη θέληση των πιστωτών στα ομόλογα που κατέχουν. Με αυτό τον τρόπο, την εθελοντική συμμετοχή, προσπαθούν να αποφύγουν τον χαρακτηρισμό της αναδιάρθρωσης ως χρεοκοπίας (όπως πράγματι είναι) – γεγονός που θα ενεργοποιούσε την πληρωμή των συμβολαίων ασφάλισης πιστωτικού κινδύνου (CDS). Το τι θα κάνουν φυσικά οι οίκοι αξιολόγησης, που είναι οι μοναδικοί αρμόδιοι για να αποφασίσουν κανείς δεν μπορεί να προβλέψει… Είναι άγνωστο δηλαδή αν θα δεχθούν το σκεπτικό των ηγετών της ΕΕ και δεν θα χαρακτηρίσουν ως χρεοκοπία την αναδιάρθρωση, προκαλώντας ένα συντριπτικό πλήγμα στην ευρωζώνη.

• Αντιδρούν οι έλληνες τραπεζίτες στο γερμανικό κούρεμα των ελληνικών ομολόγων ύψους 50%

Ακόμη όμως κι αυτές οι διακηρύξεις για τον εθελοντικό χαρακτήρα της συμμετοχής των ιδιωτών δεν λειτουργούν καθησυχαστικά για όλους, καθώς οι έλληνες τραπεζίτες διαβλέπουν πως θα επωμιστούν τις μεγαλύτερες ζημιές. Ως αποτέλεσμα η αναπόφευκτη αναπλήρωση κεφαλαίου που θα ακολουθήσει για να καλυφθούν τα κενά που θα δημιουργηθούν θα γίνει μοχλός για την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και την απώλεια του ελέγχου. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η εφαρμογή των αποφάσεων της 21^ης Ιουλίου ανατέθηκε στην «διεθνή των τραπεζών» το IIF όπου προεδρεύει ο Τζόσεφ Άκερμαν της Ντόιτσε Μπανκ. Τι πιο φυσιολογικό επομένως από μια μεροληπτική εφαρμογή των αποφάσεων, σε ένα ούτως ή άλλως τεράστιο περιθώριο κινήσεων που διαθέτουν κινούμενοι με άκρα μυστικότητα, προς όφελος των πιστωτών και εις βάρος του εγχώριου τραπεζικού συστήματος;

Η δυσφορία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος έγινε γνωστή με αφορμή το ξέσπασμα του Μιχάλη Σάλλα, προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς, την Παρασκευή το μεσημέρι ο οποίος αμφισβήτησε ακόμη και την αποτελεσματικότητα της αναδιάρθρωσης σε ότι αφορά το τελικό ζητούμενο που είναι η μείωση του δημόσιου χρέους. Οι δηλώσεις του, που εκφράζουν τον διχασμό και τα αδιέξοδα της αστικής τάξης, είναι οι εξής: «Με βάση τις συμμετοχές που εκτιμάται ότι δηλώθηκαν για το εθελοντικόPSIτης 21ης Ιουλίου, εάν δεχτούμε ότι αντί για το 21% “κούρεμα” που προέβλεπε η απόφαση αυτή, τώρα το εθελοντικό “κούρεμα” θα φθάσει στο 50%, τότε οδηγούμαστε σε μία επιπλέον μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους ουσιαστικά κατά 20 έως 25 δισ. ευρώ περίπου, σε παρούσες αξίες, και όχι κατά 180 δισ. ευρώ, που πολλοί, είτε από αφέλεια είτε από ελλιπή ενημέρωση, πιστεύουν. Το όφελος δηλαδή θα ήταν περίπου 20 – 25 δισ. ευρώ, το οποίο, όμως, κατά το μεγαλύτερο μέρος, η Ελλάδα θα είναι αναγκασμένη και πάλι να το ξαναδανειστεί από τις ευρωπαϊκές χώρες και το ΔΝΤ, προκειμένου να ενισχύσει τα ασφαλιστικά ταμεία και να επανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες. Μιλάμε δηλαδή, στο τέλος της ημέρας, για ένα όφελος της τάξης των 10 ή 15 δισ. ευρώ, από ένα σύνολο χρέους 360 δισ. ευρώ! Δυστυχώς, δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι στο προτεινόμενο από διαφόρους “κούρεμα” μέσω τουPSI, εξαιρούνται τα ομόλογα της ΕΚΤ, περίπου 60 δισ. ονομαστικής αξίας, τα δάνεια της Τρόϊκας, ύψους 65 δισ., άλλα δάνεια που έχει συνάψει το ελληνικό δημόσιο περίπου 20 δισ., τα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου 15 δισ., ομόλογα λήξης μετά το 2020 άλλα 40 – 45 δισ., άλλες υποχρεώσεις προς προμηθευτές κλπ του ελληνικού δημοσίου και ασφαλώς εκείνους στο εξωτερικό οι οποίοι και δεν προσήλθαν ούτε στο “κούρεμα” του 21% στοPSIτου Ιουλίου. Επίσης, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι αυτοί που δήλωσαν συμμετοχή για την συγκεκριμένη περίοδο λήξης ομολόγων στοPSIτου Ιουλίου, ήταν σχεδόν πάνω από 50% ελληνικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρίες και ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία. Δηλαδή, όλη η ιστορία αφορά κυρίως το ελληνικό ασφαλιστικό και τραπεζικό σύστημα, για τα οποία το ελληνικό δημόσιο θα πρέπει να ξαναδανειστεί για να καλύψει τις ανάγκες που δημιουργούνται εξαιτίας αυτής της αύξησης “κουρέματος”. Έτσι, θα έχουμε το φαινόμενο, το ελληνικό δημόσιο να αποδέχεται να διαγράψουν τα ελληνικά ιδρύματα, χρέος που θα τα οδηγήσει σε μείωση των αποθεματικών ή της κεφαλαιακής τους επάρκειας, για να δανειστεί στη συνέχεια και πάλι το κράτος από διεθνείς οργανισμούς, με ό,τι αυτό σημαίνει πολιτικά και οικονομικά, για να επανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες και να καλύψει τα ταμεία»!!!

Ο Μ. Σάλλας με τα παραπάνω αναλαμβάνοντας το ρόλο της αντιπολίτευσης έδειξε και την ένοχη σιωπή, δηλαδή την ανοχή, της ΝΔ σε όλες αυτές τις αποφάσεις. Κυρίως όμως, έδειξε ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ξαναμοιράζει την τράπουλα μεταξύ ελληνικού και διεθνούς τραπεζικού συστήματος, αδυνατίζοντας σημαντικά αν όχι αποδεκατίζοντας τις θέσεις του πρώτου.

Ο μεγάλος χαμένος ωστόσο της αναδιάρθρωσης θα είναι η εργατική τάξη και η εργαζόμενη πλέιοψηφία που θα δει τους μισθούς της να ισοπεδώνονται και την ανεργία να φτάνει στα ύψη.