Γιατί χρειάζονται 3 τρις ευρώ για να σωθεί η Ευρώπη

 

Πηγή: Banks'News

Η Ευρώπη οδεύει προς κάτι που θα μπορούσε να αποβεί ο τελευταίος σταθμός στην 2ετή κρίση χρέους που την ταλαιπωρεί. Ως τις 3-4 Νοεμβρίου, που θα συναντηθούν οι ηγέτες των 20 πλουσιότερων κρατών του κόσμου στις Κάνες, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να έχει επεξεργαστεί ένα πειστικό σχέδιο διάσωσης προκειμένου να εξασφαλίσει ότι τα χρηματοπιστωτικά προβλήματα των κρατών της ευρωπαϊκής περιφέρειας δεν θα συντρίψουν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Αν η Ευρώπη θέλει να αποφύγει μια χρηματοπιστωτική και οικονομική καταστροφή χειρότερη από του 2008-2009, το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να εφαρμόσει συντριπτική ισχύ πυρός.

Για να κερδίσουν την αξιοπιστία τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να κάνουν τρία πράγματα που μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει να κάνουν.

• Πρώτον, πρέπει να απαλλαγούν από την ψευδαίσθηση ότι κάποια κράτη της Ευρωζώνης, και πρωτίστως η Ελλάδα, είναι σε θέση να αποπληρώσουν το χρέος τους.

• Δεύτερον, πρέπει να προχωρήσουν σε μια ρεαλιστική αποτίμηση των ζημιών που θα υποστούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες όταν αυτά τα κράτη κηρύξουν χρεοκοπία.

• Και τρίτον, πρέπει να προσφέρουν επαρκώς μεγάλες χρηματοπιστωτικές εγγυήσεις προκειμένου να πείσουν τις αγορές ότι αυτά τα χρεοστάσια και οι συνακόλουθες ζημιές θα είναι και οι τελικές.

Οτιδήποτε λιγότερο από έναν πλήρη και ειλικρινή απολογισμό θα κάνει την κατάσταση χειρότερη. Οι επαναλαμβανόμενες προσπάθειες για την αποφυγή της ελληνικής χρεοκοπίας επιβάρυναν περαιτέρω το βάρος του χρέους της Ελλάδας, βάθυναν τα οικονομικά της προβλήματα και άφησαν την ασθένεια να απλωθεί ως τις – διαφορετικά – φερέγγυες χώρες Ισπανία, Ιταλία και Γαλλία. Η αβεβαιότητα σχετικά με την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος αρχίζει να παραλύει το σύνολο της οικονομίας της Ευρωζώνης έως του βαθμού που αρκετοί οικονομολόγοι να υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη εισέρχεται σε νέα ύφεση.

Πώς θα σταματήσει η κατρακύλα

Πόσα χρήματα θα χρειαστούν προκειμένου να σταματήσει η κατρακύλα; Οι συντάκτες του Bloomberg προσπάθησαν να επεξεργαστούν τα διάφορα νούμερα προκειμένου να διατυπώσουν μια απάντηση.

Το πρώτο βασικό ερώτημα είναι ποια ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να κηρύξουν χρεοκοπία. Οι βασικές μεταβλητές που έχουμε εδώ είναι: όσο μικρότερος είναι ο ρυθμός ανάπτυξης μιας χώρας και όσο υψηλότερο το κόστος δανεισμού της, τόσο λιγότερο μπορεί να εξυπηρετήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις.

Η Ελλάδα βρίσκεται μακράν στη χειρότερη κατάσταση. Με τα σημερινά επιτόκια και τις σημερινές προβλέψεις του ΔΝΤ για την ελληνική ανάπτυξη, η Αθήνα θα πρέπει να εφαρμόζει δρακόντεια μέτρα λιτότητας απλά για να σταθεροποιήσει το χρέος της. Συγκεκριμένα η Ελλάδα θα πρέπει να έχει πρωτογενή πλεονάσματα – που δεν περιλαμβάνουν δηλαδή την εξυπηρέτηση του χρέους – άνω του 5% του ΑΕΠ της επ’ αόριστον.

Σε πολύ δύσκολη θέση βρίσκεται και η Πορτογαλία: δεν είναι δυνατό να πληρώσει τα επιτόκια των αγορών και θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να μειώσει το χρέος της σε επίπεδα αρκετά χαμηλά προκειμένου να αποκαταστήσει την επενδυτική εμπιστοσύνη. Αντίθετα τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης – δηλαδή η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και η Γαλλία – μπορούν να σταθεροποιήσουν το χρέος τους με πρωτογενή πλεονάσματα κάτω του 2%, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι οι αγχωμένες αγορές δεν θα αυξήσουν περαιτέρω τα επιτόκιά τους. Πλεονάσματα κάτω του 2% θεωρούνται ιστορικώς εφικτά και αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αιμορραγία θα σταματήσει με τη χρεοκοπία της Ελλάδας και της Πορτογαλίας.

Πόσο κούρεμα θα χρειαστούν το ελληνικό και το πορτογαλικό χρέος;

Το επόμενο ερώτημα είναι τι ύψος χρέους μπορούν να συνεχίσουν να εξυπηρετούν οι αφερέγγυες κυβερνήσεις. Αν υποθέσουμε ότι ένα πρωτογενές πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ είναι βιώσιμο και πως οι ευρωπαϊκές εγγυήσεις θα επιτρέψουν στα κράτη να δανείζονται με εύλογα επιτόκια μετά την από μέρους τους κήρυξη χρεοστασίου, η Ελλάδα χρειάζεται ‘κούρεμα’ της τάξης του 70%, μετά το οποίο οι κάτοχοι των ομολόγων της θα διαθέτουν τίτλους που θα αξίζουν μόνο 30% της ονομαστικής τους αξίας. Για την Πορτογαλία η απαιτούμενη διαγραφή είναι 40%. Οι αγορές δείχνουν να το αναγνωρίζουν αυτό: τα 10ετή ομόλογα της Ελλάδας και της Πορτογαλίας διαπραγματεύονται σήμερα με έκπτωση της τάξης του 60% και του 40% αντίστοιχα.

Τα δύο χρεοστάσια με αυτό το ύψος διαγραφών θα σαρώσουν τμήμα του ελληνικού και πορτογαλικού χρέους ύψους 300 δις ευρώ – μεγάλο μέρος του οποίου κατέχουν ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες όμως αποτιμούν ακόμη και σήμερα τους ελληνικούς και πορτογαλικούς τίτλους τους στην ονομαστική αξία τους. Εξ ου και μοιάζουν εύλογες οι σημερινές εκτιμήσεις για τα νούμερα των νέων κεφαλαίων που θα απαιτηθούν για τη στήριξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος – όπως τα 300 δις ευρώ που αναφέρει του ΔΝΤ. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προετοιμάζονται να παράσχουν αυτά τα κεφάλαια στις τράπεζες, αν και οι τράπεζες θα μπορούσαν κάλλιστα να αντλήσουν μεγάλο μέρος των νέων κεφαλαίων που θα χρειαστούν από τις αγορές, ενώ κάποια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορεί να αφεθούν να κλείσουν.

Το τελικό ερώτημα

Το τελικό και ίσως το πιο κρίσιμο ερώτημα είναι πόσο μεγάλη πρέπει να είναι η λεγόμενη ‘αντιπυρική ζώνη προστασίας’ για να προστατευτούν οι ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες και οι φερέγγυες κυβερνήσεις από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που διαθέτουν τη συλλογική στήριξη των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, θα πρέπει πιθανότατα να εγγυηθούν όλα τα νέα ομόλογα που θα εκδώσει η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία και το Βέλγιο για αρκετά χρόνια – ή τουλάχιστον μέχρι να βρεθεί μια πιο μόνιμη λύση, ίσως με την έκδοση του κοινού ευρωομολόγου. Τα στοιχεία των συντακτών του Bloomberg συμφωνούν με τα στοιχεία του ΔΝΤ, υποδεικνύοντας ότι για τις χρηματοδοτικές ανάγκες αυτών των κρατών θα απαιτηθούν 2,5 τρις ευρώ ως το 2015

Να τα 3 τρις ευρώ

Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και τα απαραίτητα κεφάλαια ασφαλείας προκειμένου να αντιμετωπισθεί το ενδεχόμενο ενός σφάλματος, ένα νούμερο περί τα 3 τρις ευρώ είναι το ελάχιστο ποσό που πρέπει να δεσμεύσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για τον τερματισμό της κρίσης χρέους. Με δεδομένες τις ενδεχόμενες παγκόσμιες επιπτώσεις από την κατάρρευση της Ευρωζώνης, είναι προς το συμφέρον και των εκτός Ευρώπης κρατών να συμβάλλουν σε ένα ακόμα μεγαλύτερο ταμείο. Οι επίσημες εγγυήσεις λειτουργούν σαν την πυρηνική αποτροπή: αν είναι επαρκώς μεγάλες δεν χρειάζεται να τις χρησιμοποιήσεις.

Ιδεωδώς, οι κερδοσκόποι θα λουφάξουν, οι αγορές θα προσφέρουν χρηματοδότηση στις τράπεζες και τα κράτη από μόνες τους και οι εγγυήσεις δεν θα καταβληθούν ποτέ.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι το χρήμα και μόνον αυτό μπορεί να λύσει τα προβλήματα της Ευρωζώνης. Αν είναι να επιβιώσει το ευρώ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να βρουν την πολιτική βούληση να αντιμετωπίσουν τα μείζονα ζητήματα, και πρωτίστως την έλλειψη μιας ενιαίας δημοσιονομικής αρχής σύστοιχης με τη νομισματική ένωση και των σοβαρών ελαττωμάτων στους κανόνες των τραπεζικών κεφαλαίων. Η επίδειξη συντριπτικής ισχύος πυρός είναι όμως ο μόνος τρόπος για να πάμε από εδώ που είμαστε σήμερα σε αυτά.