Η υστέρηση των εσόδων εκτροχίασε και απειλεί να εκτροχιάσει περισσότερο το έλλειμμα του 2011

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

του Μ. Δρεττάκη

Στις 3.10.11 κατατέθηκε στη Βουλή και τις επόμενες μέρες συζητήθηκε στην αρμόδια επιτροπή της το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2012. Η σχετική διάταξη του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής σκοπεύει στο να γίνει μια πρώτη εξέταση των δεδομένων για την εξέλιξη του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους καθώς και των προβλέψεων για το επόμενο έτος με βάση την πολιτική που πρόκειται να ακολουθήσει η κυβέρνηση. Κανονικά, με βάση τις παρατηρήσεις των μελών της Επιτροπής, θα πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες τροποποιήσεις ώστε, με βάση και τα δεδομένα Οκτωβρίου και Νοεμβρίου, να κατατεθεί και να ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Βουλής πριν από τα Χριστούγεννα ο οριστικός προϋπολογισμός του επόμενου έτους.

Όλα τα παραπάνω ισχύουν υπό ομαλές συνθήκες. Οι σημερινές, όμως, δεν είναι ομαλές, εξαιτίας του γεγονότος ότι την ουσιαστική διακυβέρνηση της χώρας ασκεί η τρόικα, τις εντολές της οποίας εκτελεί η κυβέρνηση. Σύμφωνα λοιπόν με τις εντολές της τρόικας ο προϋπολογισμός του 2012 πρέπει να ψηφιστεί όχι πριν από τα Χριστούγεννα, αλλά μέχρι τις 15.11.11, προκειμένου να εκταμιευθεί η 6η δόση του πρώτου δανείου των 110 δισ. ευρώ. Το γεγονός αυτό στερεί τη δυνατότητα μεγάλων αλλαγών στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, αφού δεν θα είναι γνωστά τα αποτελέσματα δύο ολόκληρων, και κρίσιμων, μηνών μέχρι το τέλος του έτους.

Στο άρθρο αυτό, με βάση τις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων του 2011 που δίνονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2012, εξετάζονται οι αποκλίσεις από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2011 -όπως ψηφίστηκε από τη Βουλή πριν από τα Χριστούγεννα του 2010- των βασικών στοιχείων του Τακτικού Προϋπολογισμού, του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και «Διαφόρων» άλλων στοιχείων (της λεγόμενης «άσπρης τρύπας» των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης κ.λπ. καθώς και των εθνικολογιστικών διαφορών). Τα σχετικά στοιχεία δίνονται στον πίνακα που ακολουθεί.

Από τον πίνακα φαίνεται ότι, με βάση τις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων, στις προβλέψεις του προϋπολογισμού 2011 παρουσιάζεται:

Μεγάλη υστέρηση στα έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού, η οποία οφείλεται βασικά στους έμμεσους φόρους (σχεδόν τα τρία τέταρτα της συνολικής υστέρησης των εσόδων). Η απόκλιση αυτή, με τη σειρά της, οφείλεται στην επιδείνωση της ύφεσης στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία για τρίτο κατά σειρά έτος, στη διάρκεια της οποίας έχει μειωθεί η κατανάλωση λόγω μείωσης των εισοδημάτων, αύξησης των φόρων και αύξησης της ανεργίας καθώς και του κλεισίματος πολλών επιχειρήσεων.

Η εμφανιζόμενη μικρή υστέρηση στους άμεσους φόρους μπορεί στο κλείσιμο του οικονομικού έτους να αποδειχτεί μεγαλύτερη αν, όπως είναι πολύ πιθανό, ένας σημαντικός αριθμός φορολογουμένων, λόγω μειωμένων εισοδημάτων και ανεργίας, δεν θα προσέλθει στις ΔΟΥ για να καταβάλει τις έκτακτες εισφορές.

Στο Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων η υστέρηση των εσόδων υπερκαλύφθηκε με μια ακόμα περικοπή των δαπανών. Οι περικοπές των δημόσιων επενδύσεων συμβάλλουν στην επιδείνωση της ύφεσης. Η μικρή θετική διαφορά που δείχνει ο πίνακας μειώνει την υστέρηση των εσόδων.

Στα «Διάφορα», δηλαδή τη λεγόμενη «άσπρη τρύπα» συν τις εθνικολογιστικές διαφορές, παρουσιάζεται μια θετική διαφορά η οποία μειώνει την υστέρηση των εσόδων.

Εξαιτίας, βασικά, της υστέρησης των εσόδων παρουσιάζεται μια υπέρβαση του δημόσιου ελλείμματος κατά 2 περίπου δισ. ευρώ, γεγονός το οποία αυξάνει το προβλεπόμενο από τον προϋπολογισμό του 2011 ποσοστό που το έλλειμμα αυτό αντιπροσωπεύει στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν κατά 1,1 εκατοστιαία μονάδα σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2011 (από -7,4% σε -8,5% του ΑΕΠ).

Το ποσοστό, όμως, αυτό υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αυξηθεί τόσο εξαιτίας μιας μεγαλύτερης υστέρησης των εσόδων, υπέρβασης των δαπανών και αναπροσαρμογής των στοιχείων των «Διαφόρων». Για τον λόγο αυτόν οι εκτιμήσεις της τρόικας κάνουν λόγο για έλλειμμα γύρω ή πάνω από το 9% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η απόκλιση του δημόσιου ελλείμματος ως ποσοστού του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στη μεγαλύτερη ύφεση, δηλαδή στη μείωση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές, που δίνεται στην προτελευταία γραμμή του Πίνακα. Αυτό, όμως, δεν επαληθεύεται από τα δεδομένα του Προσχεδίου Προϋπολογισμού, δεδομένου ότι, και αν ακόμα το ΑΕΠ ήταν αυτό που προβλεπόταν στον προϋπολογισμό του 2011, η απόκλιση απλώς θα μειωνόταν κατά 0,3%, δηλαδή θα ήταν 0,8% αντί 1,1%.

Κλείνοντας την ανάλυση αυτή θα πρέπει να επαναλάβουμε ότι οι εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων που δίνονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αποδειχτούν υπεραισιόδοξες. Ποια θα είναι η τελική εικόνα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2011 θα τη γνωρίζουμε τους πρώτους μήνες του 2012.

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ.