Η θεραπεία της αφαίμαξης σκοτώνει την οικονομία, του Paul Krugman

Πηγή: tvxs 20/9
P.  Krugman

Κάποτε οι γιατροί πίστευαν ότι αφαιρώντας το αίμα του ασθενούς θα μπορούσαν να καθαρίσουν τους κακούς "χυμούς" οι οποίοι προκαλούσαν τις ασθένειες. Στην πραγματικότητα, βέβαια, η αφαίμαξη έκανε τον ασθενή πιο αδύναμο, και το ενδεχόμενο να υποκύψει πιο πιθανό.
 

Ευτυχώς, οι γιατροί δεν πιστεύουν πια ότι η αφαίμαξη των ασθενών θα τους κάνει υγιείς. Δυστυχώς, πολλοί από τους ιθύνοντες της οικονομικής πολιτικής συνεχίζουν να το πιστεύουν. Και η οικονομική αφαίμαξη δεν προκαλεί μόνο τεράστιο πόνο, αρχίζει να υπονομεύει τις προοπτικές μας για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Τους τελευταίους 18 μήνες, στην πολιτική συζήτηση τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ κυριάρχησαν εκκλήσεις για δημοσιονομική λιτότητα. Μειώνοντας τις δαπάνες και τα ελλείμματα, μας έλεγαν, τα έθνη θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη και να οδηγηθούν προς την οικονομική αναγέννηση

Και η λιτότητα είναι πραγματική. Στην Ευρώπη, κράτη όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία έχουν επιβάλει άγριες περικοπές, την ώρα που και πιο ισχυρά έθνη έχουν επιβάλει τα δικά τους, πιο μετριοπαθή προγράμματα λιτότητας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ομοσπονδιακή και οι πολιτειακές κυβερνήσεις έχουν περικόψει τους προϋπολογισμούς, έτσι ώστε συνολικά έχουμε de facto οδηγηθεί προς μια λιτότητα όχι τόσο διαφορετική από της Ευρώπης.

Αλλά περιέργως η εμπιστοσύνη δεν αποκαταστάθηκε. Με κάποιο τρόπο, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές μοιάζουν να ανησυχούν πολύ περισσότερο για την έλλειψη πελατών και θέσεων εργασίας αντί να καθησυχάζονται από τη δημοσιονομική αρετή των κυβερνήσεών τους. Και η ανάπτυξη φαίνεται πως έχει τελματώσει, ενώ η ανεργία παραμένει καταστροφικά υψηλή και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Οι απολογητές της λιτότητας λένε ότι δεν θα πρέπει να επικεντρώνουμε την προσοχή μας στον βραχυπρόθεσμο πόνο αλλά στα μακροπρόθεσμα ωφέλη. Και όμως, όχι: η οικονομία χρειάζεται πραγματική βοήθεια τώρα, όχι υποθετικά κέρδη σε μία δεκαετία από σήμερα. Σε κάθε περίπτωση, αρχίζουμε να έχουμε στοιχεία ότι τα "βραχυπρόθεσμα" προβλήματα της οικονομίας - που έχουν μπει τώρα στον τέταρτο χρόνο, και γίνονται χειρότερα από την επιμονή στη λιτότητα - βλάπτουν και τις μακροπρόθεσμες προοπτικές για ανάκαμψη.

Στην πραγματικότητα, όταν συνδυάσεις τα στοιχεία ότι η δημοσιονομική λιτότητα μειώνει τις μελλοντικές προοπτικές μας με τα πολύ χαμηλά επιτόκια στο κυβερνητικό χρέος των ΗΠΑ, είναι δύσκολο να αποφύγεις ένα συμπέρασμα που προκαλεί έκπληξη: η λιτότητα στον προϋπολογισμό μπορεί να είναι αντιπαραγωγική ακόμη και από μια αποκλειστικώς δημοσιονομική άποψη, επειδή η χαμηλότερη ανάπτυξη στο μέλλον σημαίνει χαμηλότερα έσοδα από τη φορολογία.

Τί θα έπρεπε να συμβαίνει; Η απάντηση είναι ότι χρειαζόμαστε μια μεγάλη ώθηση για να βάλουμε εμπρός την οικονομία, όχι σε μια μελλοντική ημερομηνία, αλλά τώρα αμέσως. Αυτή τη στιγμή χρειαζόμαστε περισσότερες, όχι λιγότερες, κυβερνητικές δαπάνες.

Και για να είμαστε δίκαιοι, κάποιοι πολιτικοί φαίνεται πως το έχουν αντιληφθεί. Το νέο σχέδιο για την δημιουργία θέσεων εργασίας του Μπαράκ Ομπάμα είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ κάποια μέλη των διοικητικών συμβουλίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Τράπεζας της Αγγλίας - αν και δυστυχώς όχι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας - ζητούν περισσότερες πολιτικές προσανατολισμένες προς την ανάπτυξη.

Αλλά αυτό που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι να πείσουμε έναν σημαντικό αριθμό ανθρώπων με πολιτική εξουσία ή επιρροή ότι πέρασαν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο πηγαίνοντας προς την ακριβώς λάθος κατεύθυνση, και ότι χρειάζεται να κάνουν αναστροφή.

Δεν πρόκειται να είναι εύκολο. Αλλά μέχρι να συμβεί αυτή η αναστροφή, η αφαίμαξη - που κάνει πιο αδύναμη την οικονομία μας τώρα, και υπονομεύει το μέλλον της - θα συνεχιστεί.