Χρεοκοπία προαναγγέλλει ο διεθνής Τύπος

Επίκαιρα, 30/6-6/7/11

 του Λ. Βατικιώτη

Μεταξύ των πολλών καινούργιων ιδεών που έφερε η πλατεία Συντάγματος ήταν και η «τράπεζα χρόνου» – ένα εγχείρημα που στόχευε στην προώθηση της ανταλλακτικής οικονομίας αμφισβητώντας την χρηματική. Όποιες επιφυλάξεις ή αντιδράσεις κι αν έχει κάποιος για την λύση που προτείνεται ώστε να ξεπεραστούν τα αδιέξοδα της υπάρχουσας οργάνωσης της οικονομίας κάμπτονται αν δει πως και η άλλη πλευρά πάνω από την πλατεία, η κυβέρνηση δηλαδή το ίδιο ακριβώς κάνει, με τη βοήθεια μάλιστα της Γερμανίας: οι προσπάθειες που γίνονται για να επιλυθεί η κρίση μέσω της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους δεν στοχεύουν πουθενά αλλού πέρα από την εξαγορά χρόνου. Και για μετά βλέπουμε…

Αγοράζοντας χρόνο…

Η… σοφία του σχεδίου «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας διακρίνεται με τον καλύτερο τρόπο από το πλήθος των δημοσιευμάτων του διεθνούς Τύπου για την Ελλάδα, καθώς καμία άλλη χώρα δεν συγκεντρώνει τόσες πολλές αναφορές στον διεθνή Τύπο όσο η χώρα μας. Στην πρώτη γραμμή του διεθνούς ενδιαφέροντος, συγκεκριμένα, βρίσκονται οι προοπτικές που διαγράφονται για τα μέτρα λιτότητας και τη συζητούμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους με την χορήγηση ενός δεύτερου δανείου «διάσωσης». Και, αντίθετα με το κλίμα εφησυχασμού που δημιουργεί η κυβέρνηση, όλα τα διεθνή Μέσα ενημέρωσης στέκονται επικριτικά απέναντι στις μεθόδους διαχείρισης της δημοσιονομικής κρίσης που προκρίνονται, χωρίς φυσικά ουδείς να αμφισβητεί τις δραματικές κοινωνικές επιπτώσεις των προγραμμάτων λιτότητας. Αυτήν τη διάσταση φρόντισαν να την κάνουν γνωστή τα εκατομμύρια των διαδηλωτών που πλημμύρισαν τους δρόμους της Ελλάδας, επ’ αφορμή την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου…

Τα πιο βιτριολικά σχόλια προήλθαν από τον βρετανικό Economist που στο τρέχον τεύχος του έχει την Ελλάδα πρώτο θέμα και εξώφυλλο. Ξεκίναγε δε με τα εξής την κάλυψή του: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έχει υιοθετήσει ένα νέο κανόνα: αν ένα σχέδιο δεν δουλεύει κόλα επάνω του. Παρά τους χιλιάδες που διαδηλώνουν στην Αθήνα, παρά τα ρίγη στις αγορές, οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν ένα καλοφτιαγμένο πρόγραμμα για να λύσουν τα προβλήματα της ευρωζώνης». Σε ό,τι δε αφορά τα επίδικα πίσω από το δεύτερο δάνειο διάσωσης ύψους περίπου 100 δισ. ευρώ περιγράφονται χωρίς περιστροφές: «Αυτό θα επιτρέψει στη χώρα να επιβιώσει μέχρι το 2013, όταν θα ενεργοποιηθεί ένα μόνιμο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. Το ευρώ θα σωθεί και ο κόσμος θα χειροκροτήσει»… Το υπόλοιπο δε άρθρο διαπερνάται από μια θεμελιώδη παραδοχή, την οποία όμως στην Ελλάδα όλοι ξεχνούν και ουδείς αναφέρει: το γεγονός ότι η Ελλάδα αδυνατεί να αποπληρώσει τα δάνειά της.

Η κατεύθυνση που χαράζει το βρετανικό έντυπο δεν έχει προφανώς ως γνώμονα την ανάκτηση της αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας, ούτε μια επίλυση της κρίσης χρέους προς όφελος του οφειλέτη, της Ελλάδας, η οποία για παράδειγμα θα επιτρέψει την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την διατροφική επάρκεια, κ.α. Όλα αυτά δεν ενδιαφέρουν κανέναν άλλον πέραν από τους «αγανακτισμένους» που συνωστίζονται στις πλατείες. Ο Economist, εκφράζοντας τμήματα του χρηματοπιστωτικού τομέα που θα εγγράψουν σημαντικές ζημιές αν υλοποιηθεί το σχέδιο της Μέρκελ (καθώς τότε τα κράτη είναι που θα έχουν προτεραιότητα στην ικανοποίηση των απαιτήσεών τους σε περίπτωση χρεοκοπίας και όχι οι ιδιώτες) προκρίνει τη λύση της «συντεταγμένης χρεοκοπίας», βάση της οποίας το ελληνικό χρέος θα μειωθεί περίπου στο μισό, αντιστοιχώντας στο 80% του ΑΕΠ.

Τη δική τους σαφή απάντηση στο ερώτημα ποιός είναι τελικά αυτός που σώζεται από τα προγράμματα και τα σχέδια «διάσωσης» έδωσαν οι New York Times, μέσα από σημείωμα της σύνταξής τους την Πέμπτη 23 Ιούνη 2011. Ανέφεραν κατά λέξη: «Η διάσωση της Ελλάδας από την ευρωζώνη συνιστά κατά μεγάλο μέρος διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Στη Γαλλία και τη Γερμανία μόνο οι τράπεζες διατηρούν δημόσιο και ιδιωτικό χρέος αξίας περίπου 90 δισ. δολ.». Γι αυτό το λόγο η χορήγηση της πέμπτης δόσης από το δάνειο των 110 δισ. ευρώ της Τρόικας ουδέποτε μπήκε υπό συζήτηση. Η κινδυνολογία που καλλιεργούταν από την κυβέρνηση και οι ευθείες απειλές από την ΕΕ ως στόχο είχαν να καμφθούν οι αντιδράσεις απέναντι στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο και τα βάρβαρα μέτρα περικοπών που περιλάμβανε.

Την ευθύνη που έχουν οι «σωτήρες» μας για το αναμενόμενο ναυάγιο περιέγραφε η Wall Street Journal σε μια ανάλυσή της την προηγούμενη Τετάρτη, 22 Ιούνη, όπου ανέφερε: «Επιπλέον η ευρωζώνη χρεώνει την Ελλάδα με ένα επιτόκιο δανεισμού που ισοδυναμεί με τιμωρία – σχεδόν διπλάσιο απ’ αυτό που το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας πληρώνει για να δανείζεται ή απ’ αυτό που χρεώνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο – καθιστώντας το έργο της Ελλάδας ακόμη πιο δύσκολο».

Ως χρονικό προαναγγελθείσας χρεοκοπίας περιγράφουν την λύση που «τρέχουν» εδώ και λίγες εβδομάδες οι Γερμανοί, με την οικειοθελή συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους και οι Financial Times. «Η χρεοκοπία της Ελλάδας είναι αναπόφευκτη» ακόμη και μετά την ψήφο εμπιστοσύνης που πήρε η κυβέρνηση από τη Βουλή τονίζει στην βρετανική εφημερίδα ο Μάρτιν Φελντστάιν, καθηγητής Οικονομικών στο Χάρβαρντ. «Με ένα λόγο χρέους προς ακαθάριστο εγχώριο προϊόν άνω του 150%, μεγάλα ετήσια ελλείμματα και επιτόκια που υπερβαίνουν το 25% το μόνο ερώτημα είναι το πότε θα συμβεί η χρεοκοπία. Οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις στοχεύουν στην πραγματικότητα στην αναβολή της αναπόφευκτης χρεοκοπίας», συμπεραίνει ο καθηγητής.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και ο πλέον προβεβλημένος αναλυτής των Financial Times, ο Μάρτιν Γουλφ, την Τετάρτη 22 Ιούνη επιστρατεύοντας το γνωστό βρετανικό χιούμορ: «Ο Αλβέρτος Αϊνστάιν λέγεται πως είχε πει ότι ο ορισμός της ανοησίας συνίσταται στο να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Με αυτό το δεδομένο, η συμφωνία με την Ελλάδα που αναμένεται να καταληχθεί μοιάζει παράλογη. Η μόνη δικαιολογία… είναι ότι ζητείται χρόνος. Πρόκειται για μια κακή στρατηγική… Το ερώτημα για τις προοπτικές της Ελλάδας δεν είναι αν η χώρα θα χρεοκοπήσει. Αυτό, κατά την άποψή μου, πλησιάζει τη βεβαιότητα».

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει ωστόσο η γνώμη του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Αργεντινής Αλφόνσο Πρατ-Γκάι, την κρίσιμη περίοδο 2002 – 2004, όπως φιλοξενήθηκαν στην ίδια βρετανική εφημερίδα. Περιττό να πούμε ότι κι αυτός, μεταφέροντας μάλιστα την δραματική εμπειρία ολόκληρης της λατινο-αμερικανικής υπο-ηπείρου, απορρίπτει εξ ολοκλήρου το σχέδιο «διάσωσης» που προκρίνεται για την Ελλάδα από το Βερολίνο. Έχει ενδιαφέρον όμως και το σκεπτικό του στον βαθμό που αναγνωρίζει ότι η ύφεση επιδεινώνει τις προοπτικές εξόδου από την κρίση και δεν αποτελεί «αναγκαίο κακό» όπως ρητά ή άρρητα αναγνωρίζουν για την Ελλάδα, κυβέρνηση – ΕΕ – ΔΝΤ. «Η Ευρώπη αργά αλλά με βεβαιότητα πέφτει στην ίδια παγίδα που έπεσαν οι χώρες της Λατινικής Αμερικής ξανά και ξανά κατά το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα. Όσο περισσότεροι οι αρχές προσπαθούν να αποφύγουν τις νομισματικές κρίσεις, τις τραπεζικές και κρατικές χρεοκοπίες τόσο πιο πιθανό γίνεται αυτό το ενδεχόμενο. Ένα πράγμα που έχουμε μάθει από την εμπειρία της περιοχής μας είναι ότι αποσπασματικές στρατηγικές που στόχο έχουν να αγοράσουν χρόνο πάντα καταλήγουν σε χαοτικά αποτελέσματα – και σχεδόν πάντα στο πιο χαοτικό από όλα τα δυνατά αποτελέσματα… Η Ελλάδα και οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν κολλήσει σε μια μη βιώσιμη στρατηγική εξαγοράς χρόνου. Αυτό δημιουργεί αιώνια λιτότητα και αυξανόμενη δυσαρέσκεια στα βαριά υπερχρεωμένα κράτη και επίσης ένα μεγαλύτερο δημοσιονομικό βάρος κι επομένως λιγότερη δημόσια στήριξη οπουδήποτε αλλού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό αυξάνει και δεν μειώνει τις πιθανότητες η Ελλάδα τελικά και να χρεοκοπήσει και να εγκαταλείψει τη νομισματική ένωση κι επίσης της μετάδοσης στη νότια Ευρώπη».

Πολλά από τα δεκάδες δημοσιεύματα που αναφέρονται στην Ελλάδα επικρίνοντας την γερμανική λύση υπαγορεύονται από ανταγωνιστικά συμφέροντα, όπως για παράδειγμα του αγγλοσαξονικού τραπεζικού τομέα. Άλλα όμως όχι. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι αντιφάσεις που φέρνουν στην επιφάνεια μέσα από μια ρεαλιστική ανάγνωση της πραγματικότητας και τα αδιέξοδα που θα δημιουργηθούν σε πολύ λίγα χρόνια είναι πραγματικά κι όχι αποκυήματα της φαντασίας τους…