Μπορεί να ανατραπεί η κυβέρνηση μαζί με το μεσοπρόθεσμό της;

του Π. Μαυροειδή

Η ιστορική στιγμή δεν απαιτεί μόνο συνθήματα προπαγάνδας και δυναμικές διαδηλώσεις. Υπάρχει η ανάγκη της σαφούς πολιτικής εκτίμησης της διάταξης των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών και δυνάμεων, και της κατεύθυνσης που αυτοί εξελίσσονται.

Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχουν όλα τα στοιχεία μιας πολιτικής κρίσης που θέτουν το ερώτημα της ανατροπής της χούντας κυβέρνηση-ΕΕ-ΔΝΤ  σε άμεσο καθήκον και με ρεαλιστικούς όρους.

Αυτό δεν προκύπτει μόνο από την εκπληκτική μαζικότητα, την επιμονή και την αποφασιστικότητα των δεκάδων χιλιάδων που μαζεύονται στο Σύνταγμα μέρες τώρα και στις άλλες πλατείες.

Ο ‘’αχταρμάς’’ για τον οποίο πολλοί μιλούν ότι υπάρχει εκεί, υποδηλώνει κάτι πάρα πολύ σημαντικό: Άνθρωποι από μια ευρύτατη κοινωνική διαστρωμάτωση, αλλά και με πολυποίκιλες πολιτικές και ιδεολογικές αντιλήψεις, αποδοκιμάζουν αποφασιστικά το κοστούμι που φορά στην κοινωνία και στις επόμενες γενιές η ΕΕ δια της κυβέρνησης Παπανδρέου στην επιχείρηση σωτηρίας του ευρώ και των δανειστών.

Μπορεί να είναι η εργατική τάξη που θα κληθεί να δώσει τον βαρύτερο φόρο αίματος στην αντεργατική επίθεση, αλλά συντρίβονται (μετά τους αγρότες) και πλήθος μικροαστικών και μεσοαστικών στρωμάτων της πόλης. Οι εικόνες των κλειστών μαγαζιών λένε πολλά…Οι παλιές κοινωνικές ισορροπίες και βολές εξαφανίζονται. Δύσκολα η κυβέρνηση μπορεί να αναδιαρθρώσει και να συγκροτήσει νέες κοινωνικές συμμαχίες υποστήριξης.

Μόνο τα τμήματα της αστικής τάξης που έχουν συνδέσει απόλυτα την μοίρα τους και τις δουλειές τους με το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, ενθουσιάζονται από το νέο έρημο τοπίο των διαλυμένων εργασιακών σχέσεων και ορέγονται να συμμετάσχουν στο ξεπούλημα της δημόσιας επιχείρησης και την ιδιωτικοποίηση των τελευταίων κοινωνικών δομών. Ακόμη και  αυτά τα στρώματα της διανόησης και της γραφειοκρατικής υπαλληλίας που  έφαγαν ψωμί μέσω της διαχείρισης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και αποτελούσαν ως τώρα σοβαρό μηχανισμό εμπέδωσης του ευρωπαϊσμού μέσα στο λαό (και ειδικά μέσα στην αριστερά!),  βλέπουν τώρα να τους παίρνουν την μπουκιά.

Μέσα στην ίδια την εργαζόμενη πλειοψηφία, τα θεωρούμενα ανώτερα και πλέον ασφαλή μορφωμένα τμήματα της (γιατροί, μηχανικοί, κ.λ.π) έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στην απόλυτη κατάρρευση στο βυθό είτε στην μετανάστευση. Η κυβέρνηση και το κεφάλαιο επιχειρούν με την ευκαιρία να ακρωτηριάσουν μακροπρόθεσμα και ριζικά την δυνατότητα πολιτικής συγκρότησης της εργαζόμενης πλειοψηφίας, αλλάζοντας το τοπίο των εργασιακών σχέσεων. Οδηγώντας όχι μόνο σε ένα απόλυτο εργοδοτικό δεσποτισμό, αλλά και σε ένα ατέλειωτο εμφύλιο μεταξύ των εργαζομένων ή των εργαζομένων και των ανέργων ή/και των μεταναστών. Με μια διαφορά όμως: Δεν έχει επαρκή δυνατότητα να οικοδομήσει  υλικά συμμαχίες. Ας δούμε μόνο ένα παράδειγμα: Όταν το 1998, πάλι το ΠΑΣΟΚ με τον νόμο Αρσένη, καταργούσε την επετηρίδα στους εκπαιδευτικούς, επιχειρούσε μια μεγάλη ποιοτική τομή σε κατεύθυνση απορύθμισης των εργασιακών σχέσεων, αμφισβήτησης του δικαιώματος στη δουλειά και επεδίωκε να εισάγει αποφασιστικά τον ατομισμό μεταξύ των εργαζομένων. Προκάλεσε ισχυρότατες αντιδράσεις, για όποιον θυμάται τις μεγάλες συγκρούσεις έξω από τα εξεταστικά κέντρα. Είχε όμως έδαφος να οικοδομήσει συμμαχίες. Απευθύνθηκε στον νέο κόσμο που ήταν πίσω στην επετηρίδα, δίνοντας το μήνυμα, ότι τώρα, πατώντας επί των πτωμάτων των προηγούμενων στην σειρά, θα είχαν μια ευκαιρία, μέσω των εξετάσεων του ΑΣΕΠ. Και πράγματι  είχαν, διότι υπήρχαν μπροστά χιλιάδες διορισμοί. Τώρα όμως διορισμοί δεν υπάρχουν. Στην εκπαίδευση ελαχιστοποιούνται, στον υπόλοιπο κρατικό μηχανισμό μηδενίζονται. Και ότι ξεφεύγει, θα είναι με εργασιακές σχέσεις γαλέρας και μισθό πείνας. Αυτή την μεγάλη αλλαγή την έχει καταλάβει πρωτίστως η νεολαία που χειμάζει στα αζήτητα με μια ανεργία κοντά στο 50% στις μικρές ηλικίες.

Αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, τα πράγματα δεν είναι καθόλου βολικά για την κυβέρνηση. Το ΠΑΣΟΚ, χάνει σε σημαντικό βαθμό την ικανότητα του να στηρίζει την κυβερνητική πολιτική μέσα στα συνδικάτα, καθώς τα τελευταία προσπερνιούνται σε μεγάλο βαθμό δημιουργικά από την λαϊκή δράση. Η ΝΔ, παρά τις τεράστιες πιέσεις των ευρωπαίων, αρνείται να αυτοκτονήσει υποστηρίζοντας ανοιχτά το μνημόνιο και προτιμά να περιορίζεται σε ένα δευτερογενή ρόλο, καταγγέλλοντας πότε την ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ και πότε τον αποκλεισμό των λιμανιών από το ΠΑΜΕ. Τα αριστερά και δεξιά εξαπτέρυγα του συστήματος καιν της συναίνεσης, δηλαδή η Δημοκρατική Αριστερά και η Δημοκρατική Συμμαχία, φαίνεται να ακυρώνονται. Το ακροδεξιό ΛΑΟΣ που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην επιβολή του Μνημονίου 1, αναδιπλώνεται σε σημαντικό βαθμό.

Πέρα από το κομματικό σύστημα, στο ευρύτερο πολιτικό στερέωμα, ο συνασπισμός του μνημονίου και της ευρωπαϊκής χούντας, δυσκολεύεται καταφανώς. Οικονομολόγοι, συνταγματολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίου, υποστηρικτές έως τώρα της ευρωπαϊκής προοπτικής και του αντιδραστικού εκσυγχρονισμού, αναδιπλώνονται σε κριτική ή και πολεμική στάση απέναντί τους. Ούτε αυτή η ‘’πρόθυμη’΄ νέα ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ, δεν τόλμησε να υπερασπίσει τις ‘’μεταρρυθμίσεις’’ Διαμαντοπούλου.

Τι έχει  μείνει να στηρίζει την κυβέρνηση; Το βασικό στήριγμα της τώρα, είναι η ΕΕ, οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας. Είναι ένας πανίσχυρος σύμμαχος με χρήματα, θεσμούς, όργανα επιβολής της πολιτικής της. Αλλά αποτελεί και πολιτική απομόνωση για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Η εργαζόμενοι, οι άνεργοι, η μαχόμενη κοινωνία, είχε και έχει προφανή ελλείμματα στην ανάγκη της να αμυνθεί στην επίθεση. Η ευρωπαϊκή συνιστώσα της  κοινοβουλευτικής αριστεράς, υποταγμένη χρόνια στον μύθο του ευρωπαϊκού δρόμου, σκόρπισε αυταπάτες, βοήθησε στην εμπέδωση αστικών ιδεολογημάτων μέσα στον κόσμο. Πολλά τμήματα της φλερτάρισαν και φλερτάρουν ανοιχτά με το ΠΑΣΟΚ. Αλλά και τα πιο ριζοσπαστικά και κινηματικά στοιχεία της, δύσκολα ξεφεύγουν από την εμμονή στις ‘’ανακατατάξεις του σοσιαλιστικού χώρου’’ και την προοπτική μιας αριστερής κυβέρνησης, εν μέσω μιας καπιταλιστικής καταιγίδας. Η κομμουνιστική συνιστώσα της διαχειριστικής αριστεράς ακυρώνει την αντικαπιταλιστική επαναστατική ρητορική της στα άδυτα του ‘’σοσιαλισμού που γνωρίσαμε’’, ενώ αρνείται πεισματικά την συμβολή σε ένα ενωτικό κίνημα ανατροπής της κυβέρνησης και της επίθεσης, με το επιχείρημα ότι μόνο η ‘’λαϊκή εξουσία’’ μπορεί να διαγράψει το χρέος ή να κάνει εθνικοποιήσεις. Η οποία άγνωστο πως θα έλθει μια ωραία πρωία χωρίς ένα αναπτυσσόμενο πολιτικό εργατικό κίνημα ανατροπής που θα συγκροτείται  ως πολιτικό υποκείμενο της ανατροπής…  Το εργατικό κίνημα είναι ξεδοντιασμένο και σε μεγάλο βαθμό ανυπόληπτο, εξ αιτίας του φιλοκυβερνητικού, φιλοεργοδοτικού προσανατολισμού του και του γραφειοκρατικού του χαρακτήρα. ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ προκαλούν θυμηδία, παρά το γεγονός ότι ο κόσμος αξιοποιεί τις απεργίες που αναγκάζονται να κηρύξουν. Ο συνδικαλισμός των διευθυντών σε ιδιωτικό και κυρίως δημόσιο τομέα της ΠΑΣΚΕ, στηρίχτηκε και στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και στις αυταπάτες όχι μόνο του ΣΥΝ, αλλά και ευρύτατων τμημάτων της αντικαπιταλιστικής αριστεράς. Οι διαδικασίες βάσης και οι αγώνες διαρκείας δεν υποστηρίχθηκαν διαχρονικά αποτελεσματικά. Διασύρθηκαν ως αμφισβήτηση του οργανωμένου κινήματος. Την ίδια στιγμή περίσσευε μια μεσσιανική προσμονή για μετατόπιση της ΠΑΣΚΕ στις ‘’αγωνιστικές ομοσπονδίες’’, όπως η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ.

Και όμως η εργαζόμενη πλειοψηφία προχώρησε στην αντίσταση και στον αγώνα, αποδεικνύοντας ότι έχει αστείρευτες δυνάμεις. Ο λαϊκός παράγοντας γεννά  νέες πρωτότυπες και πρωτόλειες μορφές συγκρότησης. Οι πλατείες αποτέλεσαν μια τεράστια τομή, που επανατοποθέτησαν τους όρους και την δυναμική της κοινωνικής σύγκρουσης. Το κίνημα των πλατειών δεν απόρριψε την αριστερά, όπως πολύ κλαψούρισαν. Κατάδειξε όμως σαφώς την ανεπάρκεια της, την νωχελικότητα της. Αποτέλεσε και αποτελεί μια πρόκληση για όλη την αριστερά. Μέσα στην εξέλιξη της σύγκρουσης το κίνημα αυτό μετασχηματίζεται. Το Σύνταγμα του ‘’ειρηνικού κινήματος’’, αποτέλεσε επίσης θέατρο αποφασιστικής λαϊκής αντίστασης στην κρατική και κυβερνητική καταστολή. Το ερώτημα και το ζητούμενο είναι να μετασχηματιστεί θετικά και η αριστερά και να συμβάλλει.

Δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται έως τώρα όπως πρέπει. Είναι θετικό ότι οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ συμμετέχουν μέσα σε αυτό το κίνημα. Μάχονται όμως και να κολοβώσουν τα αυθόρμητα αντι-ΕΕ αισθήματα, υπερασπιζόμενοι μέχρι θανάτου την ευρωπαϊκή προοπτική του ευρώ και της ΕΕ. Το ΚΚΕ αναπτύσσει μια επαναστατική ρητορική, αλλά θεωρεί καταστροφή την έξοδο από το ευρώ τώρα. Είναι ξεκάθαρα εχθρικό απέναντι στο κίνημα των πλατειών. Και τα δύο αυτά κόμματα, δεν θέτουν ζήτημα ανατροπής της κυβέρνησης από ένα πολιτικό μαζικό κίνημα που θα συγκροτεί τα δικά του όργανα αγώνα και αυτοκυβέρνησης, αλλά ξεδιπλώνουν μια εκλογική στρατηγική με διεκδίκηση δημοψηφίσματος για το μεσοπρόθεσμο ή ζητώντας βουλευτικές εκλογές.

Παρά τα προβλήματα αυτά με την ως τώρα της αριστεράς και παρά την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου και του εφαρμοστικού νόμου από την κυβέρνηση, η προοπτική ανατροπής της κυβέρνησης και της πολιτικής της ΕΕ, είναι απόλυτα ρεαλιστική. Από αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξεφύγει κανείς.

Ας φανταστούμε τι θα σήμαινε, στο Σύνταγμα, στις ειρηνικές συγκεντρώσεις, να ήταν παρούσες και οι χιλιάδες των δυνάμεων του ΠΑΜΕ;

Τι θα σηματοδοτούσε αλήθεια μια ενωτική δράση του ΠΑΜΕ,  του Συντονισμού πρωτοβάθμιων σωματείων, σε μια κατεύθυνση ανεξάρτητης δράσης από την γραφειοκρατία των ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ, που θα υποστήριζε αποφασιστικά διαδικασίες βάσης, την ανάπτυξη απεργιών σε κλάδους, αλλά και την συγκρότηση του κόσμου σε εργατικούς χώρους με αιρετούς και ανακλητούς αντιπροσώπους;

Θα είχε μικρή σημασία, μια συντονισμένη αποχώρηση των δυνάμεων της αριστεράς από τη Βουλή, συνοδευόμενη από ένα σαφή προσανατολισμό για συγκρότηση μιας βουλής των κάτω, από κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που θα θέτουν ζήτημα ανατροπής της κυβέρνησης;

Δεν θα  άλλαζε άραγε την γεωγραφία του πολιτικού συσχετισμού, μια επανατοποθέτηση της στάσης της αριστεράς, πάνω σε μια σαφή διεκδίκηση για διαγραφή τώρα ολόκληρου του χρέους και έξοδο από την  ευρωζώνη και το ευρώ; Είναι κατανοητό ότι αυτό απαιτεί ανατροπές και για το ΚΚΕ και για το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μήπως πρέπει να σκεφτεί κανείς περισσότερο το τι είναι αναγκαίο αυτή την στιγμή;

Ας σκεφτούμε την δυναμική που θα είχε σε αυτή την περίπτωση μια σαφής πολιτική στρατηγική, που θα έθετε ξεκάθαρα της ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ της κυβέρνησης, του μεσοπρόθεσμου και όλων των αντεργατικών πολιτικών, με ΛΑΪΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ, που θα συγκροτεί και θα στηρίζεται σε ανταγωνιστικά  προς το κράτος όργανα του αγώνα και του κινήματος με αιρετούς και ανακλητούς αντιπροσώπους.

Άρα λοιπόν; Πολλά εάν, εφόσον και υποθέσεις θα πει κανείς…. Αν η γιαγιά μου είχε κέρατα θα ήταν τράγος;

Αν σκεφτούμε με μια στατική συμβατική λογική, εκεί θα καταλήξουμε και θα δώσουμε αρνητική απάντηση στο ερώτημα αυτού του σημειώματος. Σε αυτή την περίπτωση, θα θεωρούσαμε ως καθήκον να απευθυνθεί η αντικαπιταλιστική αριστερά  στις ηγεσίες του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ, με μια νωχελική πρόταση κοινής δράσης. Και αφού σύντομα θα εισέπραττε τα γνωστά ως απάντηση, θα έπρεπε μετά να διαλέξει, ανάμεσα στον γνωστό ‘’σεχταρισμό του ελάχιστου’’και των περιβόητων ‘’κοινών σημείων’’  ή σε μια καταφυγή σε ένα ανέξοδο κινηματισμό παράλληλα με ένα κάλεσμα για ενίσχυση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Είναι όμως σαφώς ανοιχτή μια διαφορετική προοπτική. Είμαστε σε στιγμή βαθύτατων πολιτικών διεργασιών και ανακατατάξεων στην σκέψη του κόσμου. Νέες δυνάμεις γεννιούνται με δυναμισμό μέσα στην κοινωνία. Εκεί πρέπει να στραφεί η ματιά μας και κυρίως πρέπει να απευθύνεται μια πολιτική πρόταση για ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΜΕ ΛΑΪΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ  ΚΑΙ ΝΕΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ. Αυτό δεν έρχεται σε αντιπαράθεση με πρωτοβουλίες πολιτικής συζήτησης και κοινής δράσης με την υπάρχουσα αριστερά, αλλά δεν εξαντλείται κυρίως  σε αυτό. Ας εμπιστευτούμε περισσότερο τον κόσμο στο όνομα του οποίου μιλάμε…

Αν η ανεπάρκεια της κοινοβουλευτικής αριστεράς, δεν αποτελέσει άλλοθι για ένα αυτοπεριορισμό της αντικαπιταλιστικής ανεξάρτητης αριστεράς και διεκδικηθεί με δυναμικό τρόπο αυτή η προοπτική, δίνοντας φτερά στην λαϊκή αυτοπεποίθηση, όχι μόνο μπορεί να ανατραπεί η κυβέρνηση και το μεσοπρόθεσμο, αλλά η Ελλάδα πράγματι θα αποδειχτεί ο αδύνατος κρίκος στην αλυσίδα της ΕΕ και της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Έχουμε τα κότσια;