Η εθελοτυφλία τρόικας και κυβέρνησης επιδεινώνει την ασφυξία οικονομίας και κοινωνίας

Πηγή: ΕλευθεροτυπίαΤου ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Στις 23/5/11 ανακοινώθηκε ότι το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 14,2 δισ. ευρώ και από 340,3 δισ. ευρώ, ή το 149% του ΑΕΠ στα τέλη του 2010, εκτινάχτηκε στα 354,5 δισ. ευρώ ή το 153% του ΑΕΠ στις 31/3/11.

Η αύξηση αυτή οφείλεται, από τη μια μεριά, στο δημόσιο έλλειμμα του πρώτου τριμήνου του 2011, το οποίο διογκώθηκε εξαιτίας της μεγάλης υστέρησης των εσόδων και της υπέρβασης των δαπανών και, από την άλλη, στην ύφεση η οποία προκαλείται λόγω της εφαρμογής από την κυβέρνηση των εντολών της τρόικας με βάση το Μνημόνιο 1 και τις επικαιροποιήσεις του.

Παρ' όλα αυτά το υπουργικό συμβούλιο της ίδιας μέρας, υποκύπτοντας στις εκβιαστικές δηλώσεις των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εκτελώντας τις εντολές της τρόικας, αποφάσισε πρόσθετα μέτρα για το 2011, προκειμένου να καλυφθεί η «μαύρη τρύπα» που προαναφέρθηκε, καθώς και ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την περίοδο 2012-15, δηλαδή ένα Μνημόνιο 2, το οποίο περιλαμβάνει νέα επαχθή φορολογικά μέτρα, σε βάρος ακριβώς εκείνων των μη προνομιούχων κοινωνικών στρωμάτων που έπληξε το Μνημόνιο 1, και το ξεπούλημα κερδοφόρων δημόσιων επιχειρήσεων και πολύτιμης δημόσιας περιουσίας.

Με δεδομένη την παταγώδη αποτυχία του Μνημονίου 1, είναι βέβαιο ότι η εφαρμογή των όσων αποφασίστηκαν για την τετραετία 2011-2015 θα επιδεινώσει την ασφυξία που προκάλεσε στην ελληνική οικονομία και κοινωνία το Μνημόνιο 1 και θα επισωρεύσει νέα δεινά στη συντριπτική πλειονότητα του ελληνικού λαού (αύξηση της ανεργίας, μείωση εισοδημάτων, κλείσιμο επιχειρήσεων κ.λπ.). Μπροστά σε μια τέτοια προοπτική προβάλλουν δύο αυτονόητα και βασανιστικά ερωτήματα:

(α) Οι δανειστές μας δεν βλέπουν ότι η πολιτική που έχουν επιβάλει στη χώρα μας προκαλεί διαρκή ύφεση στην οικονομία και αντί να επιτυγχάνει τη μείωση του δημόσιου χρέους, δηλαδή τον κύριο στόχο της, προκαλεί την αύξησή του σε ευρώ και ως ποσοστού του ΑΕΠ;

(β) Η κυβέρνηση δεν βλέπει το πόσο υποφέρουν μεγάλα στρώματα του λαού εξαιτίας των μέτρων που έχει ήδη εφαρμόσει και το πόσο θα επιδεινωθεί η κατάσταση των στρωμάτων αυτών με τα νέα μέτρα, προκαλώντας αντιδράσεις πολύ εντονότερες από εκείνες που έχουν εκδηλωθεί μέχρι σήμερα;

Τα νέα μέτρα που αποφασίστηκαν δείχνουν και αποδεικνύουν ότι τόσο η τρόικα όσο και η κυβέρνηση εθελοτυφλούν μπροστά σ' αυτή τη γυμνή πραγματικότητα για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά. Η μεν τρόικα για να εξυπηρετηθεί το (αυξανόμενο) δημόσιο χρέος μας, δηλαδή για να εισπράξουν οι δανειστές μας μαζί με το κεφάλαιο και τους υψηλούς τόκους του, η δε κυβέρνηση προκειμένου να αποφύγει την ομολογία της πλήρους αποτυχίας της πολιτικής της και να παραμείνει στην εξουσία.

Η εθελοτυφλία, όμως, αυτή δεν θα διαρκέσει. Απέχουμε μόλις ενάμιση χρόνο από το 2013, έτος κατά το οποίο, σύμφωνα με τις ομόφωνες αποφάσεις που έχουν πάρει τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, θα γίνει εξέταση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους των χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα, με κορυφαία, δυστυχώς, την Ελλάδα. Εχει, επίσης, αποφασιστεί ότι στην περίπτωση που το χρέος κριθεί μη βιώσιμο θα προχωρήσουν στην αναδιάρθρωσή του (ήδη ο πρόεδρος της ευρωζώνης έχει δηλώσει ότι «προς το παρόν δεν είναι βιώσιμο» και το ίδιο αναφέρει και ο ΟΟΣΑ στην πρόσφατη έκθεσή του).

Η αναδιάρθρωση μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Μία από αυτές είναι η επιμήκυνση της εξόφλησης του χρέους με μείωση του επιτοκίου. Η λύση αυτή, ενώ έχει σχετικά μικρό κόστος για τους δανειστές, για το λαό μας συνεπάγεται την παράταση για πάρα πολλά χρόνια της σημερινής επώδυνης κατάστασης με αβέβαια τελικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα με τις υπάρχουσες προβλέψεις για χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της Ε.Ε. Για το λόγο αυτό, ουσιαστικά, δεν αποτελεί λύση ούτε για τη χώρα μας ούτε για την ευρωζώνη.

Μια άλλη λύση είναι η σημαντική μείωση του συνολικού χρέους της χώρας (κούρεμα), ώστε το υπόλοιπο να είναι δυνατόν να εξυπηρετηθεί, με την εφαρμογή μιας σωστής πολιτικής που θα επαναφέρει τη χώρα σε αναπτυξιακή πορεία με πρωτογενή πλεονάσματα. Η λύση αυτή συνεπάγεται, φυσικά, απώλειες σε όσους έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Τις απώλειες αυτές μπορούν και πρέπει να αντιμετωπίσουν συλλογικά όλα τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν τέτοια ομόλογα. Η λύση αυτή απορρίπτεται τώρα από τους αρμοδίους της Ε.Ε. παρ' ότι, μακροχρόνια, είναι επωφελής για όλους. Αν, όμως, προκριθεί τελικά το 2013, το ερώτημα που γεννιέται είναι, γιατί δεν εφαρμόζεται τώρα, με κόστος πολύ μικρότερο απ' ό,τι το 2013;

* Τέως: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ