«Η ένταξη στο ευρώ ήταν λάθος σας»

ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (22/5/2011)

Συνέντευξη στον ΠΑΝΤΕΛΗ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Ο καθηγητής Μάνφρεντ Νόιμαν είναι, σύμφωνα με την εφημερίδα «Χάντελσμπλατ», ένας από τους σπουδαιότερους εν ζωή οικονομολόγους του γερμανόφωνου χώρου. Διευθυντής τώρα του Ινστιτούτου για τη Διεθνή Οικονομική Πολιτική της Βόνης, υπήρξε στο παρελθόν επιστημονικός σύμβουλος της γερμανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Ανήκει στην ομάδα των γερμανών οικονομολόγων του συντηρητικού χώρου που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη. Για την ώρα οι απόψεις τους δεν εισακούονται από Μέρκελ και Σόιμπλε. Ο καθηγητής Νόιμαν, με τον οποίο μιλήσαμε, δηλώνει φίλος της Ελλάδας και γι' αυτό μας προτρέπει «γυρίστε στη δραχμή για το καλό σας». Για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, ο Μ. Νόιμαν διαφωνεί με τη βιασύνη που επιδεικνύεται.

Ε Πιστεύετε ότι οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από το πρόσωπο του πρώην διευθυντή του ΔΝΤ, Στρος-Καν, θα επηρεάσουν τις κινήσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης του ευρώ;

Α Πιστεύω ότι πολύ λίγο θα επηρεάσουν τη λειτουργία του ΔΝΤ. Θα παίξουν μόνον έναν ατμοσφαιρικό ρόλο. Αλλά εκτιμώ ότι για την ώρα δεν έχουμε κρίση του ευρώ. Μιλάμε για κρίση του ευρώ, γιατί υπήρξε για λίγο πτώση του έναντι του δολαρίου. Το ευρώ είναι σήμερα πολύ πιο ισχυρό από ό,τι ήταν πριν από δέκα χρόνια έναντι του δολαρίου. Αυτή δεν είναι μια κρίση νομισματική, αλλά καθαρά μια κρίση χωρών της ευρωζώνης με μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα.

Ε Πριν από λίγες ημέρες ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ μίλησε ανοιχτά υπέρ της αλληλεγγύης με την Ελλάδα για να συνεχισθεί το ευρωπαϊκό όραμα. Εσείς τι πιστεύετε;

Α Οι απόψεις Κολ έχουν ξεπερασθεί από τα ίδια τα γεγονότα. Τα δεδομένα έχουν ραγδαία μεταβληθεί τον τελευταίο καιρό. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Με συνεχείς δανεισμούς δεν γίνεται να προχωρήσουμε. Πιστεύω ωστόσο ότι η γερμανική κυβέρνηση και γενικότερα οι δανειστές της Ελλάδας θα προχωρήσουν τελικά σε ένα νέο δάνειο. Αλλά υπό ποιες συνθήκες; Μεγάλο ρόλο θα παίξουν οι ιδιώτες, οι οποίοι πρέπει να λάβουν μέρος σε έναν νέο δανεισμό της χώρας με ποσοστό τουλάχιστον της τάξης του 40%. Εγώ όμως δεν εκτιμώ ότι ένα νέο δάνειο είναι η ενδεδειγμένη λύση. Κάτι τέτοιο οδηγεί με σιγουριά σε έναν φαύλο κύκλο.

Ε Από την πλευρά σας, τι προτείνετε ως μια ρεαλιστική λύση για να βγει η Ελλάδα από την κρίση;

Α Οσο το συντομότερο το ελληνικό χρέος αναδιαρθρωθεί και η χώρα αποχωρήσει από το ευρώ και επιστρέψει στη δραχμή, τόσο το καλύτερο για την Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει ένα βασικό πρόβλημα. Η οικονομία της δεν είναι ανταγωνιστική. Δεν είναι προς το συμφέρον της να παραμένει τη στιγμή αυτή στην ευρωζώνη. Η χώρα πρέπει να αποχωρήσει για τουλάχιστον πέντε με δέκα χρόνια από τη ζώνη του ευρώ, προκειμένου να αποκτήσει ξανά την ανταγωνιστικότητά της. Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερες εξαγωγές, περισσότερους τουρίστες που θα την επισκεφθούν και να δημιουργήσει πλεόνασμα. Αυτό δεν γίνεται όσο παραμένετε στο ευρώ. Το τραπεζικό σύστημα, το οποίο και μελετώ, είναι υπερχρεωμένο. Η Τράπεζα της Ελλάδας, για παράδειγμα, έχει χρέη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Τεράστια χρέη υπάρχουν σε όλους τους τομείς. Δεν βλέπω το πώς η χώρα θα ξεφύγει από την κρίση αυτή. Απλά, τα νούμερα δεν βγαίνουν. Βέβαια, όλες οι κινήσεις αυτές πρέπει να γίνουν οργανωμένα και στο πλαίσιο της ευρωζώνης.

Ε Πολλοί πιστεύουν ότι μια πιθανή αποχώρηση υπερχρεωμένων κρατών από την ευρωζώνη θα οδηγούσε το κοινό νόμισμα σε κατάρρευση. Ποια η δική σας άποψη;

Α Οχι. Πιθανόν θα υπήρχε μια μικρή πτώση, αλλά τίποτε το τραγικό. Νομίζω πως οι πολιτικοί υπερβάλλουν. Χρειαζόμαστε ξεκάθαρους κανόνες μέσα στην Ε.Ε. Δεν πρέπει να αφήσουμε τα κράτη να εξαρτώνται από συνεχείς δανεισμούς.

Ε Ποιο ήταν, κατά τη γνώμη σας, το μεγάλο λάθος που έγινε σε σχέση με την Ελλάδα; Μια αναδιάρθρωση, η χρεοκοπία ή η επιστροφή στη δραχμή, δεν εκτιμάτε ότι θα έφερναν μεγαλύτερες κοινωνικές εντάσεις σε μια χώρα που ήδη πλήττεται από τέτοιου είδους εντάσεις;

Α Το λάθος ξεκίνησε με την ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη. Ο δανεισμός έγινε φθηνός. Με το φθηνό δανεισμό ανέβηκε υπερβολικά και η κατανάλωση. Πολλοί άρχισαν να ζουν -συμπεριλαμβανομένου και του κράτους- πέρα από τις δυνατότητές τους. Αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στη σημερινή κρίση. Εκτιμώ ότι μια αναδιάρθρωση θα δώσει ανάσα στον ελληνικό λαό και ένα μέρος των χρεών του θα διαγραφεί. Μια τέτοια κίνηση δεν θα φέρει μια νέα κοινωνική κρίση. Η αναδιάρθρωση ή μια συντεταγμένη χρεοκοπία θα είναι εις βάρος των δανειστών και υπέρ των ελλήνων πολιτών.

Εκεί που διαφωνώ, είναι στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Σε αυτόν τον τομέα δεν πρέπει να βιαζόσαστε. Δεν πρέπει να γίνουν τα ίδια λάθη που έγιναν μετά την ενοποίηση της Γερμανίας, όπου σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα ιδιωτικοποιήθηκε η περιουσία της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα πρέπει να γίνει σωστά και όχι γρήγορα, γιατί κινδυνεύετε να δώσετε κρατική περιουσία σε χαμηλότερη τιμή απ' ό,τι πραγματικά αξίζει.