Κώστας Λαπαβίτσας: «Με την τρέχουσα πολιτική η Ελλάδα θα είναι χρεοκοπημένη το 2015»

Πηγή: Εφημερίδα "ΑΞΙΑ"
(via Newscode.gr)

Συνέντευξη του Κ. Λαπαβίτσα στη Νατάσα Καντζάβελου

Σε στάση πληρωμών και έξοδο από το ευρώ , άμεσα, προτρέπει το ελληνικό κράτος ο Κώστας Λαπαβίτσας, προκειμένου η Ελλάδα να ξεφύγει από το αδιέξοδο του σήμερα και να εξασφαλίσει μια υγειής οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον.

Ο καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών στο Λονδίνο, σχολιάζει την ελληνική οικονομική πολιτική και την επιρροή του ελληνικού λαού, εξηγεί γιατί το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα θα αποτύχει, καταλήγωντας στην χρεοκοπία, ενώ εκτιμά ότι το οικοδόμημα που στηρίζεται το ευρώ θα καταρρεύσει ή θα υποστεί ριζικές αλλαγές.

-Πώς εκτιμάτε τις τελευταίες εξελίξεις στην Ελλάδα σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο; Πώς κρίνετε την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Παπανδρέου;

Το καθοριστικό στοιχείο των τελευταίων εβδομάδων ήταν οι πολιτικές εξελίξεις και ιδίως οι συγκεντρώσεις και οι πορείες στο Σύνταγμα. Ηκυβέρνηση Παπανδρέου έχασε παντελώς την αξιοπιστία της και μέρος της νομιμοποίησής της. Φάνηκε επίσης ότι μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού ξεπέρασε τον φόβο για το τι μπορεί να συμβεί αν η χώρα ακολουθήσει διαφορετική οικονομική πορεία. Η κυβέρνηση έχασε αυτό το όπλο και δεν πρόκειται να το ανακτήσει με ανασχηματισμούς και άλλες πολιτικές κινήσεις. Από δω και πέρα η διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής θα λαμβάνει υπόψη της και τις διαθέσεις των πλατειών. Όσο για τον κ. Βενιζέλο, γρήγορα θα διαπιστώσει ότι η ευφράδεια στην οποία στήριξε την καριέρα του δεν έχει καμία απήχηση στην ΕΕ και φοβάμαι ούτε πλέον και στην Ελλάδα. Δεδομένου δε ότι δεν έχει την απαραίτητη εκπαίδευση και προϋπηρεσία για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους, η θητεία του προμηνύεται περιπετειώδης.

Η βασική αιτία της πολιτικής αλλαγής είναι φυσικά η παντελής αποτυχία της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης υπό την αιγίδα τηςτρόικας. Το ναυάγιο είχε ήδη διαφανεί από το τέλος του προηγούμενου χρόνου και τώρα είναι αναντίρρητο. Συρρίκνωση του ΑΕΠ τουλάχιστον κατά 3.5% φέτος, κατάρρευση των επενδύσεων με συνακόλουθη διάλυση του παραγωγικού ιστού, ανεργία πάνω από 15%, ενώ στους νέους πάνω από 40%, πτώση της κατανάλωσης και τραγική μείωση του κύκλου εργασιών του λιανικού εμπορίου. Η σύντομη άνοδος των εξαγωγών φαίνεται να φτάνει στο τέλος της καθώς η ανταγωνιστικότητα δε μπορεί να ανεβεί επαρκώς εντός του ευρώ. Παράλληλα το χρέοςμεγαλώνει ενώ το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης κινείται στο 10% του ΑΕΠ. Το σχέδιο της ΕΕ και του ΔΝΤ έπεσε έξω. Για μιά ακόμη φορά φάνηκε ότι οι γραφειοκράτες του ΔΝΤ, όπως έχει πει ο Στίγκλιτζ, δεν είναι παρά δευτεροκλασάτα πτυχία από πρωτοκλασάτα πανεπιστήμια.

-Τι σημαίνει η ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος; Πόσο καταστροφικό θα μπορούσε να είναι για τη θέση της Ελλάδας;

Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα είναι παράλογο. Ξεκινάει από την παραδοχή ότι η τρέχουσα πολιτική έχει αποτύχει και ότι η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε κατάσταση μη διαχειρίσιμη το 2015. Μας λέει ότι, αν τα πράγματα συνεχίσουν ως έχουν, το χρέος θα φτάσει τα 500 δις, η εξυπηρέτησή του θα κοστίζει 28 δις ετησίως, το έλλειμμα της κυβέρνησης θα κινείται στο 15% του ΑΕΠ και ούτω καθεξής. Τι προτείνει λοιπόν; Λιτότητα και συρρίκνωση της ζήτησης, επιβολή επιπλέον φόρων και εκποίηση μεγάλου φάσματος δημόσιας περιουσίας. Δηλαδή το σχέδιο απέτυχε, ας εφαρμόσουμε ξανα το ίδιο, αλλά πιό πολύ. Για να πετύχουμε τι; Το ίδιο το μεσοπρόθεσμο προβλέπει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, το 2015 το χρέος θα κινείται στα 350 δις, η εξυπηρέτησή του στα 22 δις ετησίως και το έλλειμμα της κυβέρνησης στο 8%. Ο ελληνικός λαός θα περάσει δια πυρός και σιδήρου τα επόμενα τέσσερα χρόνια για να καταλήξει εκεί που ξεκίνησε. Χωρίς καν να αναφέρουμε ότι και με την παραμικρή παρέκκλιση από τις υποθέσεις του σχεδίου, η οποία είναι πιθανότατες, η τελική κατάληξη θα είναι χειρότερη.

Για να το θέσω αλλιώς, με την τρέχουσα πολιτική η Ελλάδα θα είναι πασιφανώς χρεοκοπημένη το 2015. Αν υιοθετηθεί το μεσοπρόθεσμο και πάλι θα είναι χρεοκοπημένη το 2015. Γιατί λοιπόν να μπούμε σε αυτήν τη διαδικασία αφού το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, αλλά μετά τέσσερα χρόνια λιτότητας και με πιό αδύνατη οικονομία;

-Τι συμφέροντα κρύβονται πίσω από τη Γερμανία και τη Γαλλία που επιλέγει τον επιπλέον δανεισμό σε μια χώρα που γνωρίζει ότι δεν θα καταφέρει να αποπληρώσει τα χρέη της;

Την προηγούμενη εβδομάδα υπήρξε έντονη διαπάλη στην ΕΕ ανάμεσα στην κ. Μέρκελ, που ισχυρίστηκε ότι μέρος του κόστους της ελληνικής κρίσης θα πρέπει να επωμιστούν και οι ιδιώτες δανειστές, και στον κ. Τρισέ, που επέμεινε ότι δεν είναι δυνατόν να μεταβιβαστεί το κόστος στους ιδιώτες. Κερδισμένος βγήκε ο κ. Τρισέ. Για μιά ακόμη φορά τασυμφέροντα των τραπεζών και των μεγάλων ομολογιούχως τέθηκαν πάνω από τα συμφέροντα των εργαζομένων και της οικονομίας γενικότερα. Η θέση της ΕΕ είναι λοιπόν να δοθούν και άλλα δάνεια στην Ελλάδα με αντίτιμο το μεσοπρόθεσμο και έχοντας πλήρη γνώση της τελικής αδυναμίας της χώρας να τα αποπληρώσει. Τι σημαίνει αυτό; Ότι όταν πια θα φτάσει η ώρα της χρεοκοπίας, ίσως το 2015, το ελληνικό χρέος θα είναι στα χέρια δημόσιων δανειστών. Το κόστος της διαγραφής του θα το αναλάβουν οι φορολογούμενοι και οι εργαζόμενοι της Ευρώπης, ενώ οι τράπεζες θα έχουν απαλλαγεί. Και βέβαια οι δημόσιοι δανειστές θα απαιτήσουν ιδιαίτερα σκληρό αντάλλαγμα από την Ελλάδα. Πρόκειται για μιά απολύτως κυνική αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος που δείχνει παράλληλα ποιά είναι τα κυρίαρχα συμφέροντα στην καρδιά της ΟΝΕ.

-Επικροτείτε την άποψη του Νούριελ Ρουμπινί ότι δύο είναι οι επιλογές στην Ελλάδα, χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ; Πρακτικά τι θα σήμαινε αυτό για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό;

Δεν είναι βέβαια μόνο ο κ. Ρουμπινί που προτείνει παύση πληρωμών και έξοδο από το ευρώ. Σειρά οικονομολόγων υποστηρίζει αυτή την άποψη. Κι εγώ ο ίδιος ισχυρίστηκα ήδη από τον Ιανουάριο του 2010 ότι αυτή είναι η πολιτική που ενδείκνυται για τη χώρα. Πλέον είναι φανερό ότι τα πράγματα κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση. Στην ουσία δεν πρόκειται για επιλογή, αλλά για την πιθανότερη εξέλιξη, που οι επιπτώσεις της θα είναι πολύπλοκες και πολυσχιδείς. Το ελάχιστο που θα απαιτηθεί αμέσως είναι δημόσια ιδιοκτησία επί των τραπεζών,έλεγχος κεφαλαιακών ροών, καθώς και διοικητική παρέμβαση στις εισαγωγές και εξαγωγές για την αντιμετώπιση των αναγκών σεπετρέλαιο, τρόφιμα και φάρμακα. Η κεντρική τράπεζα θα πρέπει επίσης πάραυτα να ανασυγκροτηθεί ώστε να είναι σε θέση να στηρίξει τις τράπεζες και να ασκήσει νομισματική πολιτική.

Σε δεύτερο χρόνο θα χρειαστούν μέτρα αναδιανομής του εισοδήματος και του πλούτου, ουσιαστική αναμόρφωση τουφορολογικού συστήματος και σταδιακή υιοθέτηση βιομηχανικής πολιτικής ώστε να μπει η χώρα σε τροχιά ανάπτυξης και να προστατευτεί η απασχόληση. Μπροστά μας έχουμε μιά πολύ δύσκολη περίοδο, αλλά τουλάχιστον υπάρχει η προοπτική της ανάκαμψης και της κοινωνικής αλλαγής προς όφελος των εργαζομένων. Αν κρίνουμε από αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν, αλλά και από τις πρόσφατες επιδόσεις τηςελληνικής βιομηχανίας, υπάρχει η δυνατότητα να ανακάμψει η οικονομία σχετικά γρήγορα και να μπει σε πορεία μεγέθυνσης. Αλλά θα χρειαστεί στιβαρό χέρι στο τιμόνι και ενεργός συμμετοχή του εργατικού και λαϊκού παράγοντα.

Θέλω να τονίσω ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει ουσιαστική ανάλυση της παύσης πληρωμών και της εξόδου έστω και τώρα, δηλαδή την τελευταία στιγμή. Η χώρα κατασπατάλησε το διάστημα από το τέλος του 2009 αρνούμενη ακόμη και να σκεφτεί μια τέτοια εκδοχή. Κυριάρχησε ένα είδος εθνικής τύφλωσης όπου διάφοροι νόμισαν ότι μπορούσαν να αποτρέψουν το κακό με εξορκισμούς, ή καταγγέλοντας κερδοσκόπους και διεθνείς συνωμοσίες. Ας ελπίσουμε ότι έστω και τώρα θα υπάρξει η προετοιμασία που χρειάζεται διότι τα πράγματα έχουν φτάσει στο απροχώρητο.

-Πιστεύετε ότι το ευρώ αποτελεί σήμερα αποτυχημένο project; Θα μπορούσατε να αποτιμήσετε το κόστος από τις συνεχείς διασώσεις των προβληματικών χωρών της ευρωζώνης για τη Γερμανία, τους εμπνευστες του ευρώ, που τα προηγούμενα χρόνια ωφελούνταν από το ενιαίο νόμισμα; Θα μπορούσαν να είναι οι Γερμανοί εκείνοι που θα εγκαταλείψουν το ευρώ και όχι μία από τις ασθενέστερες οικονομίες;

Η ΟΝΕ δεν είναι μιά απλή νομισματική ένωση αλλά ένας μηχανισμός δημιουργίας παγκοσμίου χρήματος που θα μπορούσε δυνάμει να ανταγωνιστεί το δολάριο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει αποτύχει με τη σημερινή της μορφή και οδηγείται είτε στην κατάρρευση, είτε σε βαθειά αλλαγή. Υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στην κοινή νομισματική πολιτική και την πολυδιασπασμένη δημοσιονομική πολιτική εντός της ΟΝΕ. Υπάρχει επίσης αντίφαση ανάμεσα στην ενιαία αγορά χρήματος και την εθνική υπόσταση των τραπεζών. Οι αντιφάσεις αυτές έφεραν το ευρώ σε αδιέξοδο που είναι εντονότερο για τις χώρες της περιφέρειας. Οι χώρες του κέντρου έχουν μετανιώσει διότι δέχτηκαν τις χώρες της περιφέρειας στην ένωση, αλλά δεν έχουν εύκολο τρόπο για να απαλλαγούν. Δεν υπάρχει θέμα εξόδου της ίδιας της Γερμανίας διότι κυριαρχεί στο ευρώ και αποσπά τα μεγαλύτερα οφέλη. Αν φτάσουμε στη συνολική κατάρρευση το πιθανότερο είναι η Γερμανία να επιχειρήσει να δημιουργήσει ένα στενότερο ευρώ. Αλλά στην περίπτωση αυτή οι πολιτικές, οικονομικές και κοιμωνικές εξελίξεις θα είναι τόσο βαθειές που κανείς δε μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει.