Πόρτα της ελπίδας

Πηγή: ΑΥΓΗ 29-5-2011

Ελάχιστα θυμίζουν πια την κεντρική πλατεία μιας ευρωπαϊκής μητρόπολης. Η Πουέρτα δελ Σολ στη Μαδρίτη έχει μετατραπεί σε έναν πολύβουο, νεανικό καταυλισμό. Γύρω από τα αντίσκηνα τα οποία στεγάζουν τους εκατοντάδες διαδηλωτές που διανυκτερεύουν εκεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες έχει στηθεί ένα ολόκληρο χωριό. Περιλαμβάνει πολιτικά περίπτερα, κουζίνες που μοιράζουν φαγητό στους διαδηλωτές, ιατρικό κέντρο, ακόμη και παιδικό σταθμό.

Όλα άρχισαν στις 15 Μαΐου, όταν ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα μιας ομάδας ακτιβιστών -και όχι απλώς "αγανακτισμένων πολιτών" του Facebook, όπως μετέδωσαν πολλά ΜΜΕ- περίπου 1.000 νεαροί διαδηλωτές επιχείρησαν να καταλάβουν την πλατεία ακολουθώντας το παράδειγμα των Αιγύπτιων εξεγερμένων της πλατείας Ταχρίρ.

Η συγκέντρωση διαλύθηκε αμέσως από την αστυνομία, που πραγματοποίησε και αρκετές συλλήψεις. Την επόμενη όμως μέρα οι διαδηλωτές επέστρεψαν αξιώνοντας την άμεση απελευθέρωση των συντρόφων τους. Και δεν ήταν οι μόνοι. Παρόμοιες νεανικές κινητοποιήσεις άρχισαν να διοργανώνονται με κατακλυσμιαίο ρυθμό σε ολόκληρη την Ισπανία μέσω και πάλι του Ίντερνετ. Μέχρι τα τέλη της εβδομάδας οι διαδηλωτές ξεπερνούσαν τους 100.000.

Οι κινητοποιήσεις δεν αφορούσαν πια την απελευθέρωση των συλληφθέντων διαδηλωτών -αφέθηκαν ελεύθεροι από τις αρχές έπειτα από 48 ώρες. Αφορούσαν την ανεργία, τη λιτότητα, τις ιδιωτικοποιήσεις, τη διαφθορά, την ενημέρωση από τα ΜΜΕ, τις κρατικές επιχορηγήσεις στις τράπεζες, τον δικομματισμό. Με λίγα λόγια τη δημοκρατία των αγορών στον 21 αιώνα. "Δεν μας εκπροσωπείτε" ήταν το σύνθημα που συμπύκνωνε όσο κανένα άλλο το πνεύμα των κινητοποιήσεων. "Πραγματική δημοκρατία τώρα"!

"Είμαστε οι άνεργοι, οι κακοπληρωμένοι, οι απασχολούμενοι, οι επισφαλείς, οι νέοι. Ζητάμε την αλλαγή προς ένα μέλλον με αξιοπρέπεια. Έχουμε μπουχτίσει από τις μεταρρυθμίσεις, από τις απολύσεις, από τις τράπεζες που προκάλεσαν την κρίση και στη συνέχεια κατάσχεσαν τα σπίτια μας, από τους νόμους που περιορίζουν την ελευθερία μας για να προστατέψουν τους ισχυρούς. Γι' αυτή τη θλιβερή κατάσταση ευθύνονται οι πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις και γι' αυτό και απαιτούμε μια στροφή".

Μέσα σε 10 μέρες οι διαδηλωτές κατόρθωσαν να συγκροτήσουν μια σειρά επιτροπών με στόχο να διαμορφώσουν προτάσεις για τη στροφή αυτή. Επιτροπές για την κοινωνική πολιτική, τη μετανάστευση, τις περικοπές στην υγεία και την παιδεία, το περιβάλλον και πολλά άλλα ζητήματα. Όπως ήταν επόμενο, δημιουργήθηκαν και επιτροπές για τα πιο πρακτικά ζητήματα του καταυλισμού: καθαριότητα, περιφρούρηση, νομική βοήθεια. Ο καθένας μπορούσε να υποβάλει τις προτάσεις του στις κάλπες έξω από τα περίπτερα των αρμόδιων επιτροπών.

Όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται σε γενικές συνελεύσεις που πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή εκατοντάδων ή ακόμα και χιλιάδων ατόμων δύο φορές την ημέρα. Οι συζητήσεις διαρκούν συχνά πολλές ώρες καθώς όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία. "Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι αποτελεσματικό. Όμως η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε ακόμη εδώ χάρη ακριβώς σε αυτή την συναίνεση" εξηγεί η 29χρονη Νάντια Μορένο.

Η απήχηση και μαζικότητα των κινητοποιήσεων έχει εκπλήξει ακόμη και τους ίδιους τους διοργανωτές. Ξεπέρασαν ακόμη και την παρεμβολή των δημοτικών εκλογών, που οδήγησαν σε μια πρωτοφανή συντριβή για το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα, και συνεχίζουν. Πολλοί διαδηλωτές πιστεύουν ότι ζουν την αρχή μιας επανάστασης. Οι διαδηλώσεις στον αραβικό κόσμο αρχίζουν τώρα να εξαπλώνονται στην Ευρώπη, υποστηρίζουν.

Γιατί να ξεκινήσουν όμως από την Ισπανία; Ίσως επειδή καμία ευρωπαϊκή νεολαία δεν βιώνει σήμερα τόσο έντονα την απόγνωση όσο η ισπανική. Η χώρα εξακολουθεί να κατέχει το ευρωπαϊκό ρεκόρ ανεργίας, που έχει παγιωθεί σε επίπεδα άνω του 20%. Ο αντίστοιχος αριθμός για τους νέους πραγματικά σοκάρει: Ένας στους δύο δεν έχει δουλειά και, το χειρότερο, βλέπει τις προοπτικές του καθημερινά να χειροτερεύουν.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Τα κοινωνικά κινήματα στην Ισπανία έχουν βαθιές ρίζες, χαρακτηρίζονται από ζωντάνια και αυθεντικότητα και απέχουν πολύ από το να είναι ευκαιριακά μέσα για την προσέλκυση ψηφοφόρων. Κινήματα ανέργων, πρωτοβουλίες για τη διαγραφή του χρέους, κοινωνικά κέντρα, μια σειρά από συλλογικότητες που πρωτοσυναντήθηκαν και δικτυώθηκαν στα χρόνια του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης παρέμειναν ενεργά και στη συνέχεια χρόνια κρατώντας ζωντανή τη φλόγα της αμφισβήτησης στη χώρα.

Στις κινήσεις αυτές πρωτοστατούν οι νέοι. Και το Ίντερνετ αποδείχτηκε ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια τους. Η οικονομική κρίση και το τελευταίο πακέτο μέτρων που υιοθέτησε η κυβέρνηση Θαπατέρο τις έφερε στην εμπροσθοφυλακή του κινήματος διαμαρτυρίας καθώς τα συνδικάτα χρειάστηκαν εννέα ολόκληρους μήνες από την έγκριση των μέτρων λιτότητας μέχρι να κηρύξουν την πρώτη γενική απεργία.

Μόλις τον Απρίλιο, 3.000 νέοι διαδήλωσαν στο κέντρο της Μαδρίτης. Ήταν οι εκπρόσωποι της "γενιάς χωρίς μέλλον" και, όπως έγραφε το κεντρικό πανό τους, είχαν πλέον πολύ λίγα να χάσουν: "Χωρίς σπίτι, χωρίς δουλειά, χωρίς σύνταξη, χωρίς φόβο".

Χωρίς φόβο. Ίσως αυτό να είναι το μεγάλο όπλο των διαδηλωτών της Πουέρτα δελ Σολ, μαζί φυσικά με τη νεανική αισιοδοξία και τον αυθορμητισμό τους. "Μαζί με την πεποίθηση ότι 'είναι δυνατό', ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν, η απώλεια του φόβου, σε μια εποχή κρίσης και δυσκολιών, είναι ένας ακόμη καθοριστικός παράγοντας. Ο φόβος, που εξακολουθεί να κατέχει μια μεγάλη πλειοψηφία των εργατών και των δημοσίων υπαλλήλων, οδηγεί σε παθητικότητα ή ξενοφοβικές αντιδράσεις" σημειώνει ο Ζοζέπ Μαρία Αντέντας, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης.

"Αλλά η κινητοποίηση της 15ης Μαΐου και η επέκταση των κατασκηνώσεων είναι ένα ισχυρό αντίδοτο στον φόβο που απειλεί να διαλύσει τα σχέδια της άρχουσας τάξης στο μέτωπο της ολοένα και μεγαλύτερης απονομιμοποίησης του συστήματος" προσθέτει.

Οι κινητοποιήσεις στην Ισπανία μπαίνουν σήμερα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Καθώς συμπληρώνουν δύο εβδομάδες διάρκειας, το νεανικό κίνημα έχει αρχίσει να αναζητεί τρόπους να καταπολεμήσει την αναπόφευκτη κόπωση και να διατηρήσει το πνεύμα της εξέγερσης ζωντανό.

Οι συμμετέχοντες στην κατάληψη της Πουέρτα δελ Σολ θα αποφασίσουν σήμερα για το αν θα παραμείνουν εκεί και τρίτη εβδομάδα ή αν θα ρίξουν το βάρος στην διάχυση των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στις συνοικίες της Μαδρίτης. Οι αποφάσεις τους, η αντοχή τους και, κυρίως, η πιθανή επέκταση των κινητοποιήσεων σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις θα δείξουν πολύ σύντομα αν μετά τη γενιά του Σιάτλ και της Γένοβας έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο η γενιά της πλατείας Ταχρίρ.