Κοινωνική στροφή προς τη σύγχυση

ΠΗΓΗ: Παραλληλογράφος

του Γαλαξιάρχη

Αν και δεν είμαι φαν των πολιτικο-οικονομικών δημοσκοπήσεων (τις θεωρώ κατά βάση προϊόντα κατά παραγγελία που βρίθουν προχειρότητας), πάντα τους ρίχνω μία ματιά με όση ψυχραιμία και γνώση διαθέτω. Επίσης, επισημαίνω ότι δεν εντυπωσιάζομαι ποτέ από τους “κράχτες” των αριθμών, γιατί, ακόμη κι αν ήταν άκρως επιστημονικές και προσεγμένες, τα νούμερα από μόνα τους κρύβουν ακόμη περισσότερη από τη μισή αλήθεια που αποκαλύπτουν οι δημοσκοπήσεις.

Ωστόσο η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της VPRC που δημοσιεύτηκε στα “Επίκαιρα” της περασμένης Πέμπτης και προβλήθηκε ως ένδειξη θεαματικής στροφής της κοινωνίας, τράβηξε λίγο παραπάνω το ενδιαφέρον μου. Πολύ φοβάμαι ότι οι -κατά βάση αριστερών πεποιθήσεων- σχολιαστές, όπως π.χ. η ΙΣΚΡΑ, που βιάστηκαν να μιλήσουν για ριζοσπαστικοποίηση των πολιτών θα πρέπει να συγκρατηθούν και να δουν τα αποτελέσματά της ψυχραιμότερα…

Στο περιθώριο των πολυσυζητημένων, πλην ανούσιων, αποτελεσμάτων της εκλογικής επιρροής στην πρόσφατη δημοσκόπηση της VPRC, υπάρχουν ορισμένα ευρήματα που αξίζουν πολύ περισσότερης προσοχής. Αναφέρομαι στην άποψη του κόσμου σχετικά με την οικονομική κρίση, τις επιλογές διεξόδου και την κυβερνητική πολιτική πάνω στο θέμα. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τα ευρήματα της VPRC, ένας στους τρεις Έλληνες επιθυμεί να προχωρήσει η χώρα σε στάση πληρωμών, ένας στους δύο σε αναδιαπραγμάτευση του χρέους, διαγραφή σημαντικού μέρους του και κρατικοποίηση μεγάλων τραπεζών. Εκ πρώτης όψης τα νούμερα αυτά δείχνουν μία τάση της κοινωνίας για επιθετικές και αποφασιστικές λύσεις, εντελώς έξω από το πνεύμα του μνημονίου και του αργού οικονομικού θανάτου της μεσαίας τάξης που -αποδεδειγμένα πλέον- αυτό επιφέρει. Σωστό συμπέρασμα μεν, διόλου πλήρες δε…

Κατ’ αρχήν τα γκάλοπ των τάσεων της κοινωνίας θα πρέπει πάντα μα πάντα να αξιολογούνται συγκριτικά με βάση παρελθούσες παρόμοιες έρευνες και αν είναι δυνατόν από την ίδια εταιρεία. Κι αυτό διότι η στιγμιαία αποτύπωση των κοινωνικών τάσεων λίγη σημασία έχει. Έτσι λοιπόν, ψάχνοντας στο αρχείο της VPRC, θα βρούμε ότι η προηγούμενη ανάλογη έρευνα με εκείνη του Απριλίου του 2011, έγινε το Μάιο του 2010, την περίοδο δηλαδή που η χώρα έμπαινε στο μνημόνιο.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: Στάση Πληρωμών, Αναδιαπραγμάτευση, Κρατικοποίηση Τραπεζών Μάιος 2010 - Απρίλιος 2011

Αν παραθέσουμε τα τρία βασικά ερωτήματα σχετικά με τις ενέργειες που ζητά ο κόσμος από την κυβέρνηση (στάση πληρωμών, επαναδιαπραγμάτευση και διαγραφή χρέους, κρατικοποίηση τραπεζών – Διάγραμμα 1) θα παρατηρήσουμε ότι το ποσοστό των θετικών απαντήσεων έχει παραμείνει σχεδόν στάσιμο τόσο πριν όσο και ένα χρόνο μετά το μνημόνιο. Εκείνο που έχει αλλάξει εμφανώς είναι το ποσοστό των αρνητικών απαντήσεων, αλλά και η σύγχυση.

Έτσι, το Μάιο του 2010 οι ερωτώμενοι εμφάνιζαν σαφώς μεγαλύτερη βεβαιότητα στις θέσεις τους. Τότε, αθροιστικά τα “ναι” και “όχι” κυμαίνονταν από 76% έως 84%, ενώ τον Απρίλιο του 2011 από 70% ως 72%. Με λίγα λόγια, ένα 30% βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση, δηλώνοντας αδυναμία ή αναποφασιστικότητα να εκφέρει γνώμη. Επίσης είναι σίγουρο ότι κάμπτεται η άρνηση στις πιο ριζοσπαστικές λύσεις, παρόλο που ήδη από το 2010 το κοινό τις υιοθετούσε (πλην της στάσης πληρωμών, όπου και από σαφή άρνηση πλέον βρισκόμαστε στην πλήρη ισορροπία μεταξύ αρνητικών και θετικών απαντήσεων).

Λίγο πιο ξεκάθαρα τα συμπεράσματα και για το μνημόνιο αυτό καθεαυτό. Η VPRC παρουσιάζει τα συγκριτικά στοιχεία από το Δεκέμβριο του 2010 έως τον Απρίλιο του 2011 (Διάγραμμα 2) όπου και φαίνεται ότι το ποσοστό αύξησης της απαίτησης για απεμπλοκή από το μνημόνιο, ισούται με τη μείωση της προσήλωσης σε αυτό, η δε απόσταση έχει ανοίξει στις 22 ποσοστιαίες μονάδες (από 13) μέσα σε τέσσερις μόλις μήνες. Και εδώ όμως δεν πρέπει να μας διαφύγει το γεγονός ότι το ποσοστό του κόσμου που δηλώνει ότι δε γνωρίζει τους όρους του μνημονίου έχει διπλασιαστεί. Επειδή θα ήταν άτοπο να πιστέψουμε ότι στους τέσσερις μήνες που μεσολάβησαν το 7% του δείγματος έπαθε αμνησία και πάλι το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η σύγχυση είναι αυξημένη.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τον Μάιο του 2010, όταν προσφεύγαμε στον τριμερή μηχανισμό στήριξης, το 47% θεωρούσε την κίνηση λανθασμένη και το 33% σωστή. Κατά συνέπεια, ευθύς εξαρχής μόνο ένας στους τρεις υιοθετούσε την υπογραφή του μνημονίου – πάντα σύμφωνα με τις έρευνες της VPRC.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2: Άποψη για το Μνημόνιο Δεκέμβριος 2010 - Απρίλιος 2011

Μύθοι και πραγματικότητες

Ουδέποτε το μνημόνιο έτυχε ευρείας κοινωνικής αποδοχής. Αντιθέτως, από την πρώτη ημέρα έως και σήμερα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν από προβληματισμό ως έντονη δυσφορία, τόσο για την πολιτική επιλογή της κυβέρνησης όσο και για το περιεχόμενο της συμφωνίας με την “τρόικα”. Λίγο η κυβερνητική προπαγάνδα, με τον Παπανδρέου να διαλαλεί σε δύση και ανατολή ότι έχει τον κόσμο πλάι του, λίγο περισσότερο η μιντιακή παραπληροφόρηση, πολλοί από μας φτάσαμε να πιστεύουμε ότι υπήρξε έστω και κάποια περίοδος που το κοινό ήθελε το μνημόνιο. Ουδέν αναληθέστερον.

Η πραγματικότητα είναι ότι η δυναμική του ΠΑΣΟΚ και της μανιέρας του “αλλάζουμε ή βουλιάζουμε” έκανε τον κόσμο να εκφράζει σταθερά θετική άποψη στο γενικό πρόταγμα της λήψης άμεσων μέτρων. Βέβαια, όταν αυτά αναλύονταν στις πραγματικές εφαρμογές (μείωση μισθών και συντάξεων, συμπίεση κοινωνικού κράτους κ.λπ.) η τάση αντιστρεφόταν και από θετική (στα μέτρα) γινόταν αρνητική (στην ειδίκευσή τους). Ούτως ή άλλως οι πολίτες κατανοούν την αναγκαιότητα μεταρρυθμιστικών αλλαγών στη δομή του κράτους, αλλά χωρίς ανάλυση του προσήμου των μεταρρυθμίσεων, αυτή η τάση δεν έχει κανένα ουσιαστικό ενδιαφέρον.

Το ίδιο το μνημόνιο και οι αλλαγές που επιβάλει δεν απέκτησαν ευρεία αποδοχή, ούτε όταν συνάπταμε τη συμφωνία (οπότε και ο κόσμος ήταν πιο πεπεισμένος για τον “μονόδρομο”), ούτε τους πρώτους μήνες εφαρμογής του, ούτε βέβαια και σήμερα, εν μέσω πλήρους κατάρρευσης οικονομίας και κράτους και συντριβής του μνημονιακού προτάγματος.

Κατά συνέπεια και πάλι ανακύπτει η βασική αναγκαιότητα του πολιτικού διεξόδου, κάτω από το οποίο θα μπορούν να συνταχθούν οι αντιστεκόμενες δυνάμεις της κοινωνίας. Κατανοητά τα γιαούρτια και τα μπινελίκια σε πολιτικά πρόσωπα και φορείς του κράτους, όμως όσο βαθαίνει η σύγχυση και ο φόβος, τόσο καταστρέφεται η κοινωνική συνοχή και αυξάνει ο αποσυντονισμός και η πολυδιάσπαση των κοινωνικών κινημάτων. Πέρα από τα νούμερα, η Aριστερά θα έπρεπε εδώ και μήνες να έχει συνταχθεί πίσω από ένα μίνιμουμ οριζόντιο πολιτικό στόχο. Όσο όμως οχυρώνεται πίσω από δόγματα και κομματικές περιχαρακώσεις, τόσο θεριεύει το ακροδεξιό διασπαστικό μέτωπο που σαν τον λύκο στην αναμπουμπούλα χαίρεται.

Πράγμα που μας φέρνει στα…

Περί εκλογικής επιρροής

Έχω κατά καιρούς επισημάνει ότι η μέθοδος της VPRC για τον υπολογισμό της εκλογικής επιρροής μπάζει από παντού. Η διαδικασία της αναγωγής όσων απαντούν συγκεκριμένα για το κόμμα της επιλογής του στο σύνολο του δείγματος, όσο περίτεχνα κι αν γίνεται, είναι άκρως αντιεπιστημονική και οδηγεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Προ δύο εκλογικών αναμετρήσεων η VPRC διαφήμισε τη μέθοδό της ως την πλέον αξιόπιστη, διότι κατάφερε να προσεγγίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια από όλους τους ανταγωνιστές της τα πραγματικά εκλογικά αποτελέσματα.Όσο όμως το ποσοστό των αναποφάσιστων και εκείνων που ισχυρίζονται ότι θα απέχουν από την κάλπη ανεβαίνει, τόσο πιο πολύ αποδεικνύεται ότι έχουμε να κάνουμε με μπακαλίστικους υπολογισμούς. Αυτό αποδείχτηκε περίτρανα και στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις -οπότε και η αποχή αυξανόταν ραγδαία- όπου οι υπολογισμοί της VPRC εμφάνιζαν έντονη απόκλιση.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3: Εκλογική επιρροή Φεβρουάριος - Απρίλιος 2011

Κατά συνέπεια δεν δίνω μεγάλη βάση στα νούμερα και αυτής της δημοσκόπησης. Ωστόσο, αν τα δούμε και πάλι συγκριτικά, οπότε μπορούμε να μιλάμε με σχετική ασφάλεια για τις τάσεις του εκλογικού σώματος θα δούμε ότι ενώ η Αριστερά παραμένει στάσιμη, ενισχύεται και η άκρα Δεξιά (Διάγραμμα 3). Ο Καρατζαφέρης ανεβαίνει δύο ακόμη ποσοστιαίες μονάδες, τη στιγμή που η Χρυσή Αυγή κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή της και μάλιστα με μεγαλύτερο ποσοστό από την Ανταρσύα (1,5% αντί για 1%). Τα καμπανάκια πλέον αρχίζουν να μοιάζουν με κουδούνα και κάποιοι θα πρέπει άμεσα να αντιληφθούν για ποιους χτυπάει…

Zaphod

Short Link: http://wp.me/p1pa1c-9Ki

Πηγές

• ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ VPRC ( Μάιος 2010)
• ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ VPRC (Απριλίος 2011)