Γιατί η στάση πληρωμών πρέπει να είναι η αιχμή του σοσιαλιστικού προγράμματος της Αριστεράς

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΡΗΞΗ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

ΠΗΓΗ: ΕΠΟΧΗ (20-3-2011)

via Avant Garde

του Π. Κοσμά

Στους πρώτους μήνες του 2011 είχαμε μια διπλή, σημαδιακή κατάρρευση: Αφενός, της μεγάλης κυβερνητικής αφήγησης ότι το Μνημόνιο (έστω και άδικο, έστω και με οδύνες και δάκρυα) θα λύσει το πρόβλημα της χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού, της αποκαλούμενης και κρίσης χρέους. Αφετέρου, της βασικής ιδέας του «αριστερού ευρωπαϊσμού» ότι η Ε.Ε. και η ΟΝΕ εμπεριέχουν ένα «θετικό κεκτημένο για τους ευρωπαϊκούς λαούς», το οποίο θα μπορούσε να δικαιωθεί μέσα από μια πορεία μεταρρύθμισής τους στην κατεύθυνση μιας «μιας άλλης Ευρώπης». Οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος εμπεριέχουν πλέον πολύ πειστικά δεδομένα για το γεγονός ότι αφενός το Μνημόνιο είναι εκτός στόχων και επιδεινώνει την κρίση χρέους του ελληνικού καπιταλισμού και αφετέρου ότι η Ε.Ε. και ακόμη περισσότερο η ΟΝΕ είναι «μηχανές του κεφαλαίου» ταγμένες στο στόχο της συντριβής των εργατικών και κοινωνικών κατακτήσεων, και δεν επιδέχονται «φιλολαϊκής μεταρρύθμισης».

Μνημόνιο = διαχείριση της χρεοκοπίας

Η Αριστερά χρειάστηκε μερικούς -υπερπολύτιμους στην κλίμακα του πολιτικού χρόνου- μήνες για να συνειδητοποιήσει ότι ο ελληνικός καπιταλισμός (κι όχι «η οικονομία μας», «ο τόπος» ή «η χώρα») αντιμετωπίζει μια ιστορικής κλίμακας κρίση, που είναι βέβαια συνολικά κρίση του μοντέλου συσσώρευσης, αλλά που η βασική της αιχμή είναι η κρίση χρέους. Ακόμη και σήμερα όμως δεν έχει γίνει επαρκώς κατανοητό ότι δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με κρίση χρέους αλλά με μια ήδη συντελεσμένη χρεοκοπία και ότι το Μνημόνιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το «διεθνές συμβόλαιο» για τη διαχείριση αυτής της χρεοκοπίας. Ποιος είναι ο σκοπός αυτού του «συμβολαίου» και γιατί το αποκαλούμε διεθνές; Ο προφανής σκοπός είναι να περιοριστούν οι απώλειες από τη συντελεσμένη χρεοκοπία τόσο για τον ελληνικό καπιταλισμό (κι όχι για «την οικονομία μας», «τη χώρα μας» ή τον «τόπο μας») όσο και για την Ε.Ε., την Ευρωζώνη και τις ηγέτιδες καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης, αλλά και για το διεθνές σύστημα εν γένει. Tο Μνημόνιο σαν «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της συντελεσμένης χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού επιχειρεί να συγκεράσει τα συμφέροντα του ελληνικού καπιταλισμού με τα συμφέροντα του διεθνούς συστήματος: να σώσει τον ελληνικό καπιταλισμό από τις πιο ακραίες συνέπειες της χρεοκοπίας του και ταυτόχρονα να σώσει το ευρώ, τα συμφέροντα των ηγέτιδων -και όχι μόνο- καπιταλιστικών δυνάμεων της Ευρώπης αλλά και το διεθνές σύστημα από τις συνέπειες μιας ανεξέλεγκτης ελληνικής χρεοκοπίας.

Στάση πληρωμών: η αιχμή του προγράμματος της Αριστεράς

Ότι το Μνημόνιο είναι το «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού σημαίνει ότι είναι «εξ ορισμού» αδύνατο το κίνημα και η Αριστερά να διαπραγματευτούν τους όρους του. Για να το πούμε αλλιώς: διαχείρισης της χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού με ταυτόχρονη μέριμνα να μη θιγούν τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις είναι ο πλέον ανέφικτος και μη ρεαλιστικός στόχος που μπορεί να τεθεί. Αυτό δεν είναι μόνο ένα συνειρμικά συνεπές συμπέρασμα, αλλά μπορεί να τεκμηριωθεί απλά και με τη γλώσσα των αριθμών. Για μια χώρα με μεγάλο δημόσιο έλλειμμα που δεν μπορεί να βγει στις αγορές για να δανειστεί, αν επιλέξει να είναι συνεπής στις «συμβατικές υποχρεώσεις» εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, δεν μπορεί να είναι συνεπής στη χρηματοδότηση των μισθών, των συντάξεων και του κοινωνικού κράτους, ούτε καν του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ιδού και οι αριθμοί (με βάση τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2011 – η σχέση μεταξύ των μεγεθών δεν θα αλλάξει ουσιαστικά από τις σίγουρες αστοχίες των προβλέψεων):
Δημόσια έσοδα:                                          59.360 εκατ. ευρώ
Δημόσιες δαπάνες:                                    71.839 εκατ. ευρώ
Αποδοχές-συντάξεις:                                19.802 εκατ. ευρώ
Μεταβιβαστικές πληρωμές:                    18.253 εκατ. ευρώ
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων:      8.500 εκατ. ευρώ
Τόκοι:                                                             15.920 εκατ. ευρώ
Χρεολύσια:                                                   35.800 εκατ. ευρώ
Έλλειμμα Κρατικού Προϋπολογισμού: 20.857
Δανεισμός:                                                    69.458 εκατ. ευρώ
Με μια απλή αξιολόγηση των βασικών αυτών μεγεθών βγαίνουν τα εξής συμπεράσματα:
Παρ’ όλη την τεράστια περικοπή σε μισθούς, συντάξεις, κοινωνικές δαπάνες (μεταβιβαστικές πληρωμές), λειτουργικές δαπάνες, ΠΔΕ κ.λπ., το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού παραμένει ψηλό και για να πληρωθούν αυτές οι δαπάνες στο συγκεκριμένο ύψος χρειάζονται δανεικά ύψους 69,5 δισ. ευρώ (για το έλλειμμα και τα χρεολύσια). Χωρίς τα λεφτά της τρόικας, αυτά τα 69,5 δισ. ευρώ απλά δεν θα υπήρχαν γιατί η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει από τα τέλη Απριλίου του 2010 (δηλαδή δεν μπορεί να βγει στις αγορές για να δανειστεί)!
Οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους (τόκοι + χρεολύσια) ανέρχονται σε 51.720 εκατ. ευρώ. Αν έπρεπε να εξυπηρετηθεί το δημόσιο χρέος ενώ το ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να βγει στις αγορές να δανειστεί, τότε από τα δημόσια έσοδα θα έμεναν 7.640 εκατ. ευρώ για να πληρωθούν όλες οι άλλες δαπάνες του Δημοσίου! Αν, αντίθετα, δεν πληρώνονταν οι δαπάνες για το δημόσιο χρέος, τότε το ελληνικό Δημόσιο θα απαλλασσόταν από ένα σημαντικό μέρος των 51.720 εκατ. ευρώ, που είναι υπεραρκετά για να πληρωθούν μισθοί, συντάξεις και ΠΔΕ στο σημερινό τους ύψος και επιπλέον άλλες δαπάνες.
Άρα διαψεύδονται δύο ισχυρισμοί: Πρώτον, ότι χωρίς τα δανεικά της τρόικας δεν θα υπήρχαν λεφτά για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις – δεν θα υπήρχαν αν συνεχίζαμε να εξυπηρετούμε το δημόσιο χρέος, αλλά θα υπήρχαν και με το παραπάνω αν σταματούσαμε να το εξυπηρετούμε. Δεύτερον, ότι θα μπορούσε και να εξυπηρετείται το δημόσιο χρέος και να μη μειώνονται οι μισθοί, οι συντάξεις και το κοινωνικό κράτος χωρίς την τρόικα και το Μνημόνιο.
Σε μια χρεοκοπημένη χώρα που τα έσοδα του Δημοσίου είναι 59 δισ. ευρώ και οι δαπάνες για εξυπηρέτηση του χρέους είναι 52 δισ. ευρώ δύο λύσεις υπάρχουν: Είτε η καπιταλιστικά αποδεκτή λύση, το «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της χρεοκοπίας όπως αποτυπώνεται στο Μνημόνιο και τις διαρκείς επικαιροποιήσεις του, είτε η μονομερής άρνηση εξυπηρέτησης του χρέους. Τρίτη λύση δεν υπάρχει, θα ήταν μαθηματικό και πολιτικό παράδοξο – και εν πάση περιπτώσει, όποιος τη διαθέτει ας μας την πει, και σύντομα γιατί η λύση του «δράματος» υπερεπείγει!
«Μα αν πούμε στάση πληρωμών, χρεώνεται η Αριστερά τη χρεοκοπία!» έρχεται ο αντίλογος. Δηλαδή ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές και μάλιστα προβλέπεται ότι δεν θα μπορεί να βγει ούτε το 2012, γι’ αυτό θα μπει κατευθείαν στο νέο ευρωπαϊκό «μηχανισμό στήριξης» και σε κυλιόμενο Μνημόνιο διαρκείας, αυτό δεν είναι ο ορισμός της χρεοκοπίας, η οποία θα μπει στο «τραπέζι» από τη στιγμή που η Αριστερά θα μιλήσει για στάση πληρωμών! Αυτή είναι η Αριστερά που φοβάται τον ίσκιο της!
«Μα, στάση πληρωμών σημαίνει εκδίωξη από το ευρώ» – και ακολουθεί όλη η λίστα με τις «τραγωδίες» που αυτό θα συνεπιφέρει… Εδώ αποκαλύπτεται η μέγιστη αυταπάτη, αλλά και η έλλειψη συνέπειας: Όλη η Αριστερά έχει ορίσει στόχο την ανατροπή του Μνημονίου και να φύγει η τρόικα. Αν πιστεύουμε σ’ αυτό το στόχο, τι φανταζόμαστε ότι θα συμβεί την αμέσως επόμενη μέρα που θα τον πετύχουμε; Την επαύριο η στάση πληρωμών θα είναι υποχρεωτική – εκτός αν πιστεύουμε ότι όταν το κίνημα διώξει την τρόικα και το Μνημόνιο, οι αγορές θα καλοδεχτούν την Ελλάδα για να τη δανείσουν πλουσιοπάροχα… Στην πραγματικότητα, τόσο η τρόικα όσο και οι δανειστές θα φύγουν τρέχοντας (εννοείται, μαζί με τα δανεικά τους…) και θα πάμε αναπόδραστα σε τάση πληρωμών αν έστω και μόνο καταφέρουμε να μη μειωθούν άλλο οι μισθοί και οι συντάξεις – το «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της ελληνικής χρεοκοπίας δεν μεταρρυθμίζεται φιλολαϊκά, μόνο χειρότερο μπορεί να γίνει! Όλα τα «δεινά» που η Αριστερά φοβάται ότι θα επέλθουν ως συνέπεια του να …θέσουμε το στόχο της στάσης πληρωμών, είναι αναπόφευκτη συνέπεια του στόχου που έχει ήδη τεθεί: να φύγει το Μνημόνιο και η τρόικα. Εκτός αν τα λέμε και δεν τα πιστεύουμε…
«Μα, δεν αρκεί να ζητήσουμε τη διαγραφή του απεχθούς κ.λπ. χρέους;» Όχι, δεν αρκεί! Είναι ένα θετικό βήμα που ζητάει κι αυτό την ολοκλήρωσή του: όταν τεκμηριώσουμε ότι το τάδε ποσοστό του χρέους είναι άνομο και τοκογλυφικό, θα ζητήσουμε τη διαγραφή του. Και ύστερα; Περιμένουμε ότι οι τοκογλύφοι θα συγκινηθούν από το δράμα του ελληνικού λαού και θα μας απαλλάξουν απ’ αυτό  ή, έστω, θα προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; Η μονομερής πράξη ρήξης με τη διεθνή της τοκογλυφίας, η στάση πληρωμών, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να εξαναγκαστούν οι ομολογιούχοι σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση, ακόμη και για τη διαγραφή του …1% του χρέους!
«Μα, δεν έχουμε τους συσχετισμούς για τις ανατροπές που συνεπάγεται ή και προϋποθέτει η στάση πληρωμών, άρα θα την κάνουν άλλοι και θα έχει αρνητικές συνέπειες». Και ούτε πρόκειται να αποκτήσουμε ποτέ αυτούς τους συσχετισμούς όσο κρυβόμαστε από το πρόβλημα και αρνούμαστε να αναλάβουμε τις συνέπειες! Διότι η στάση πληρωμών, η εθνικοποίηση των τραπεζών, όλων των ΔΕΚΟ και στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων και τομέων της οικονομίας χωρίς αποζημίωση των μεγαλομετόχων και με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο, είναι η αναπόφευκτη «αλυσίδα» στόχων και αιτημάτων. Και ναι, πάει «πακέτο» με τη δική μας απάντηση στο «ζήτημα της εξουσίας» και  πρέπει να εντάσσεται σε ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα εξόδου από το σύστημα σε κρίση. Με λίγα λόγια, πριν γράψουμε στις σημαίες μας «κυβέρνηση της Αριστεράς με σοσιαλιστικό πρόγραμμα», «ρήξη και ανατροπή», δεν θα είμαστε φορείς μιας αξιόπιστης – ανταγωνιστικής λύσης στο διεθνές καπιταλιστικό «συμβόλαιο διαχείρισης» της ελληνικής χρεοκοπίας. Όποιος πιστεύει σε μια αριστερή εναλλακτική πρόταση εξόδου από την κρίση του καπιταλισμού, θα πρέπει να γνωρίζει ότι ειδικά η χρεοκοπία την «απαγορεύει» διά ροπάλου. Λύσεις χωρίς ρήξη, χωρίς στάση πληρωμών και σοσιαλιστικό πρόγραμμα, είναι απλές φαντασιώσεις.

Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε μια Αριστερά της ρήξης με σοσιαλιστικό πρόγραμμα! Κατεπειγόντως!