Στην εποχή της ανυπακοής

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία

Του ΠΑΝΟΥ ΣΩΚΟΥ

Η ανυπακοή ξεκίνησε σαν σύνθημα του ΚΚΕ.

Με την πάροδο του χρόνου όμως και όσο οι επιπτώσεις του Μνημονίου γίνονταν όλο και πιο δυσβάσταχτες, υιοθετήθηκε από πολλούς και σιγά σιγά έγινε έκφραση κοινωνικής αντίδρασης και διαμαρτυρίας που ξεπερνά κατά πολύ την εκλογική επιρροή του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αρχισε από τη μη πληρωμή των διοδίων, επεκτάθηκε στη μη πληρωμή των εισιτηρίων στις αστικές συγκοινωνίες, στη μη πληρωμή των εισιτηρίων στα δημόσια νοσοκομεία και έπεται συνέχεια. Η κυβέρνηση επιχειρεί να απαξιώσει αυτή τη μορφή αντίδρασης, γι' αυτό μιλάει για τζαμπατζήδες που δεν σέβονται τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κοινωνικό σύνολο.

Είναι πολύ πιθανόν μεταξύ αυτών να βρίσκονται και τζαμπατζήδες, που βολεύονται λέγοντας ότι κάνουν αντίσταση. Ομως είναι μια μειονότητα. Οι πιο πολλοί βρήκαν στο κίνημα «δεν πληρώνω δεν πληρώνω» (σ.σ. είναι πάντα επίκαιρο το έργο του Ντάριο Φο) έναν αποτελεσματικό τρόπο να αντισταθούν εκεί που πονάει η κρατική εξουσία, στην είσπραξη χρημάτων. 

Οι πολίτες της ανυπακοής δεν είναι αναίσθητοι να μη γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους. Ωστόσο όταν βλέπουν ότι τα διόδια αυξάνουν συνεχώς και χρειάζεσαι περίπου 50 ευρώ να πας και να έρθεις στη Θεσσαλονίκη, χωρίς να υπάρχουν ασφαλείς δρόμοι, τότε δικαίως διαμαρτύρονται. Οι εργολάβοι των δρόμων, καλυπτόμενοι πίσω από τις συμβάσεις που έχουν υπογράψει με το Δημόσιο, εισπράττουν χρόνια τώρα και συνεχώς αυξάνουν τις τιμές, χωρίς κανείς να τους υποχρεώνει να παραδώσουν εγκαίρως τα έργα. Τις πιο πολλές φορές προεισπράττουν.

Παράλληλα τα εισιτήρια στις αστικές συγκοινωνίες αυξάνουν αλλά η μετακίνηση των πολιτών δεν βελτιώνεται και η επέκταση του μετρό δεν προχωράει με γρήγορους ρυθμούς. Η περίθαλψη δεν βελτιώνεται, όμως το εισιτήριο στα νοσοκομεία αυξήθηκε...

Κι όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά συνεχής αφαίμαξη του ήδη πενιχρού εισοδήματος των εργαζομένων, που έρχεται ως συνέχεια της αύξησης των έμμεσων φόρων, της αύξησης του πληθωρισμού, των μισθολογικών περικοπών, της κατάργησης των 13ου και 14ου μισθών. Δεν είναι τίποτε άλλο παρά βίαιη μείωση μισθών και συντάξεων, αφού εκείνοι που μετακινούνται με τις αστικές συγκοινωνίες και πάνε στα δημόσια νοσοκομεία είναι εργαζόμενοι της καθημερινής βιοπάλης. Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση εφαρμόζει πολιτική σκληρής λιτότητας με θύματα τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, σε μια εποχή αύξησης της ανεργίας, θα περίμενε κανείς να εφαρμόζει παράλληλα μέτρα ανακούφισης της καθημερινότητάς τους και όχι να την επιβαρύνει περισσότερο.

Η ανυπακοή ωστόσο εκδηλώνεται κι αλλού. Εργαζόμενοι εκδηλώνουν ανυπακοή απέναντι στις συνδικαλιστικές ηγεσίες τους, μη συμμετέχοντας σε κινητοποιήσεις. Κομματικά στελέχη εναντιώνονται στις επιταγές των κομμάτων τους. Κι εδώ υπάρχει εξήγηση. Οταν οι εργαζόμενοι απειλούνται με μαζικές απολύσεις ή όταν επιχειρήσεις είναι στα πρόθυρα λουκέτου, το αίσθημα της αυτοσυντήρησης υπερβαίνει τη συνδικαλιστική δράση. Περιχαρακώνεται ο εργαζόμενος και δείχνει έτοιμος να συμβιβαστεί με τα λιγότερα παρά να τα χάσει όλα κι αυτό ακριβώς εκμεταλλεύονται οι εργοδότες και εκφοβίζουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι συνδικαλιστικές ηγεσίες υφίστανται ήττες, καθώς δεν είναι σε θέση να απαντήσουν στο δίλημμα... Εξάλλου ο ρόλος τους δεν είναι να θυσιάζουν Ιφιγένειες. Υπάρχουν ακόμη αγκυλώσεις που δεν μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν.

Ανυπακοή εκδηλώνεται και στα κόμματα της εξουσίας. Η δημοσκοπική επιρροή του ΠΑΣΟΚ μειώνεται με γρήγορους ρυθμούς, γιατί οι ψηφοφόροι και πολλά στελέχη του δεν υπακούουν στην κυβερνητική προπαγάνδα «Μνημόνιο και ξερό ψωμί». Την ίδια στιγμή η Ν.Δ. παραμένει καθηλωμένη, γιατί οι δικοί της ψηφοφόροι δεν πείθονται από τη νέα ηγεσία του κόμματος.

Το κίνημα της ανυπακοής είναι μια υγιής και αποτελεσματική κοινωνική αντιπολιτευτική δράση. Το ερώτημα είναι αν θα βρει και αποτελεσματική πολιτική έκφραση για να μη χαθεί στον κύκλο των χαμένων ευκαιριών.