Ο μπαμπούλας της χρεοκοπίας

ΠΗΓΗ: ΕΠΟΧΗ

του Α. Θάνου

Έως 15 Ιανουαρίου: Κατάθεση νομοσχεδίου για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Κατάθεση νομοσχεδίου για τα τυχερά παιχνίδια. 

17 Ιανουαρίου: Συμβούλιο υπουργών οικονομίας της ευρωζώνης (Eurogroup) όπου εγκρίνεται -πιθανότατα- η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου της τρόικας, των 110 δισ. ευρώ. 

Έως τέλος Ιανουαρίου: Αναμένεται έγκριση της επιμήκυνσης και από τη γερμανική Βουλή. Φορολογικό νομοσχέδιο και σχέδιο δράσης κατά της φοροδιαφυγής. 

Φεβρουάριος: Αποφάσεις για νέα μέτρα ύψους 11 δισ. ευρώ της περιόδου 2012-2014. Έρχεται η τρόικα για την αξιολόγηση ενόψει της τέταρτης δόσης δανείου (τον Μάρτιο).

Τις επόμενες ημέρες, θα ακούσουμε πολλές φορές κυβερνητικά στελέχη να μιλάνε για την κρίσιμη δόση του Μαρτίου προκειμένου να δημιουργήσουν το κατάλληλο κλίμα για να αποδεχτούμε τις σαρωτικές/διαρθρωτικές αλλαγές, που ετοιμάζουν σε ΔΕΚΟ, εργασιακά κ.λπ. Ο μπαμπούλας της χρεοκοπίας θα εμφανιστεί και πάλι...

Τελικά τον είχαμε παρεξηγήσει, όταν δήλωνε «είμαστε αντιεξουσιαστές στην εξουσία». Ο Γ. Παπανδρέου αποδεικνύεται ο μεγαλύτερος εχθρός του (κοινωνικού) κράτους. Προσπαθεί με κάθε τρόπο να το καταστρέψει -διέλυσε νοσοκομεία, δημόσιο τομέα, ασφαλιστικό και εργασιακές σχέσεις δεν υπάρχουν πια, οι μισθοί συνεχώς συρρικνώνονται. Κατάφερε, μάλιστα, η ύφεση στο γ΄ τρίμηνο του 2010 (στοιχεία Eurostat) να φτάσει στο 4,6%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009. Και, ακόμα, μπροστά μας έχουμε όλα όσα θα ακολουθήσουν τους επόμενους (πολύ σκληρούς) μήνες...

Υπερίπταται...

Ο Γ. Παπανδρέου έχει «απελευθερωθεί» από τα εσωτερικά προβλήματα. Δείχνει να μην τον αφορούν. Υπερίπταται. Έχει καταφέρει να πείσει την κοινωνία ότι η λύση θα έρθει απ΄ έξω, από την Ευρωπαϊκή Ένωση -«μύθος», είπε στο Παρίσι (06.01.11) «η εντύπωση ότι κάθε κράτος μέλος θα μπορούσε να πάρει μέτρα από μόνο του, ότι εθεωρείτο πως δεν υπήρχε ανάγκη αλληλεγγύης, ή ανάγκη ισχυρότερης διακυβέρνησης. Τα πράγματα είναι περίπλοκα και πολλές μεγάλες οικονομίες έχουν μεγάλα προβλήματα». Γεγονός για το οποίο κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν θα διαφωνήσει. 

Η μεγάλη διαφορά, όμως, έγκειται στο ποια πολιτική επιλέγεις. Το Μαξίμου επέλεξε το μνημόνιο αρνούμενο το ευρωομόλογο για το οποίο κόπτεται σήμερα. Στις 2 Ιουνίου (θυμίζουμε ότι τον προηγούμενο μήνα, Μάιο, η κυβέρνηση είχε υπογράψει το μνημόνιο) ο Γ. Παπακωνσταντίνου απαντούσε στον... Μ. Ανδρουλάκη για την έκδοση ευρωομολόγων ότι «στους μήνες που μεσολάβησαν από τον Οκτώβριο του 2009 έως τη δημιουργία και την ενεργοποίηση του Μηχανισμού Στήριξης της Ελλάδας, η διεκδίκηση μονομερώς από την Ελλάδα ενός τέτοιου μηχανισμού θα δημιουργούσε αρνητικό σήμα στις αγορές και θα έθετε σε κίνδυνο τη διαπραγματευτική θέση της χώρας σε αυτό το πεδίο»!

Το μη χείρον βέλτιστο...

Και σήμερα, όμως, το Μαξίμου -πέρα από τις συνεχείς δηλώσεις διαφόρων υπουργών / στελεχών ότι και να μην υπήρχε το μνημόνιο έπρεπε να το εφεύρουμε- δεν βλέπει το ευρωομόλογο ως διέξοδο από την κοινωνική υποβάθμιση, ως εναλλακτική λύση απέναντι στα κάθε είδους μνημόνια που οδηγούν σε εξαθλίωση -«τα ευρωομόλογα», τόνισε ο Γ. Παπανδρέου (Παρίσι, 06.01.11), «δεν υποκαθιστούν τις αναγκαίες προσαρμογές που γίνονται σε κάθε χώρα, και στην Ελλάδα». Και δικαιολογούν την υποβάθμιση της ζωής μας με τη λογική «το μη χείρον βέλτιστον» -«καταρχάς να καταφέρουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα: τη χρεοκοπία και την κατάρρευση, όχι την απλή μείωση των εισοδημάτων και του εθνικού πλούτου», γράφει ο Γ. Βούλγαρης (Νέα, 08.01.11) που εκτιμά ότι «η κοινωνία, μαζί με την οργή, εκφράζει συνειδητή ανοχή, διαισθανόμενη προφανώς την κρισιμότητα και την πολυπλοκότητα της κατάστασης».

Η υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου (σήμερα σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, αύριο ακόμα και στη Γαλλία) αποτελεί κοινή γραμμή των ηγετών της ΕΕ, της Γερμανίας προεξάρχουσας. «Οι δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας αποτελούν περισσότερο από το μισό των συνολικών δαπανών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης» γράφει (Νέα, 07.01.11) ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Επομένως», συνεχίζει, «δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές πέρα από την «περικοπή» των κοινωνικών παροχών, τουλάχιστον ως ένα βαθμό».

Ανασφάλεια και οργή

Η ακολουθούμενη, όμως, πολιτική από τον Γ. Παπανδρέου, οδηγεί σε ανασφάλεια, φόβο και οργή την κοινωνία (έρευνα Κάπα Research, Βήμα 02.01.11) με τη διαφορά από τη ΝΔ να έχει περιοριστεί στις 2 μονάδες (22,2% έναντι 20,2%) και τους πολίτες να θεωρούν αποτελεσματική τη συμμετοχή τους σε διαδηλώσεις (59,2%) και απεργίες (52%) για να επηρεαστεί η κυβερνητική πολιτική. [Ενδιαφέρον στοιχείο -που πιθανόν να δικαιολογεί και την ανοχή των πολιτών- αποτελεί το εύρημα ότι το 58,2% των πολιτών πιστεύει ότι τελικά θα αποφύγουμε τη χρεοκοπία ενώ το 34,6% θεωρεί ότι ο Γ. Παπανδρέου είναι ο σημαντικότερος Έλληνας με βάση την προσφορά του το 2010 (δεύτερος ο Μ. Θεοδωράκης με 25,5%...)].

Τις επόμενες μέρες η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να βγει με ένα δικό της «μνημόνιο» προς την κοινωνία προκειμένου να δείξει ότι δεν υλοποιεί απλώς τις εντολές της τρόικας, ότι δεν είναι εγκλωβισμένη. Δεν θα είναι καθόλου εύκολο. Κι αυτό όχι μόνο γιατί «δεν υπάρχουν στελέχη να διαχειριστούν την καθημερινότητα, τα προβλήματα των πολιτών, κι αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα με τους υπουργούς», όπως υποστηρίζουν άνθρωποι του Μαξίμου, αλλά γιατί οι αλλαγές που σχεδιάζουν δεν θα περάσουν εύκολα.

Έρχονται νέα μέτρα

Στο άνοιγμα των «κλειστών» επαγγελμάτων θα συναντήσουν ισχυρές αντιδράσεις, ενώ ο Α. Λοβέρδος δήλωσε ευθέως (07.01.11, Real FM) ότι αν δεν αποδώσουν τα μέτρα, θα έχουμε και «άλλες οριζόντιες και άδικες πολιτικές» -«εάν δεν επιτύχει αυτό το ντελικάτο κυβερνητικό πρόγραμμα της απόκτησης πόρων με αυτοχρηματοδότηση, δηλαδή με περιορισμό της ακαταστασίας και της σπατάλης, εάν αυτό δεν προκόψει -και θα το ξέρουμε τον Φεβρουάριο- τότε θα υποκατασταθεί με άλλες πολιτικές οριζόντιες και άδικες, για τις οποίες δεν ξέρω και αν υπάρχει και προθυμία από κανέναν να τις ασκήσει».

Ο Γενάρης, πάντως, θα είναι μήνας ισχυρών αναταράξεων στις διεθνείς αγορές και αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. [Την Τρίτη, η κυβέρνηση θα δώσει ένα κρίσιμο κρας τεστ για το δανεισμό, καθώς πραγματοποιείται δημοπρασία εξάμηνων εντόκων γραμματείων συνολικής αξίας 1,5 δισ. ευρώ]. Τα spreads για Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία έχουν σκαρφαλώσει στα ύψη με μόνη ελπίδα για όλους τους... Κινέζους που επαναλαμβάνουν διαρκώς ότι θα βοηθήσουν τις χώρες της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

«Όραμα» η λιτότητα

Η Γερμανία επιμένει στο «όραμα» μιας Ευρώπης κατ΄ εικόνα και ομοίωσή της με μονιμοποίηση της λιτότητας και έντονη πίεση να υπάρξει ακόμα και συνταγματική ή έστω νομοθετική ρύθμιση που να απαγορεύει στις εθνικές κυβερνήσεις να δημιουργούν ελλείμματα.

«Η ελληνική κρίση», επιμένει ο Σόιμπλε, «έφερε στην επιφάνεια δομικές αδυναμίες (...) οι οποίες δεν μπορεί, ούτε και πρέπει, να διορθωθούν με τα χρήματα των φορολογουμένων άλλων κρατών. Θεωρώ», συνεχίζει, «τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ως μια πρόχειρη λύση (...) Χρειαζόμαστε ένα αποτελεσματικότερο πλαίσιο πρόληψης και αντιμετώπισης κρίσεων στην ευρωζώνη». Τι προτείνει; Αυστηρά μέτρα ενώ τα «απείθαρχα μέλη (...) πρέπει να τιμωρούνται με πάγωμα στη λήψη των κοινοτικών κονδυλίων από μέρους τους και με αναστολή του δικαιώματος ψήφου τους στα όργανα της ΕΕ». Και καταθέτει τη διαφωνία του στο ευρωομόλογο, μια και η Νομισματική Ένωση δεν ιδρύθηκε για να «λειτουργήσει ως σύστημα αναδιανομής από τις πλουσιότερες προς τις φτωχότερες χώρες παρέχοντας πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό για τις κυβερνήσεις, είτε μέσω της έκδοσης κοινών ευρωομολόγων είτε μέσω κρατικών ενισχύσεων».

Στην ίδια λογική, η Γαλλία -που ας σημειωθεί έχει μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα από την Ιταλία, χρόνια ανεργία, υποτονική ανάπτυξη και πολύ πιθανόν το 2011 να αποτελεί μέρος της ομάδας των Pigs- προτείνει τη δημιουργία πανευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών για τη διαχείριση του χρέους.

Θα επιβιώσει το ευρώ;

Οδηγεί, όμως, σε διέξοδο αυτή η πολιτική λιτότητας; Θα επιβιώσει το ευρώ; Ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ χαρακτήρισε «σαφώς εσφαλμένη» τη στρατηγική της ευρωζώνης τονίζοντας ότι «αυτό που είναι ξεκάθαρα λάθος είναι η έμφαση που δίνεται στη λιτότητα. Στην Ευρώπη, οι οικονομίες είναι ακόμα αδύναμες, η ανεργία κυμαίνεται στο 10% και τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής ενδέχεται να είναι αντιπαραγαγωγικά» κατέληξε ο Τζ. Στίγκλιτζ (Καθημερινή, 08.01.11). 

Το «Spiegel» έθεσε το ίδο ερώτημα -«μπορεί να σωθεί στο ευρώ;»- σε δύο γερμανούς «σοφούς». Ο ένας, ο Στέφαν Χόμπουργκ, υποστηρίζει ότι η Γερμανία πρέπει να επιστρέψει στο μάρκο. Ο άλλος, ο Πέτερ Μπόφινγκερ, αντίθετα υποστηρίζει ότι η Γερμανία, για το δικό της συμφέρον, πρέπει να δείξει μεγαλύτερη αλληλεγγύη και στήριξη στις υπερχρεωμένες χώρες μέσω του ευρωομολόγου. Το βέβαιο είναι ότι αν ένα ευρωπαϊκό κράτος βρεθεί σε κατάσταση στάσης πληρωμών, τότε θα έχουμε καταστροφικό ντόμινο των τραπεζών που κατέχουν κρατικά ομόλογα. Θα αντέξει το σοκ της χρεοκοπίας το ίδιο το ευρώ; Ίδωμεν...

Α.Π. Θάνος