Άρθρο του Andy Xie για την παγκόσμια οικονομία

ΠΗΓΗ: ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ

του ciaoant1

Παραθέτουμε, μεταφρασμένα στα ελληνικά, τα κυριότερα αποσπάσματα ενός άρθρου του Andy Xie, ενός πρώην αναλυτή της Morgan Stanley, που είναι βέβαια υπέρμαχος του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά πάντως έχει από τις καλύτερες αναλύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι -λίγο- δυσνόητος σε μερικά σημεία, αλλά πάντως σε γενικές γραμμές πιστεύω ότι και αξίζει, αλλά και κατανοητός θα είναι:

Ποιος θα ξεκινήσει την επόμενη κρίση, η Κίνα ή οι ΗΠΑ;

Η παγκόσμια οικονομία συντηρείται από τεράστια νομισματικά "πακέτα στήριξης" σε όλο τον κόσμο. Το κύριο πρόβλημα στην παγκόσμια οικονομία - το υψηλό κόστος και η "μείωση της ανταγωνιστικότητας" στον ανεπτυγμένο κόσμο, και ο πληθωρισμός συν οι φούσκες στον αναπτυσσόμενο κόσμο, συνεχίζει ακάθεκτο. Είτε ο πληθωρισμός στον αναπτυσσόμενο κόσμο είτε η "βιωσιμότητα" του δημόσιου χρέους στον ανεπτυγμένο κόσμο, θα προκαλέσει την επόμενη κρίση.

Η Κίνα έχει την ευκαιρία να αποκτήσει ανοσία κατά την επόμενη κρίση.

Η τελευταία κρίση άρχισε στις ΗΠΑ. Αν η Κίνα δεν είχε μεταρρυθμιστεί μια δεκαετία πριν, θα μπορούσε να έχει αρχίσει στην Κίνα. Μια οικονομική κρίση στην Κίνα θα δώσει "παράταση ζωής" στον οικονομικό κύκλο των ΗΠΑ, μειώνοντας τις τιμές του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων, κάτι το οποίο θα βελτιώσει τις ταμειακές ροές των ΗΠΑ.

Οι πιο πιθανοί υποψήφιοι για να προκαλέσουν την επόμενη παγκόσμια κρίση είναι το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ή οπληθωρισμός της Κίνας. Όποιος "χάσει", δίνει την ευκαιρία στον άλλο να παρατείνει τον οικονομικό κύκλο του.

Η Κίνα "κέρδισε" τον τελευταίο γύρο. Για να κερδίσει τον επόμενο, η Κίνα θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του πληθωρισμού, το οποίο αποτελεί τελικά πολιτικό και δομικό ζήτημα, το 2011. Αν το κάνει αυτό, οι ΗΠΑ θα είναι και πάλι η αιτία για την επόμενη παγκόσμια κρίση. Η Κίνα θα υποφέρει από τις φθίνουσες εξαγωγές, αλλά θα επωφεληθεί από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου.

Από την άλλη πλευρά, αν η Κίνα έχει μια ανώμαλη προσγείωση, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ μπορεί να μειωθεί δραματικά, ίσως και κατά 50%, λόγω των χαμηλότερων τιμών εισαγωγής. Θα ενισχύσει την αξία του δολαρίου και θα μειώσει το επιτόκιο δανεισμού των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ μπορούν να έχουν χαμηλότερο κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους και μείωση των δαπανών. Ο συνδυασμός αυτός θα επιτρέπει στις ΗΠΑ να απολαύσουν μια περίοδο καλής ανάπτυξης.

Θα μπορούσε κανείς να περιγράψει την παγκόσμια οικονομία ως έναν αγώνα μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, για να δούμε ποιος θα κερδίσει τον άλλο.

Το ερχόμενο έτος είναι η ευκαιρία της Κίνας.

Η κυβέρνηση Ομπάμα μόλις πέρασε ένα μεγάλο φορολογικό νομοσχέδιο μείωσης της φορολογίας. Και αυτό παρότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη ένα τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα, και το εθνικό τους χρέος είναι το υψηλότερο από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Fed τόνισε εκ νέου τη δέσμευσή της για QE 2 (σ.σ. για εκτύπωση φρέσκου χρήματος από το πουθενά δηλαδή). Έχει γίνει ξεκάθαρη η πρόθεσή της: Για όσο διάστημα το ποσοστό ανεργίας είναι υψηλό και το ποσοστό του πληθωρισμού είναι χαμηλό, η FED θα συνεχίσει με QE. (σ.σ. δηλαδή θα τυπώνουν χρήμα "μέχρι τέλους")

Η πρόθεση της Fed είναι , νομίζω, να τυπώσει όσο χρήμα χρειάζεται για να καλύψει το χρέος των ΗΠΑ. Ο πληθωρισμός είναι κάτι το καλό για τις ΗΠΑ, επειδή τα άλλα κράτη κατέχουν χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ (σ.σ. δηλαδή δολάρια/ομόλογα, κτλ) που φτάσουν σε ύψος σχεδόν το 100% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των ΗΠΑ . Ειδικά η Κίνα θα υποφέρει ιδιαίτερα, ως ως #1 αλλοδαπός κάτοχος αμερικανικών ομολόγων. Πράγματι, αν τα ξένα συναλλάγματα της Κίνας χάσουν την αξία τους, η Κίνα γίνεται πολύ ευάλωτη, εάν δεν επιλυθούν τα διαρθρωτικά της προβλήματα.

Τώρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για την Κίνα να αναλάβει πολύ μεγάλο κίνδυνο για τη διατήρηση της ανάπτυξης. Ακόμη και ένας 6% ρυθμός ανάπτυξης είναι αρκετά καλός για την Κίνα. Η Κίνα πρέπει να προτιμήσει μια συντηρητική εμπορική στρατηγική ανάμεσα σε ανάπτυξη και σταθερότητα.

...

Για τον ανεπτυγμένο κόσμο, το βασικό πρόβλημα είναι οι υψηλού κόστους κοινωνίες των πολιτών της (σ.σ. !!!!!), που έχουν ανεγερθεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και δεν είναι βιώσιμες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, διότι το ργατικό εισόδημα τους πέφτει πολύ από την παγκοσμιοποίηση, κάτι το οποίο μειώνει τα φορολογικά έσοδα του κράτους για τη στήριξη του "κράτους πρόνοιας".

Η πολιτική της ρευστότηταςτου Greenspan ήταν επιρρεπής σε φούσκες και έδωσε κίνητρο στα νοικοκυριά των ΗΠΑ για την υπεράσπιση του τρόπου ζωής τους, μέσω της αύξησης του χρέους, το οποίο κάλυπτε μέχρι τώρα το βαθύτερο διαρθρωτικό πρόβλημα (σ.σ. κοινώς, η άνοδος του τραπεζικού δανεισμού ήταν το υποκατάστατο που κράτησε την "αγορά" ζωντανή, διότι αλλιώς θα είε καταρρεύσει εδώ και καιρό, λόγω της φυγής του κεφαλαίου προς Ασία ή άλλους παρόμοιους προορισμούς).

Η Ευρωπαϊκή κρίση χρέους οφείλεται στον ίδιο λόγο. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης επλήγησαν ιδιαίτερα σκληρά κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας της παγκοσμιοποίησης. Ήταν αρκετά εξαρτημένες από την εργασία έντασης έως τότε (σ.σ. είχαν δηλαδή κάποια παραγωγική βάση). Δεδομένου ότι αυτές οι βιομηχανίες ξεκληρίστηκαν (σ.σ είτε διότι έφυγαν για αλλού, είτε διότι έβαλαν λουκέτο, μην αντέχοντας τον ανταγωνισμό κυρίως από Ασία και Γερμανία), στράφηκαν στη γενναιοδωρία της κυβέρνησης να στηρίξει το βιοτικό τους επίπεδο.

Η καθιέρωση του ευρώ επέτρεψε στις χώρες αυτές να δανειστούν με γερμανικό επιτόκιο, το οποίο έκανε το πρόβλημα του χρέους διαχειρίσιμο για κάποιο διάστημα. Όταν η "αγορά" είδε όμως πόσο αδύναμες ήταν,αναγκάστηκαν να καταβάλλουν τριτοκοσμικά επιτόκια. Θα πρέπει να περικόψουν τις δημόσιες δαπάνες τους δραματικά για να μείνουν "ζωντανές". (σ.σ. και γιατί να μην προχωρήσουμε σε στάση πληρωμών; Ο Xie, ως υπέρμαχος του καπιταλισμού ούτε καν αναφέρει αυτό το ενδεχόμενο)

Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, ανεβάζοντας το δημόσιο χρέος τους. Κάνει το ίδιο με ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Βέβαια, η Fed μπορεί να τυπώσει χρήμα καλύπτοντας το δημόσιο χρέος, δηλαδή οι ΗΠΑ δεν χρειάζεται να "ικετεύουν" για βοήθεια να διαχειριστούν το δημόσιο χρέος τους στο μέλλον. Όμως, η εκτύπωση χρήματος σε τέτοια κλίμακα είναι πιθανό να οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση της αξίας του δολαρίου, όπως το ρωσικό ρούβλι το 1998, και να οδηγήσει σε υπερπληθωρισμό.

Αν και ο υπερπληθωρισμός είναι επωφελής για τις ΗΠΑ διότι "καθαρίζει" τοεξωτερικό χρέος τους, το δολάριο θα χάσει για πάντα τη θέση του ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, κάτι που θα μπορούσε να αξίζει το 3% του ΑΕΠ ετησίως και πάνω από το ήμισυ του ΑΕΠ (σε παρούσα αξία).

Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν πληγεί από τον πληθωρισμό και τις φούσκες σε real estate, στεγαστικό, και άλλα περιουσιακά στοιχεία (assets). Η παγκοσμιοποίηση μεταφέρει πρωτοφανής ποσότητες κεφαλαίων προς αυτές, καθώς οι πολυεθνικές εταιρείες μετακινούνται εκεί λόγω της διαφοράς εργατικού κόστους μεταξύ του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου. Τα χαμηλά επιτόκια στον ανεπτυγμένο κόσμο, έχουν οδηγήσει επίσης σε παροχή "ζεστού χρήματος" στον αναπτυσσόμενο. Κάποιος πληθωρισμός στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι λοιπόν αναπόφευκτος.

Οι «φούσκες» είναι ακόμη πιο σοβαρές για τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η παγκοσμιοποίηση έχει φέρει ευημερία στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά όχι ομοιόμορφα σε όλο τον πληθυσμό τους. Αυτοί που κατέχουν θέσεις εργασίας που υπάρχουν αποκλειστικά στον ανεπτυγμένο κόσμο ακόμα απολαμβάνουν μισθούς "πρώτου κόσμου". Εκείνοι που ανταγωνίζονται αντίστοιχους εργάτες στον αναπτυσσόμενο κόσμο, λαμβάνουν πλέον τριτοκοσμικούς μισθούς. Η πρώτη κατηγορία πληρώνει λιγότερο από ό,τι οι ομόλογοί τους στον ανεπτυγμένο κόσμο για να ζει και έχει μεγάλη εξοικονόμηση για να αγοράσει περιουσιακά στοιχεία. Αυτό οδηγεί στην αύξηση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Οι κυβερνήσεις προσελκύονται από αυτό ως μια εύκολη πηγή εσόδων. Ως εκ τούτου, υποστηρίζουν τις φούσκες.

Ο πληθωρισμός και οι φούσκες στον αναπτυσσόμενο κόσμο δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση επειδή το δολάριο είναι αδύναμο, και το ζεστό χρήμα στηρίζει τις νομισματικές τους ισοτιμίες. Ιστορικά, ο πληθωρισμός φέρνεικρίση στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όταν το δολάριο ανακάμπτει. Ωστόσο, είναι δυνατό για τον πληθωρισμό να δημιουργήσει μια κρίση, χωρίς να υπάρχεινομισματική κρίση. Και αυτό διότι μειώνει την αγοραστική δύναμη των κατώτερων τάξεων. Η κοινωνική αναταραχή μπορεί να οδηγήσει σε πολιτική κρίση. (σ.σ. παρεμπιπτόντως, η Moodys πρόσφατα προειδοποίησε για "πολιτική αναταραχή" στην Ευρώπη, που τη θεωρεί ως "αδύναμο κρίκο", μιας και εκεί ο κόσμος δε δέχεται και τόοοοσο εύκολα το ρήμαγμα του από την άρχουσα τάξη)

Η Κίνα πρέπει να αντιμετωπίσει τη φούσκα των ακινήτων της.

Το πρόβλημα του πληθωρισμού της Κίνας προέρχεται από την ταχεία πληρωριστική ανάπτυξη της χώρας κατά την τελευταία δεκαετία (σ.σ. η Κίνα έχει δώσει και αυτή πάμπολλα δάνεια για να "κινηθεί η αγορά"). Αυτό οφείλεται στην ανάγκη να χρηματοδοτήσει ένα τεράστιο τομέα ακινήτων, ο οποίος με τη σειρά τους παράγει φορολογικά έσοδα για τις τοπικές κυβερνήσεις, ώστε να χρηματοδοτήσουν μεγάλα προγράμματα τους. Αν δεν γίνει κάτι για να περιοριστούν οι τοπικές δημόσιες δαπάνες, το πρόβλημα του πληθωρισμού της Κίνας είναι πιθανό να βγει εκτός ελέγχου.

Η κυβέρνηση αναγνωρίζει πλέον τον πληθωρισμό ως την κύρια πρόκληση της χώρας. Επίσης, αύξησε τα επιτόκια και τις αναλογίες αποθεματικών καταθέσεων αρκετές φορές, και ανακοίνωσε την πρόθεσή της να θεσπίσει ελέγχους τιμών.

Την ίδια ώρα, βλέπουμε στο παρακάτω άρθρο και το γιατί οι δασμοί εναντίον της Κίνας δεν έχουν μπει ακόμα: Διότι, εκτός των άλλων, το πολυεθνικό κεφάλαιο δεν τους θέλει (διότι έχει επενδύσει στην Κίνα, και άρα θα χάσει από τους δασμούς). Οι δασμοί υποστηρίζονται από το μικρότερο κεφάλαιο, που δεν έχει πάει Κίνα, και από εργάτες που επειδή η αριστερά δεν τους πείθει για την επανάσταση, το ρίχνουν στον προστατευτισμό:

Εκτός ΗΠΑ οι νέες θέσεις εργασίας των επιχειρήσεων

Τα κέρδη των επιχειρήσεων παρουσιάζουν άνοδο. Οι τιμές των μετοχών καταγράφουν κέρδη. Γιατί, λοιπόν, δεν αυξάνονται παράλληλα οι θέσεις εργασίας; Επί της ουσίας, οι αμερικανικές εταιρείες έχουν ξεκινήσει να προσλαμβάνουν νέο προσωπικό. Oχι όμως στις ΗΠΑ. Στο αντίποδα βρίσκονται οι αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις, όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία, που έχουν απορροφήσει το ενδιαφέρον του αμερικανικού επιχειρηματικού δαιμόνιου, δεδομένου ότι οι πωλήσεις τους εκεί αυξάνονται σε διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τη δική τους αγορά. Η Caterpillar, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής κατασκευαστικών μηχανημάτων, απασχολεί πάνω από το ήμισυ των 15.000 νεοπροσληφθέντων εκτός ΗΠΑ. Παρομοίως, η εταιρεία ταχυμεταφορών UPS δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας με ταχύτερους ρυθμούς στο εξωτερικό απ’ ό,τι στη χώρα της. Η βελτίωση των επιδόσεων στις αμερικανικές επιχειρήσεις αντανακλάται μόνον στους ισολογισμούς τους και στην πορεία των μετοχών τους. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής, το κέντρο ερευνών με έδρα την Ουάσιγκτον, από τις κορυφαίες 500 αμερικανικές εταιρείες, μόνον το 4% δεν ανακοίνωσε φέτος κέρδη. Το χρηματιστήριο, ταυτόχρονα, φλερτάρει με τα υψηλότερα επίπεδα από τότε που ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, το 2008. Παράλληλα, όμως, οι αμερικανικές εταιρείες απασχολούν 1,4 εκατ. άτομα επιπλέον συγκριτικά με ένα εκατομμύριο στις ΗΠΑ. Εάν οι πρόσθετες 1,4 εκατ. θέσεις εργασίας είχαν δημιουργηθεί στις ΗΠΑ, τότε ο δείκτης ανεργίας θα είχε υποχωρήσει στο 8,9% από το τρέχον 9,8%. Η μετακίνηση θέσεων εργασίας από τις ΗΠΑ στο εξωτερικό είναι ένα φαινόμενο που αναπτύσσεται εδώ και δύο δεκαετίες. Τα τελευταία, όμως, χρόνια, το επίπεδο της απασχόλησης στο εξωτερικό έχει εξελιχθεί σε τέτοιο σημείο που πλέον παράγονται ημιεπεξεργαστές και συστήματα λογισμικού και όχι μόνον «εύκολα» προϊόντα, όπως παιχνίδια και ρούχα. Οι συνέπειες στην αμερικανική οικονομία δεν περιορίζονται, βεβαίως, στην ανεργία αλλά επεκτείνονται και στην κατανάλωση. Παρά την αύξηση των δαπανών στο διάστημα των εορτών, οι Αμερικανοί ξόδεψαν 18% λιγότερα χρήματα για αγορά επίπλων και 10% λιγότερα για ηλεκτρονικά είδη. Οι τάσεις αυτές αναμένεται να ενισχυθούν στο μέλλον. Οπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, τη μερίδα του λέοντος στην παγκόσμια ανάπτυξη θα έχει η Ασία την επόμενη δεκαετία, γεγονός που πλέον θα επηρεάσει και άλλες πτυχές της αμερικανικής κοινωνίας, και όχι μόνον την οικονομία.