Το θέμα στον τίτλο δείχνει αφηρημένο, τόσο ώστε να διακινδυνεύει να αφεθεί στην αδιαφορία πλείστων αναγνωστών που δεν είναι νομικοί.
Νομίζω όμως ότι αρκούν λίγες γραμμές για να συνεννοηθούμε και να επικοινωνήσουμε όλοι. Ο νεοφιλελευθερισμός, σύγχρονο όνομα του καπιταλισμού, δεν μπορεί παρά να έχει διεισδύσει και στο δίκαιο.
Είμαστε τυχεροί. Στη χώρα μας, το φαινόμενο του νομικού φιλελευθερισμού το είχαν συλλάβει και περιγράψει έγκαιρα (1991) ο Αριστόβουλος Μάνεσης και ορισμένοι μαθητές του. Τόσο έγκαιρα ώστε να μοιάζουν προφητικοί. Ας τους θυμηθούμε.
Το πρόβλημα με το νεοφιλελευθερισμό, έγραφαν, είναι ότι, προσπαθώντας να εξηγήσει την «κρίση του νόμου», φτάνει να τη δικαιολογεί. Με τον αντικρατικό και εχθρικό προς τους τύπους λόγο του, ο νεοφιλελεύθερος νομικός μοιάζει αρχικά να προωθεί την απελευθέρωση της κοινωνίας και την αυτορρύθμιση. Με αυτούσιο το λόγο του δασκάλου: «Κατ' ουσίαν, όμως, στην πράξη πρόκειται για υποχώρηση της κρατικής εξουσίας προ των ιδιωτικών κέντρων εξουσίας, τα οποία τείνουν να υπερισχύσουν και να αυτονομηθούν αυτά αντί της κοινωνίας».1