Ο ρητορικός πατριωτισμός και «η ευγενής μας τύφλωσις»*

Πηγή: Αυγή

Του Κώστα Καραβίδα*

Πάντα αυτό που ενοχλεί περισσότερο δεν είναι η πράξη καθαυτή όσο η υποκρισία. Σε κατάφωρη αντίφαση με ό,τι βιώνουμε ιστορικά, το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου ολοένα και περισσότερο τον τελευταίο καιρό παίζει με τις λέξεις έθνος και εθνικό συμφέρον. Ο νέος πατριωτισμός που ευαγγελίζεται, αποφλοιωμένος από τα σημαινόμενα της έννοιας πατρίδα, εξελίσσεται σε εκρηκτικό μείγμα στο κοινωνικό σώμα, καθώς διασταυρώνεται με τον αφελή εθνικισμό και λαϊκισμό συνάμα, του Αντώνη Σαμαρά. Η «ευγενής μας τύφλωσις» επανέρχεται οξεία και σε κακή χρονική συγκυρία. Εκεί που τελειώνει η πολιτική, αρχίζει ο ρητορικός πατριωτισμός του Γιώργου Παπανδρέου. 

Πριν από λίγες μέρες σ’ ένα γήπεδο μπάσκετ απευθυνόμενος σε ένα κλακαδόρικο ακροατήριο χαρακτήρισε αντιπατριωτική απόπειρα υπονόμευσης της χώρας την καταψήφιση του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές. Με λεκτικούς ακροβατισμούς περί…πάτρης, εντελώς κενούς πολιτικού περιεχομένου και ακόμη χειρότερα, προκλητικά εκβιαστικούς προς το κοινωνικό σώμα, την ώρα που συλλογικά αναμετριόμαστε με μια ταπεινωτική εθνική πολιτική πραγματικότητα, ο δημαγωγικός πατριωτισμός του Παπανδρέου, σε αντίθεση με τον ουσιαστικό πατριωτισμό, που επέδειξε ο ιρλανδικός λαός για παράδειγμα προτιμώντας σύμφωνα με δημοσκόπηση τη στάση πληρωμών από την αποπληρωμή του χρέους, είναι εθνικά επικίνδυνος.

Και ενώ το δικομματικό σύστημα κάνει πως δεν βλέπει την κοινωνική έκρηξη που έρχεται, προετοιμάζει και προετοιμάζεται για την προοπτική οικουμενικής κυβέρνησης, για την επένδυση της νέας κατάστασης με τον μανδύα της εθνικής αναγκαιότητας. Από κοντά και οι νέες δυνάμεις του πολιτικού μας συστήματος. Η Δημοκρατική Συμμαχία και η Δημοκρατική Αριστερά προσέρχονται στο νέο σκηνικό με μπαγιάτικα πρόσωπα και ιδέες και μπόλικη τηλεοπτική σοβαροφάνεια. Σημειολογικά, μυρίζει κουτοπόνηρη συναίνεση αυτή η επίμονη αναφορά στους τίτλους της δημοκρατικότητας.

Και η αριστερά; Τι κάνει για όλα αυτά; Η αριστερά που έχει στον πυρήνα του αξιακού της οπλοστασίου την ιδέα της πατρίδας στην άυλη ρομαντική μορφή της, η αριστερά που έχει ρίζες σπαρμένες στην ΕΑΜική αντίσταση και τον ριζοσπαστικό πατριωτισμό με έργα και όχι με ρητορείες, η αριστερά των αριστερών που δίνουν περιεχόμενο στον πατριωτισμό υπερασπιζόμενοι τον δημόσιο χώρο, τα κοινωνικά αγαθά, το εθνικό συμφέρον. Αυτή λοιπόν η αριστερά τριχοτομεί την τρίχα. Κι ας το καταλαβαίνουν όλοι ότι δεν είναι η ώρα για διαπάλες και άγονες συγκρούσεις. Κι ας μην είναι τώρα η στιγμή να λυθούν τα υπαρξιακά της ζητήματα, για μετρήσεις ιδεολογικών τεστ αριστερού DNA και επαναστατικής καθαρότητας. Ο κόσμος, και όχι μόνο της αριστεράς, τη θέλει ενωμένη. Γιατί μόνο αυτό καταλαβαίνει. Και απαιτεί ένα ισχυρό μέτωπο σε σαφή και σταθερή αντιδικομματική κατεύθυνση, με κυβερνητική προοπτική, σε μια λογική υπέρβασης των σχημάτων και των μαγαζιών. Με τολμηρές αλλαγές στα πρόσωπα. Με τη στροφή σε αυτό το κομμάτι του κόσμου που αντιλαμβάνεται την πολιτική με άλλους όρους, με την είσοδο στην πολιτική των άξιων, των νέων και των κοινωνικά καταξιωμένων. Χαζεύεις όμορφο κόσμο στις πορείες. Γιατί να μένει πολιτικά μετέωρος αυτός ο κόσμος;

Η αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού πρέπει να αρχίσει από την αριστερά. Ας μην βαυκαλίζεται με το να πιστεύει ότι δεν αποτελεί μέρος της κρίσης. Τώρα που η Ιστορία μας κλείνει το μάτι πονηρά και με δεδομένη τη δραματική ανεπάρκεια του υπάρχοντος πολιτικού προσωπικού, είναι ώρα για πρωτοβουλίες ώστε να λάβει τέλος το υπαρξιακό δράμα του να έχουμε αριστερούς χωρίς αριστερά. Η «ευγενής μας τύφλωσις» δυστυχώς δεν περιλαμβάνει μόνο τους πυλώνες του δικομματισμού. Περιλαμβάνει και την κατακερματισμένη ριζο-σπαστική αριστερά.

* Βλ. Γιάννης Ν. Γιαννουλόπουλος, «Η ευγενής μας τύφλωσις...». Εξωτερική πολιτική και «εθνικά θέματα» από την ήττα του 1897 έως τη μικρασιατική καταστροφή, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 1999.

* Ο Κώστας Καραβίδας είναι υποψ. διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας Παν. Αθηνών