«Η ευρωζώνη ανάμεσα στη λιτότητα και την αθέτηση πληρωμών».

Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

     «Η ευρωζώνη ανάμεσα στη λιτότητα και την αθέτηση πληρωμών».

                                                                                                                                                                                                                                                          Κ. Λαπαβίτσας, 

                                                                                                         Α. Καλτενμπρούνερ,Γ. Λαμπρινίδη, Ντ. Λίντο, Τζ.Μέντγουει, Τζ. Μίτσελ,

Χ.Π. Παϊνσέιρα,  Τζ. Πάουελ, Ε. Πίρες ,Α. Στένφορς, Ν. Τέλες

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ η πρόσφατη μελέτη για την κρίση της ευρωζώνης των οικονομολόγων της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (SOAS) με τίτλο: «Η ευρωζώνη ανάμεσα στη λιτότητα και την αθέτηση πληρωμών». Οι συγγραφείς ανήκουν στην ομάδα Έρευνα για το Χρήμα και τον Χρηματοπιστωτικό Τομέα (Research on Money and Finance, RMF) και συντονίζονται από τον καθ. Κώστα Λαπαβίτσα.

Η μελέτη διατείνεται ότι  η κρίση της ευρωζώνη οφείλεται στην μεγάλη αναταραχή που ξέσπασε στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ το 2007 και γρήγορα εξελίχθηκε σε παγκόσμια ύφεση. Είναι επομένως μια περαιτέρω φάση της μεγάλης δομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2007.

Η κρίση της ευρωζώνης όμως οφείλεται και στις δομικές στρεβλώσεις του ευρώ που επέτρεψαν στη Γερμανία να βελτιώσει της ανταγωνιστικότητά της, κυρίως μέσω πίεσης επί των γερμανών εργαζομένων. Προέκυψαν έτσι πλεονάσματα στο γερμανικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα οποία αντιστοιχούν σε ελλείμματα στα ισοζύγια της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και άλλων χωρών της περιφέρειας. Το ξέσπασμα της γενικευμένης αστάθειας στο τέλος του 2009 εκφράζει αυτές τις βαθιές ανισομέρειες εντός της ευρωζώνης.

Στη μελέτη καταδεικνύεται ότι η αύξηση του χρέους των περιφεριακών χωρών – δημόσιου, ιδιωτικού, εγχώριου και εξωτερικού – οφείλεται στην πτώση της ανταγωνιστικότητάς τους, και άρα στους μηχανισμούς της ευρωζώνης. Η συσσώρευση του περιφερειακού χρέους απειλεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Η πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται σήμερα αποβλέπει στη διάσωση των τραπεζών. Έχει πολύ μεγάλο κοινωνικό κόστος και πιθανώς θα οδηγήσει σε γενικευμένη ύφεση. Η λιτότητα επίσης θα μεταβάλει την ισορροπία ισχύος υπέρ του κεφαλαίου για πολλά χρόνια.

Αντί για την καταστροφική επιλογή της λιτότητας οι συγγραφείς προτείνουν την  αθέτηση πληρωμών που όμως θα καθοδηγείται από τον οφειλέτη και όχι τον πιστωτή. Απαραίτητη είναι η διαφάνεια και η συμμετοχή των εργατικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών στην επαναδιαπραγμάτευση του χρέους.

Η αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του οφειλέτη θα θέσει αμέσως θέμα εξόδου από την ευρωζώνη. Η προοπτική αυτή μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην κατεύθυνση ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγικής υποδομής και στήριξης της απασχόλησης. Θα πρέπει όμως να στηρίζεται σε πλαίσιο μέτρων, όπως εθνικοποίηση τραπεζών και προοδευτική αναμόρφωση της φορολογίας, που σηματοδοτούν ευρύτερες και βαθύτερες κοινωνικές μεταβολές και ανατροπές.

Η μελέτη του RMF συνάντησε μεγάλο ενδιαφέρον από τον ελληνικό και ξένο τύπο. Μερικά από τα σχετικά σχόλια είναι:

Lord Robert Skidelsky (14 September 2010) on the report:
“An analysis I have found particularly compelling…”
El Pais (in Spanish, 12 September 2010), Jornal de Negocios (in Portuguese, 13 September 2010), Sbilanciamoci (in Italian, 15 September 2010), GR Reporter (in English, 17 September 2010), Imerisia (in Greek, 17 September 2010), Prin (in Greek, 20 September 2010),  Epikaira (in Greek, 22 September 2010),  Público (in Portuguese, 26 September 2010), Eleftherotipia (in Greek, 26 September 2010), Sky Radio (in Greek, interview with Costas Lapavitsas, audio posted: 26 September 2010), The Guardian (by Costas Lapavitsas, 1 October 2010), EUobserver (by George Irvin, 4 October 2010), La Vanguardia (in Spanish, 17 October 2010).