Οι καταθέτες και ο… τρίτος δρόμος προς χρεοκοπία

Πηγή: Banks' News

Καθώς η αντιπροσωπεία της τρόικας «ξεσκονίζει» ήδη τα βιβλία των ιρλανδικών τραπεζών στο Δουβλίνο, για να ξεκαθαρίσει αν θα υπογραφεί άμεσα, ίσως και μέσα στο Σαββατοκύριακο, το ιρλανδικό μνημόνιο δανεισμού, τραπεζικά στελέχη στην Αθήνα υπογραμμίζουν ένα σοβαρό κίνδυνο για την Ελλάδα, ο οποίος προέρχεται από το τραπεζικό σύστημα και δεν έχει γίνει επαρκώς αντιληπτός, μέσα στον ορυμαγδό της δημόσιας συζήτησης για τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας.

Η Ιρλανδία, τονίζουν, δείχνει ήδη τον τρίτο δρόμο μιας χώρας της Ευρωζώνης προς τη χρεοκοπία: ο πρώτος περνά μέσα από μια στάση πληρωμών ενός κράτους, ο δεύτερος μέσα από τον αποκλεισμό μιας χώρας από τις αγορές ομολόγων, με τη διαμόρφωση μη βιώσιμου κόστους δανεισμού και ο τρίτος μέσα από το τραπεζικό σύστημα:

n  Το ιρλανδικό τραπεζικό σύστημα, παρότι από την κυβέρνηση έγινε τεράστια προσπάθεια εκκαθάρισης τοξικών στοιχείων ενεργητικού και ενίσχυσης της κεφαλαιακής του επάρκειας είδε κατά τη διάρκεια του διμήνου Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου να κλονίζεται η εμπιστοσύνη ισχυρών καταθετών –πληροφορίες των “Financial Times” έκαναν λόγο για απόσυρση καταθέσεων μεγάλων επιχειρήσεων.

n  Το αποτέλεσμα ήταν να εκτιναχθεί τον Οκτώβριο ο δανεισμός των ιρλανδικών τραπεζών από την ΕΚΤ στα 130 δις. ευρώ, ακριβώς την ώρα που οι τραπεζίτες της Φραγκφούρτης ετοιμάζονται να αποσύρουν ρευστότητα από τις τράπεζες, από τις αρχές του 2011. Η κατάσταση επιδεινώθηκε, όμως, σε σημείο παροξυσμού τον Νοέμβριο, όπως αποκαλύπτει σήμερα το “B”.

n  Ειδικότερα, από τις 12 Νοεμβρίου έχει «πάρει φωτιά» ο μηχανισμός οριακής χρηματοδότησης της ΕΚΤ, ο οποίος καλύπτει πρόσκαιρα τις ανάγκες τραπεζών που έχουν «ξεμείνει» από αποδεκτά καλύμματα δανεισμού. Η  κεντρική τράπεζα έχει αποδυθεί σε μια προσπάθεια διάσωσης, σύμφωνα με πληροφορίες, ιρλανδικών τραπεζών με σοβαρές «τρύπες» ρευστότητας, και στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας οι χρηματοδοτήσεις από το Marginal Lending Facilityέχουν εκτιναχθεί από τα 107 εκατ. ευρώ σε ποσά μεταξύ 1,8 και 2,85 δις. ευρώ.

n  Σε αυτό το σημείο, η ΕΚΤ παρενέβη δυναμικά και επιχειρεί τις τελευταίες ημέρες να εκβιάσει την υποστήριξη του ιρλανδικού τραπεζικού συστήματος από την κυβέρνηση του Δουβλίνου, με κεφάλαια που αυτή θα αντλήσει από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Τελευταίες πληροφορίες του “B” από το Λονδίνο, αναφέρουν ότι η αποστολή της τρόικας που βρίσκεται ήδη στην ιρλανδική πρωτεύουσα, πραγματοποιεί ουσιαστικά… νεκροψία του τραπεζικού συστήματος, αφού αναμένεται να καταδείξει την αδυναμία του να καλύψει τις χρηματοδοτικές του ανάγκες και την ανάγκη υπογραφής μνημονίου δανεισμού από την ιρλανδική κυβέρνηση ίσως και μέσα στο Σαββατοκύριακο. Το ποσό που θα αντλήσει η Ιρλανδία για την ενίσχυση των τραπεζών της υπολογίζεται μεταξύ 50 και 80 δις. ευρώ.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την Ελλάδα; Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, οι ελληνικές τράπεζες, έχοντας ήδη υποχρεώσεις στην ΕΚΤ που ξεπερνούν τα 90 δις. ευρώ και αντιμετωπίζοντας μια εφιαλτική επιδείνωση των συνθηκών στην αγορά ομολόγων, μετά τη νέα αναταραχή που προκάλεσαν τα γερμανικά σχέδια για ελεγχόμενες χρεοκοπίες, βλέπουν με αγωνία να «παγώνει» η προσπάθειά τους για σταδιακή απεξάρτηση από την ΕΚΤ και άντληση ρευστότητας από τη διατραπεζική. Αυτό συμβαίνει ακριβώς την ώρα που οι «σκληροί» της Φραγκφούρτης προειδοποιούν ότι και για τις ελληνικές τράπεζες το «πάρτι» της άφθονης ρευστότητας τελειώνει από το 2011.

Προς το παρόν, παρότι τον Οκτώβριο καταγράφηκαν πάλι μικρές εκροές καταθέσεων (περίπου 1,3 δις. ευρώ), ύστερα από τις ενδείξεις σταθεροποίησης τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, οι Έλληνες καταθέτες δεν έχουν κινηθεί… απειλητικά προς τη ρευστότητα των τραπεζών. Όμως, οι τραπεζίτες ανησυχούν, ότι η έντονη ανασφάλεια που δημιουργεί στους καταθέτες η ειδησεογραφία των τελευταίων ημερών δεν αποκλείεται να προκαλέσει νέα «αιμορραγία» καταθέσεων μέχρι το τέλος του έτους, η οποία θα φέρει το σύστημα στα όρια της αντοχής του.

Σε αυτό το –όχι και τόσο- υποθετικό σενάριο, το ελληνικό Δημόσιο θα προσέγγιζε και πάλι τη χρεοκοπία, αυτή την φορά από τον… τρίτο δρόμο, ο οποίος διέρχεται μέσα από τα συντρίμμια του τραπεζικού συστήματος. Η τρόικα έχει μεριμνήσει για το ενδεχόμενο αυτό, αλλά τα μέτρα ανάγκης που θα ενεργοποιηθούν υποχρεωτικά σε αυτή την περίπτωση δεν θα αρέσουν καθόλου στους τραπεζίτες και τους μετόχους τους:

n  Η κυβέρνηση έχει «στην άκρη» εγγυήσεις αρκετών δισεκατομμυρίων, για να τις προσφέρει στις τράπεζες σε έκτακτη ανάγκη (25 δις. ευρώ είναι το συνολικό «πακέτο»), ώστε να καλύψει τις «τρύπες» τους, σε ό,τι αφορά τα καλύμματα δανεισμού από την ΕΚΤ. Αυτό, όμως, με δεδομένο ότι ήδη οι τράπεζες λειτουργούν με τεράστια ποσά κρατικών εγγυήσεων, θα οδηγήσει τις περισσότερες τράπεζες στην υποχρεωτική υποβολή σχεδίων βιωσιμότητας στην Κομισιόν, σύμφωνα με υπουργική απόφαση που εκδόθηκε το καλοκαίρι.

n  Για τα πιθανά προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας, που επίσης μπορεί να τεθούν αν οι ελληνικές τράπεζες ζητήσουν εσπευσμένα κάλυψη από την ΕΚΤ, υπάρχει σε «εφεδρεία» το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η «προίκα» του, με κεφάλαια 10 δις. ευρώ από το δάνειο των 110 δις. ευρώ, θεωρείται επαρκής, αλλά οι όροι χορήγησης αυτών των κεφαλαιακών ενισχύσεων θα είναι ιδιαίτερα επώδυνοι για τις τράπεζες, οδηγώντας τες ουσιαστικά σε έμμεση κρατικοποίηση.

Ακόμη και αυτές οι ασφαλιστικές δικλίδες, όμως, που έχουν ενσωματωθεί στο μνημόνιο μόνο προσωρινά μπορεί να λύσουν τα προβλήματα χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών. Η πρόθεση της ΕΚΤ να αποσύρει ρευστότητα από το 2011, αδιαφορώντας για τις ανάγκες των τραπεζικών συστημάτων της περιφέρειας, σε συνδυασμό με ένα όλο και πιθανότερο σενάριο παρατεταμένης αναταραχής στις αγορές της περιφέρειας, προβλημάτων στην τήρηση των υποχρεώσεων της κυβέρνησης βάσει του μνημονίου και συνεχιζόμενης «αιμορραγίας» καταθέσεων είναι πιθανό να επαναφέρει τη χώρα στον ιρλανδικό, τρίτο δρόμο προς τη χρεοκοπία…