Ο «νέος πολιτισμός» του Μνημονίου

Πηγή: Αριστερό Βήμα

του Δημήτρη Μπελαντή Καταγράφεται το τελευταίο διάστημα και ιδίως μετά το δεύτερο γύρο των Δημοτικών Εκλογών μια τάση, η οποία θεωρεί τους Γ.Καμίνη και Γ.Μπουτάρη ως φορείς ενός νέου κοινωνικού και πολιτικού πολιτισμού. Αυτή η τάση είναι βασικό ιδεολογικό επιχείρημα της-κατά Στρως Καν αριστερής- εκσυγχρονιστικής εξουσίας, η οποία εν όψει σοβαρών διαχειριστικών δυσκολιών ανασυντάσσεται ως προς τις συμμαχίες και την στρατηγική της. Σε αυτό υποβοηθείται έντονα από μερίδες ιδεολογικής αποστασίας και σοσιαλφιλελευθεροποίησης της Αριστεράς και όχι βεβαίως γνήσιου σοσιαλδημοκρατισμού της (όπως η σοσιαλφιλελεύθερη ομάδα Κουβέλη) . Κατ’ αρχήν, τα πρότυπα του «νέου κοινωνικού πολιτισμού» είναι ακριβώς αυτοί που θέτουν στο περιθώριο της συζήτησης τις κοινωνικές συνέπειες του Μνημονίου και τη βαρβαρότητα και αναλγησία που η κυρίαρχη πολιτική αποπνέει. Ως πολιτική εννοείται από αυτούς τους φορείς η στροφή στο «μερικό», στα επιμέρους «δικαιώματα», στις επιμέρους τοπικές και δημοτικές πρωτοβουλίες κλπ. Κάθε συζήτηση για την κεντρική πολιτική νοείται ως κομματικοποίηση και υπέρβαση των τοπικών κοινωνιών. Μοιάζουν να είναι οι απολήξεις του αείμνηστου Σημιτικού λόγου (discourse) για την «εξάπλωση των δικαιωμάτων προς τα κάτω». (1996) Η στάση αυτή είναι βαθύτατα υποκριτική. Μόνον η σύνδεση των τοπικών και μερικών ζητημάτων με την κεντρική διαχωριστική γραμμή της κοινωνίας (άρνηση ή αποδοχή του Μνημονίου) σήμερα μπορεί να αρθρώσει μια αξιόπιστη πολιτική, ακόμη και μια αστική αξιόπιστη πολιτική τόσο γενικά όσο και τοπικά. Εκτός αυτού, όμως, τόσο η περίπτωση του συμπαθούς κατά τα άλλα Γ.Καμίνη όσο και αυτή του αδιάφορου κατά τα άλλα Γ.Μπουτάρη σε καμία περίπτωση, όπως προσπαθούν να μας πείσουν οι σειρήνες της Κεντροαριστερά , δεν συμπίπτει με ανθρώπους που βγήκαν από φυσικές πρωτοπορείες των μαζικών κοινωνικών κινημάτων. Ο μεν Γ.Καμίνης ηγείτο ενός συγκεκριμένου και ιδεολογικά νοηματοδοτημένου κρατικού μηχανισμού. Ο μηχανισμός αυτός διαδραματίζει μια βασική λειτουργία στη σύγχρονη νομιμοποιητική λειτουργία του αστικού μεταδημοκρατικού κράτους. : προσπαθεί-μάλλον ανεπιτυχώς- να απαντήσει στην οξυμμένη κρίση νομιμοποίησης της εκτελεστικής εξουσίας (η έλλειψη επιτυχίας του έγκειται στο ότι η βαθειά αποδημοκρατικοποίηση του αστικού κράτους εσφαλμένα αποδίδεται στην απουσία σεβασμού των «δικαιωμάτων» και μάλιστα με απολύτως εξατομικευτικό και αποκοινωνικοποιημένο χαρακτήρα και παραγνωρίζει την πλήρη παρακμή του «δημόσιου χώρου»). Πέρα από τυχόν θετικά αποτελέσματα που έχει αυτός ο μηχανισμός στην υλική προστασία των ατομικών κυρίως δικαιωμάτων, η λειτουργία του είναι πλευρά μιας κρατικής στρατηγικής και όχι –κυρίως- ένα άθροισμα πρωτοβουλιών από «ανθρώπους καλής πρόθεσης». Μπορεί, μάλιστα, να ειπωθεί ότι αυτή η λειτουργία εξατομικεύοντας τα κοινωνικά προβλήματα και δίδοντας έμφαση στο άτομο ως «δικαιούχο»/ «φορέα δικαιωμάτων» εκτός του ότι δεν μπορεί να απαντήσει στις βασικές εστίες απειλής κατά των συλλογικών δικαιωμάτων σήμερα (διότι τότε δεν θα ήταν ουδέτερη διοίκηση θα πολιτικοποιείτο κλπ) συμβάλλει και σε μια βιοοπιιτική καταγραφή και εξουσίαση πάνω στα ανθρώπινα σώματα , τα οποία στη μεταδημοκρατία αποβάλλουν σιγά σιγά την ιδιότητα του «πολίτη» καθώς και άλλες διαφωτιστικές ιδιότητες. Ας θυμηθούμε και τα περί «λελογισμένης χρήσης των δακρυγόνων». Συνεπώς, η άνοδος του λόγου περί «δικαιωμάτων» από το ΠΑΣΟΚ και τους παροικούντες εις την πράσινη Ιερουσαλήμ συμπίπτει απολύτως και είναι παραπληρωματική προς α) την δημοκρατία της αποχής β) την εξατομίκευση των κοινωνικών σωμάτων. Και η κοινή φωτογράφιση Καμίνη και πρωθυπουργού είναι κάτι παραπάνω από συμβολική, ας θυμηθούμε και τη βιασύνη του Πρωθυπουργού μετά τις εκλογές του 09 να τον καλέσει στο υπουργικό συμβούλι. Η περίπτωση του Μπουτάρη είναι πιο εύκολη στον θεωρητικό της χειρισμό. Είναι ο «αυτοδημιούργητος και επιτυχημένος καπιταλιστής», ο περιβαλλοντικά ευαίσθητος που αξιοποιεί όμως και επιχειρηματικά τα προγράμματα περιβαλλοντικής προστασίας, ο διανοούμενος αστός. Το μοντέλλο αυτό πέρα από το ότι για τους ταξικά αποκλεισμένους- τον «λαό της Αριστεράς»- είναι ξένο, καταλήγει να είναι και αποπροσανατολιστικό , αφού ο κυρίαρχος αστός σήμερα είναι κρατικοδίαιτος, κοινωνικά ανάλγητος και πνευματικά ψοφοδεής. Άλλωστε, το ιδιοφυές του επιχειρηματία και η καινοτομία δεν είναι όψεις του «αριστερού λόγου» αλλά αραβουργήματα του μεταμοντέρνου μωσαϊκού. Πέρα όμως από ευαίσθητος αστός ο Μπουτάρης σκιαγραφείται και ως «άνθρωπος» κριτικός στην εξουσία και αρνητής του συγκεντρωτικού κράτους. Τόσο κριτικός που το πρώτο βήμα που έκανε ήταν να συμφιλιωθεί με τον Άνθιμο. Τόσο άνθρωπος των κινημάτων που ουδέποτε- πέρα από την ιδιωτικά επωφελή «πράσινη ανάπτυξη – έχει αρθρώσει έναν κριτικό λόγο στη μαζική χειραγώγηση και καταστολή των «μειοψηφιών» από το αστικό κράτος . Μα θα μου πείτε, προτιμάς το παρακράτος του Κακλαμάνη και της «σκοτεινής Θεσσαλονίκης». Και βέβαια όχι. Απλώς γνωρίζουμε ότι μόνο η ανάδυση στιβαρών ταξικών και κοινωνικών κινημάτων θα σημάνει το τέλος αυτού του παρακράτους. Ως τότε ο εξατομικευτικός λόγος περί «δικαιωμάτων» θα είναι η άλλη όψη του κρατισμού και του αντιλαικού κοινωνικού οδοστρωτήρα.