Προϋπολογισμός 2011: Χαριστική βολή στις Δημόσιες Επιχειρήσεις

Πηγή: Αυγή

Ημερομηνία δημοσίευσης: 25/11/2010

Του Νίκου Γεωργακάκη*

Πρώτη επισήμανση. Διαφάνεια. Η κυβέρνηση ενώ κλίνει σε όλους τους τόνους την προσήλωση της στη διαφάνεια, αυτό δεν επιβεβαιώνεται ούτε και στον φετινό προϋπολογισμό. Μάλιστα η κατάσταση χειροτερεύει φέτος. Στοιχεία, επί παραδείγματι, που αφορούν δημόσιες επιχειρήσεις και δημοσιευόταν σε προηγούμενους προϋπολογισμούς, φέτος δεν υπάρχουν. Για παράδειγμα δεν βλέπει κανείς τον προϋπολογισμό ΙΓΜΕ ή άλλου δημόσιου φορέα (πλην των 52 που αναφέρονται στο κεφάλαιο 6), αλλά μόνο του αντίστοιχου υπουργείου (ΥΠΕΚΑ) που θα κάνει αδιαφανώς στη συνέχεια τον επιμερισμό. Αντίθετα η τρόικα που συμμετέχει στη διαμόρφωση του προϋπολογισμού ενημερώνεται για όλα.

Δεύτερη επισήμανση. Η διαμόρφωση του προϋπολογισμού. Από τη χτεσινή διαχειριστική στη σημερινή στρατοκρατική αντίληψη. Ενώ μέχρι σήμερα στη διαδικασία διαμόρφωσης υπήρχε μεγαλύτερη συμμετοχή από τα κάτω (δηλαδή από τις διοικήσεις και τις υπηρεσίες των Δ.Ε.) φέτος η πρωτοβουλία ξεκινά από τα πάνω (που καθορίζει προβλέψεις ανωτάτων ορίων δαπανών) και οι διοικήσεις απλά συναινούν. Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση, πολιτική της κυβέρνησης είναι (η αλλαγή του τρόπου κατάρτισης των προϋπολογισμών των Δ.Ε., λαμβάνοντας υπόψη την προσέγγιση "top=down" (από πάνω προς τα κάτω) δηλαδή πρόβλεψη ανωτάτων ορίων δαπανών, ….». Είναι καθαρό νομίζω ότι αυτό το "top=down" σημαίνει «αποφασίζουμε και διατάσσουμε». Το ΠΑΣΟΚ λοιπόν από θιασώτης της κοινωνικοποίησης και των συμμετοχικών διαδικασιών τις προηγούμενες δεκαετίες, σταδιακά ενστερνίζεται πλέον την αντίληψη της υποταγής και αποδοχής των άνωθεν σοφιών. Στον προϋπολογισμό εισάγονται νέοι όροι. Εκτός του top-down o προϋπολογισμός αναφέρεται σε «shared Service center” για θέματα προμηθειών, σε central registry για το κεντρικό σύστημα καταγραφής. Μήπως τα επόμενα χρόνια οι προϋπολογισμοί θα γράφονται στις νέες επίσημες γλώσσες (αγγλική, γερμανική);.

Τρίτη Επισήμανση. Η μείωση των ελλειμμάτων. Από τον προϋπολογισμό αναδεικνύεται η απόφαση και κατεύθυνση τρόικας και κυβέρνησης, όλες οι Δ.Ε. να ξεπεράσουν τα αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα, να υπάρξει δηλαδή μία απίθανη, χωρίς προηγούμενο αντιστροφή στα οικονομικά αποτελέσματα. Στόχος συγκεκριμένα μπαίνει το οικονομικό αποτέλεσμα για τις 52 Δ.Ε. να μεταβληθεί από εκτιμώμενο -1443 εκατ. ευρώ το 2010 σε μόνο -153 εκατ. ευρώ. Το 2011. Αυτό σημαίνει ότι θα δούμε κάποιο θαύμα. Επειδή όμως θαύματα δεν γίνονται, αυτή η εξέλιξη σχετίζεται με τη σημαντική επιλογή της κυβέρνησης για την οποία μας έχει προϊδεάσει, επιλογή παρέμβασης με τέσσερις τρόπους. Πρώτον με τη μείωση των εργαζομένων στις Δ.Ε. που θα προκύψει από την απόλυση συμβασιούχων χωρίς αντικατάσταση αλλά και τη μείωση του αριθμού εργαζομένων αορίστου χρόνου λόγω «μεταφοράς» (π.χ. ΟΣΕ) ή και απόλυσης (π.χ. ΑΓΡΟΓΗ) που θα απομακρύνονται στις περιπτώσεις που Δ.Ε. συρρικνώνονται, κλείνουν ή ξεπουλιούνται σε ιδιώτες. Δεύτερο τις ανατιμήσεις αγαθών και υπηρεσιών. Ήδη είναι γνωστές οι αυξήσεις σε διόδια και επίκεινται αυξήσεις σε ΟΣΕ, αστικές συγκοινωνίες, εταιρείες ύδρευσης κ.λπ. Τρίτο με τη μείωση των δημοσίων επενδύσεων και τέταρτο με τη μείωση των αποδοχών. Δεν είναι τυχαία η πρόσφατη, συντονισμένη από την κυβέρνηση προπαγάνδα για υψηλόμισθους και προνομιούχους εργαζόμενους, αξιοποιώντας αποσπασματικά παραδείγματα. Το γεγονός όμως ότι ένα μικρό ποσοστό των εργαζομένων στις Δ.Ε. έχει σχετικά υψηλές παροχές δεν τεκμηριώνει τη προπαγάνδα. Με βάση στατιστική επεξεργασία μου, με αντικειμενικά κριτήρια, από τις 48 Δ.Ε. που έδωσε στοιχεία η κυβέρνηση για τις 36 από αυτές ο μέσος μισθός είναι κάτω του ικανοποιητικού επιπέδου, ενώ μόνο για 2 στις 48 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ότι είναι υψηλός. Μεγάλο μέρος εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, ανειδίκευτων αμείβονται με μισθούς πείνας έτσι που μισθοί στις Δ.Ε. να φαίνονται υπερβολικοί, όμως με βάση τα επίπεδα ακρίβειας, το επίπεδο μόρφωσης και την εμπειρία -δεκαετίες προϋπηρεσίας- οι μισθοί τους είναι με βάση τη στατιστική επεξεργασία μου μέτριοι. Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα με συμπαράσταση από τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα πρέπει να διεκδικήσουν καλύτερες αποδοχές και όχι να επικρατήσει η λογική της μείωσης των αποδοχών των Δ.Ε. όπως προβάλλει ο «προστάτης» των αδυνάτων Πρετεντέρης αξιοποιώντας αποσπασματικά παραδείγματα εργαζομένων στις Δ.Ε. ή γενικεύοντας παροχές σε golden boys. Η αριστερά πρέπει να αντιπαλέψει τη λογική του «διαίρει και βασίλευε».

Η προσέγγιση της κυβέρνησης είναι επικεντρωμένη στην παραπάνω ισοπεδωτική λογική και λογιστική προσέγγιση, στη λογική εκποίησης και δεν έχει κατά νου μια αναπτυξιακή κατεύθυνση.

Ας επικεντρώσουμε όμως την προσοχή στα δεδομένα του Προϋπολογισμού. Είναι σαφές ότι στο στόχαστρο μπαίνουν ιδιαίτερα 9 επιχειρήσεις (ΕΑΒ, ΕΑΣ, ΕΔΙΣΥ, ΕΘΕΛ, ΕΤΑ, ΗΛΠΑΠ, ΗΣΑΠ, ΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ). Όμως δεν μπαίνουν στοιχειωδώς λογικοί στόχοι αλλά υπερβολικοί, στόχοι που μαρτυρούν ένα και μόνο πράμα. Πολιτικές σοκ. Οι στόχοι όχι απλά μείωσης αλλά εξαφάνισης του αρνητικού οικονομικού αποτελέσματος ορισμένων Δ.Ε. πώς θα γίνει; -άραγε δια μαγείας;-. Αυτό δεν είναι αστεία υπόθεση. Οι εργαζόμενοι ας συνειδητοποιήσουν τι μαρτυρούν τα μεγέθη που αναφέρονται στον προϋπολογισμό για να πάρουν τα μέτρα τους εκτός κι αν επιλέγουν την αδιαμαρτύρητη αποδοχή μιας εγκληματικής πολιτικής. Οφείλουν να κατανοήσουν ότι εκεί που o προϋπολογισμός αναφέρει περιστολή λειτουργικών δαπανών, περιορισμό ή εξορθολογισμό δαπανών μισθοδοσίας, προσαρμογή των τιμολογίων εννοούνται σημαντικές αναταράξεις, πράγματα που θα επηρεάσουν τη ζωή τους και θα επιβαρύνουν ιδιαίτερα τα φτωχά κοινωνικά στρώματα.

Οι εργαζόμενοι στις Δ.Ε. θα υποστούν δραματικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις με μεγάλη λεηλασία -μεταξύ των άλλων- στους μισθούς τους.

Τέταρτη επισήμανση. Ιδιωτικοποιήσεις. Η επίθεση στις εργασιακές σχέσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν σήμερα τα κύρια πεδία δράσης κυβέρνησης και τρόικας. Αν και οι μετοχοποιήσεις έχουν προχωρήσει σε σημαντικότατο βαθμό η κυβέρνηση προχωρά δογματικά και «ακάθεκτα» παραπέρα ιδιωτικοποιήσεις σε επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας (ύδρευση, αστικές συγκοινωνίες) καθώς και σε Δ.Ε. στρατηγικής σημασίας όπως οι Δ.Ε. της Ενέργειας (ΔΕΗ, ΔΕΠ, ΔΕΣΦΑ, ΕΠΑ) και εθνικής σημασίας όπως αυτές της αμυντικής βιομηχανίας. Στη συνέχεια το κύριο βάρος θα δοθεί στην ακίνητη περιουσία και στις υποδομές (π.χ. λιμάνια). Το αντικείμενο της ακίνητης περιουσίας είναι μάλλον αυτό που έκανε την τρόικα, να ανεβάσει τον πήχυ των προσδοκιών από ιδιωτικοποιήσεις σε 7 δισ. την τριετία 2011-13 έναντι 3 δισ. που αναφερόταν στο Μνημόνιο και γράφτηκε στον προϋπολογισμό 2011 λίγες μέρες πριν.

Φυσικά τα όποια φιλέτα (π.χ. ενεργειακές επιχειρήσεις και ΤΡΑΙΝΟΣΕ) είναι σε προτεραιότητα, όμως η κυβέρνηση το τραβάει ως τα άκρα. Προσπαθεί όπως κοινώς λέγεται να βγάλει «από τη μύγα ξύγκι». Είναι να γελάει κανείς όταν διαβάζει ότι η κυβέρνηση περιλαμβάνει στις «μεταρρυθμίσεις» την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των εισιτηρίων της ΕΘΕΛ. Σήμερα παίζεται η τελευταία σκηνή του δράματος πριν πέσει η αυλαία, γράφεται το κύκνειο άσμα για τις Δ.Ε. και την όποια ακίνητη περιουσία τους.

Πέμπτη επισήμανση. Οι επενδύσεις των Δ.Ε. Το δυσοίωνο μέλλον για τις Δ.Ε. εκφράζεται και με τη μείωση στο μισό των επενδύσεων τους (από 1,06 δισ. σε 0,5 δισ. ευρώ που επηρεάζει βέβαια ευρύτερα την οικονομική δραστηριότητα. Για τον ΟΣΕ αναγράφονται 0 ευρώ στις επενδύσεις, ενώ μειωμένες είναι για ΕΘΕΛ, ΗΣΑΠ, ΕΟΜΜΕΧ.

Έκτη επισήμανση. Ακίνητα, προμήθειες και άλλες λειτουργικές πλευρές των Δ.Ε.Αποτελεί αίσχος για τις διοικήσεις και κυβερνήσεις που για δεκαετίες τώρα μιλούν για εξυγιάνσεις και μεταρρυθμίσεις και το τελικό αποτέλεσμα είναι τόσο ασήμαντο, «άνθρακες» και σε ορισμένες περιπτώσεις αρνητικό. Ακόμη σήμερα -εν έτει 2010- βάζουν στόχο να μάθουν ποια είναι η περιουσία τους γιατί δεν την ξέρουν, ενώ τον στόχο αυτό τον βάζουν όχι για να αξιοποιήσουν την περιουσία αλλά για να την πουλήσουν όσο όσο, για να καλύψουν καμιά τρύπα. Το πρόβλημα προμηθειών χρονίζει γιατί πελατειακά συμφέροντα εγκλωβίζουν τις κυβερνήσεις.

Επιβάλλεται ένα μέτωπο αντίστασης και επιθετικής παρέμβασης στις Δ.Ε., συνολικά από όλους τους εργαζόμενους δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με πρώτη προτεραιότητα να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί στη σημερινή λαίλαπα και παράλληλα την ανάπτυξη πάλης για ένα άλλο δημόσιο τομέα σε όφελος της ανάπτυξης και του κοινωνικού συνόλου.

ΚΟΥΙΖ. Διαβάζουμε για βελγικό ενδιαφέρον για τα ΕΛΤΑ. Γιατί, αντίθετα, η ελληνική επιχειρηματική κοινότητα(ΣΕΒ) και η Ελληνική οικονομική διπλωματία δεν δείχνουν ενδιαφέρον για τα βελγικά ταχυδρομεία;

* Ο Νίκος Γεωργακάκης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΝ