Με ξένους υπότιτλους η μετάλλαξη των πανεπιστημίων

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

"Μητέρα όλων των μαχών" αποτελεί για την κυβέρνηση το εγχείρημα της μετάλλαξης του Πανεπιστημίου από δημόσιο σε επιχειρηματικό. Το παραδέχτηκε η ίδια η υπουργός Παιδείας κηρύσσοντας -την προηγούμενη Κυριακή στους Δελφούς-την έναρξη των κυβερνητικών επιχειρήσεων που αν ολοκληρωθούν επιτυχώς, θα αλλάξουν, όπως δήλωσε η Α. Διαμαντοπούλου, "το DΝΑ της λειτουργίας των πανεπιστημίων".

Το συμμετοχικό, δημοκρατικό πανεπιστήμιο με τις εκλεγμένες διοικήσεις δεν μπορεί να κάνει μπίζνες. Γι' αυτό και η κυβέρνηση αποφάσισε (θα αλλάξει το DNA της λειτουργίας του, είπε η υπουργός στους Δελφούς την προηγούμενη Κυριακή) την μετάλλαξή του από δημόσιο σε επιχειρηματικό.

Η απόπειρα αυτή σε σχέση με προηγούμενες, έχει ορισμένα νέα χαρακτηριστικά. Αντλώντας από την εμπειρία Γιαννάκου, η κυβέρνηση πάει να αποφύγει δύο μοιραία λάθη της πρώην υπουργού: Να εμπλακεί σε μακρόχρονες και θερμές συζητήσεις και να θεωρήσει την υποστήριξη που της παρείχε μια ετερόκλητη ομάδα πανεπιστημιακών αρκετή για να κατατροπώσει τις αντιδράσεις τόσο πριν την ψήφιση του νόμου όσο και για την εφαρμογή του.

Εκτός Αφρικής...

Η κυβέρνηση Παπανδρέου κινείται σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Η υποτιθέμενη διαβούλευση θα είναι τρίμηνης διάρκειας -αρχές του χρόνου θα είναι έτοιμο το σχέδιο νόμου- και η όλη διαδικασία θα έχει ξένους υπότιτλους. Επειδή, όπως είπε και ο κ. Πανάρετος "δεν είμαστε γαλατικό χωριό", έρχονται ειδικοί από τέσσερις ηπείρους -η Αφρική δεν προσκλήθηκε- για να μας πουν πώς πρέπει να λειτουργούν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Οπότε ο νόμος που θα φτιαχτεί, αυτό είναι το κυβερνητικό μήνυμα, θα είναι αποτέλεσμα των καλύτερων διεθνών πρακτικών. Κι αφού όλος κόσμος λειτουργεί έτσι, οι διαφωνούντες... Γαλάτες καλά θα κάνουν να το ... βουλώσουν. Το μόνο παρήγορο για τους μη αγγλομαθείς είναι ότι τουλάχιστον η συντονίστρια των "σοφών", Λίντα Κατέχη, μιλάει ελληνικά καθ' ότι από τα Παλούκια Σαλαμίνας.

Η επικύρωση των κυβερνητικών σχεδιασμών από διεθνείς παράγοντες είναι ο λόγος που τόσο η ηγετική ομάδα της ΠΟΣΔΕΠ όσο και οι ηγεσίες των ιδρυμάτων, παρ' ότι επέδειξαν μια αξιοθαύμαστη ικανότητα στην κατάποση των προσβολών και της διαπόμπευσης του πανεπιστημίου από τον πρωθυπουργό και από την υπουργό, θα σταλούν στη γαλαρία του διαλόγου.

Το'πε, το'πε ο ΟΟΣΑ

Τι θα μας πουν τώρα οι "σοφοί". Τίποτα νέο. Θα εξειδικεύσουν με παραδείγματα τις κατευθύνσεις του ΟΟΣΑ που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση και χωρίς καθυστερήσεις και ο Γ. Παπανδρέου. Αν μπει κανείς στην ιστοσελίδα του ΟΟΣΑ θα εκπλαγεί από τον όγκο των εργασιών του στο θέμα της διοίκησης των πανεπιστημίων. Αντιστοίχως, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει την αλλαγή του μοντέλου διοίκησης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ως προϋπόθεση για να αποτελέσουν τα πανεπιστήμια "τους θεμέλιους λίθους της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας" (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Οκτώβριος 2005).

Κι αυτό δεν γίνεται με το συμμετοχικό Πανεπιστήμιο που αποτελεί μακρά παράδοση της Ευρώπης και όχι εφεύρεση του... γαλατικού χωριού της μεταπολίτευσης.

Αργούν αυτοί οι πανεπιστημιακοί

Το γιατί μας το εξηγεί ωραιότατα ένας άλλος ξένος ειδικός, ο Μ. Κwiek: "Ο ακαδημαϊκός τρόπος διοίκησης, σημαίνει ότι το ακαδημαϊκό προσωπικό ή εκπρόσωποί του, παίρνουν όλες τις σημαντικές αποφάσεις μέσω μιας διαδικασίας συναίνεσης. Προϋπόθεση για τη λήψη αυτών των αποφάσεων είναι να επιτευχθεί μια πλατιά συμφωνία. Οι διαδικασίες της διαβούλευσης είναι χρονοβόρες και κατά συνέπεια, οι αποφάσεις καθυστερούν. Σε δύσκολους καιρούς, είναι σχεδόν αδύνατο να φτάσεις σε συμφωνία για το ποιες περικοπές πρέπει να γίνουν" (Μελλοντικές Πολιτικές στην Εκπαίδευση, τεύχος 6, Νοέμβριος 2008).

Το συμμετοχικό, δημοκρατικό πανεπιστήμιο με τις εκλεγμένες διοικήσεις του δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά. Αλλά κάποιος πρέπει να την κάνει. Κι εδώ έρχονται τα συμβούλια διοίκησης εξωπανεπιστημιακών παραγόντων που θα αναλάβουν να δώσουν στα πανεπιστήμια να καταλάβουν ότι ο χρυσούς αιώνας τελείωσε: "Αφού παρέμειναν για μία μεγάλη περίοδο ένα σχετικά απομονωμένο σύμπαν (...) με χρηματοδότηση εγγυημένη και με προστατευμένη την αυτονομία τους από θέση αρχής, τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια πέρασαν το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα χωρίς πραγματικά να αναρωτηθούν για τον ρόλο τους" (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2003).

Διαδηλώνουν στο Λονδίνο

Τώρα εξωαπανεπιστημιακά συμβούλια θα αναρωτηθούν και κυρίως θα πράξουν -σε αρκετές χώρες έχουν ήδη αναρωτηθεί και έχουν πράξει. Και τα αποτελέσματα της αλλαγής του ρόλου έχουν ήδη φανεί και καταδικαστεί. Και η καταδίκη δεν έχει τελειώσει γιατί το παιχνίδι είναι "πάρτα όλα". Σ' αυτό το παιχνίδι, με τους άδικους όρους, αντιστέκονται και πάλι οι Βρετανοί φοιτητές και πανεπιστημιακοί. Στις 10 Νοεμβρίου, διοργανώνουν μεγάλη διαδήλωση με κεντρικό σύνθημα "Χρηματοδοτήστε το μέλλον μας. Σταματήστε τις περικοπές".

Συμβούλια διοίκησης θα αποκτήσουμε κι εμείς. Από τις συνεντεύξεις υπουργού και υφυπουργού Παιδείας, μαθαίνουμε ότι τα συμβούλια θα είναι διορισμένα, θα αποτελούνται από παράγοντες της κοινωνίας- προφανώς δεν εννοούν βιομηχανικούς εργάτες- θα χειρίζονται τη χρηματοδότηση, θα κλείνουν τμήματα ή θα θέτουν στόχους για καινούργιες δραστηριότητες, θα αποφασίζουν μέχρι και για τα θέματα του ακαδημαϊκού ασύλου!

Καλλικράτης... Βρυξελλών

Το βασικό, όμως, είναι η χρηματοδότηση. Η αλλαγή του μοντέλου διοίκησης είναι προϋπόθεση για την αποδέσμευση του κράτους από την υποχρέωση να χρηματοδοτεί την ανώτατη εκπαίδευση. Το κράτος θα περιοριστεί σε στοχευμένη χρηματοδότηση και η σημερινή δομή δεν εξυπηρετεί αυτή την επιδίωξη. Αν διαβάσει κανείς το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "Συνεισφέροντας στην ατζέντα εκσυγχρονισμού των πανεπιστημίων", (Βρυξέλλες 2006) θα βρει όλες τις προτάσεις που διατύπωσε η υπουργός Παιδείας από τους Δελφούς. Ακόμα και ο Καλλικράτης έχει ταυτότητα ... Βρυξελλών.

"Τα πανεπιστήμια πρέπει να ξεπεράσουν την κατάτμηση σε σχολές, τμήματα, εργαστήρια και διοικητικές μονάδες, αναφέρεται, και να στοχεύσουν σε προτεραιότητες στην έρευνα, στη διδασκαλία και στις υπηρεσίες." Να γιατί η κυβέρνηση ανακάλυψε ξαφνικά ότι δεν της κάνουν τα τμήματα και προτιμά προγράμματα σπουδών. 'Ο,τι δεν καλύπτει η στοχευμένη χρηματοδότηση ή θα κλείσει ή θα καλυφθεί από τον ιδιωτικό τομέα. Η Κομισιόν είναι σαφής: Τα λεφτά που απαιτούνται για να "κλείσει το χρηματοδοτικό χάσμα πρέπει να έρθουν από μη-δημόσιες πηγές". Έλα, όμως, που η ίδια διαπιστώνει ότι η βιομηχανία δεν έχει ακόμη αναπτύξει την ικανότητα να τιθασεύσει τις δυνατότητες των ερευνητικών πανεπιστημίων". Ωστόσο, επισημαίνει, ότι είναι απόλυτη ανάγκη ο οργανικός πλέον συνεταιρισμός με τις επιχειρήσεις.

"Σοφοί" μεν ελλείμματα δε

Πώς θα αποκτήσουν όλα αυτά νομιμοποιητική βάση; Με τους ειδικούς. Ας πούμε, η κ.Κατέχη θα μας μιλήσει για τα ερευνητικά πάρκα ως εκκολαπτήρια εταιρειών. Ο κ.Jo Ritzent, άλλος της επιτροπής "σοφών", πρώην υπουργός Παιδείας της Ολλανδίας, πρώην αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας και τώρα πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Μάαστριχτ, μπορεί να μας πει πώς πέτυχε το 50% των φοιτητών του ιδρύματος να είναι τώρα ξένοι. Αυτό το διαφημίζουν ιδιαιτέρως στο βιογραφικό του. Η εγγραφή, άλλωστε, ξένων φοιτητών ή η παρακολούθηση προγραμμάτων από φοιτητές που δεν έρχονται στα πανεπιστήμια μέσω των παραδοσιακών δρόμων, αποτελεί κεντρικό στόχο της Ε.Ε. για τον "εκσυγχρονισμό" των ιδρυμάτων. Πέρασε και αυτό στις προτάσεις της κ. Διαμαντοπούλου με τη μορφή σπουδών κατ' έτος και υποχρεωτικής παροχής προγραμμάτων δια βίου εκπαίδευσης.

Εκείνο που περιπλέκει κάπως τα πράγματα είναι ότι ακόμα και πανεπιστήμια που κάνουν ό,τι τους λένε για να βγάλουν λεφτά, έχουν τεράστια ελλείμματα. Τρανή απόδειξη το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Davis όπου είναι πρύτανης η κ. Κατέχη. Είναι μέσα στα 10 πρώτα ερευνητικά πανεπιστήμια. Έχει εφαρμοσμένη έρευνα που του αποδίδει 680 εκατ. δολ., έχει χρηματοδότηση από δωρεές και χορηγίες 112 εκατ. δολ., αλλά εμφανίζει έλλειμμα 228 εκατ. δολ. Τι κάνει γι' αυτό; Αύξησε τα δίδακτρα των προπτυχιακών φοιτητών κατά 32%, των μεταπτυχιακών κατά 15%, κατήργησε 1.100 θέσεις εργασίας, έκανε περικοπές μισθών, έδωσε υποχρεωτικές άδειες, αύξησε τις συνταξιοδοτικές εισφορές. Τώρα, όπως δηλώνει η κ. Κατέχη, ετοιμάζεται να αναδιανέμει τους πόρους, χρηματοδοτώντας τους πυρήνες των εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων και τις πιο καινοτόμες διοικητικές πρωτοβουλίες.

Ακαδημαϊκή ελευθερία τ' ακούς; Γι' αυτό έχεις αυτοδιοίκητο.

Μιλούν στην “Αυγή” 
ο πρώην πρύτανης του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Μουντζούρης, 
οι πανεπιστημιακοί Κώστας Γαβρόγλου, 
Σταύρος Κωνσταντακόπουλος, 
Νίκος Παρασκευόπουλος, 
Πέπη Ρηγοπούλου και
 ο Νάσος Ηλιόπουλος, γραμματέας του Κ.Σ. της νεολαίας του ΣΥΝ