Η αριστερή διαμάχη του υπολογισμού του χρέους σε ταληράκια.

του Techie Chan

Αυτό το κείμενο αφορά τη συζήτηση που γίνεται μεταξύ του κ.Καζάκη και του κ.Καλλωνιάτη, εδώ η κριτική Καλλωνιάτη και εδώ η απάντηση Καζάκη. Κι εδώ ματά ξανά η απάντηση Καλλωνιάτη. Όποιος δεν την έχει παρακολουθήσει μπορεί να το πηδήξει το κείμενο.

Φιλοδοξεί να δείξει με απλό τρόπο το ζουμί της υπόθεσης του λογιστικού λάθους και δεν πρόκειται να παρεκκλίνει πέρα από αυτό. Οι προσωπικές έριδες ειλικρινά δεν με αφορούν, κι από αυτή την άποψη το ίντερνετ είναι σωτήριο, διότι εγώ βλέπω δύο απόψεις τελικά.

Από όσους ρώτησα κι από όσα καταλαβαίνω και ο ίδιος για το χρέος, πιστεύω πως ο κ. Καζάκης έχει κάνει λάθος υπολογισμό. Με αυτό το λάθος δεν θέλω να αναιρέσω στο ελάχιστο τη θέση του για το χρέος και την άρνησή του. Μπορεί να διαφωνώ με τις θέσεις του, αλλά η αιτία δεν είναι το λογιστικό λάθος.

Είναι καλό να πετάμε τα σωστά καρφιά στην κυβέρνηση, όχι μόνο διότι είμαστε θρησκευτικά προσηλωμένοι στην αναζήτηση της “αλήθειας” , αλλά διότι η κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιήσει παρόμοια λάθη για να “δείξει” με επικοινωνιακό τρόπο πως όλη η πρόταση είναι λάθος.

Αυτή ακριβώς η επικοινωνιακή διαχείριση είχε συμβεί και στην ιστορία με το Τ+10 των ομολόγων. Παρότι η βάση των κατηγοριών του δημοσιογράφου του ΕΤ κ. Θωμάκου ήταν σωστότατη, τόσο η ΤτΕ, όσο και η ΕΕΤ (ένωση ελληνικών τραπεζών), εκμεταλλεύτηκαν τα λάθη ή τις ανακρίβειες του για να τον χτυπήσουν, ξεχνώντας πολύ βολικά την ταμπακιέρα. Και η πλάκα είναι πως ακόμα και όταν ο Σύριζα ή η Βάσω Παππανδρέου έκαναν τις σωστές ερωτήσεις στη βουλή, η ΤτΕ απαντούσε στις ίδιες ανακρίβειες του κ. Θωμάκου, ανακρίβειες που δεν αναπαρήγαγαν οι βουλευτές.

Η ταμπακιέρα του υπολογισμού του χρέους σε ταληράκια.

1. Τα ομόλογα είναι δάνεια που παίρνει μια κυβέρνηση από την αγορά με συγκεκριμένη διάρκεια και επιτόκιο που ορίζονται στην έκδοσή τους. Όταν λέμε πως το 2004 εκδόθηκε ένα 4ετές ομόλογο με επιτόκιο 5% ύψους 100 ευρώ, εννοούμε πως κάθε χρόνο το κράτος θα προσφέρει 5 ευρώ (το 5% δηλαδή των 100ευρώ) στον κάτοχο του ομολόγου και πως σε 4 χρόνια (στη λήξη του ομολόγου το 2008) θα πρέπει να επιστρέψει ολόκληρο το αρχικό ποσό.
2. Το κόστος αυτής της χρηματοδότησης για το κράτος, είναι το επιτόκιο που πληρώνει κάθε χρόνο. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, το κράτος πληρώνει 5 ευρώ το χρονό επί 4 χρόνια, σύνολο 20 ευρώ στη λήξη του ομολόγου.
3. Επειδή συνήθως στη λήξη του ομολόγου, το κράτος δεν έχει 100 ευρώ για να τα επιστρέψει στους ομολογιούχους, συνηθίζεται να αναχρηματοδοτεί το παλιό ομόλογο που λήγει. Με λίγα λόγια το κράτος εκδίδει ένα νέο 4ετές ομόλογο ύψους 100 ευρώ και επιτοκίου 5% μερικές μέρες πριν λήξει το παλιό ομόλογο. Με τα χρήματα του καινούργιου ομολόγου (τα 100 ευρώ δηλαδή), πληρώνει τους παλιούς ομολογιούχους και από εκεί και πέρα συνεχίζει να πληρώνει τους τόκους του καινούργιου ομολόγου, όπως δείξαμε στα βήματα 1 και 2.
4. Παρότι το κράτος εξέδωσε δύο ομόλογα των 100 ευρώ (ένα το 2004 και ένα το 2008 που έληγε το πρώτο ομόλογο) το χρέος του κράτους δεν είναι (100+100) 200 ευρώ, αλλά 100, διότι το δεύτερο ομόλογο το χρησιμοποίησε για να πληρώσει το πρώτο. Στην ουσία το κράτος ζήτησε μια νέα τετραετή παράταση για να πληρώσει το αρχικό χρέος των 100 ευρώ.
5. Το κόστος της εξυπηρέτησης αυτής της παράτασης είναι το επιτόκιο του καινούργιου ομολόγου, δηλαδή 5 ευρώ το χρόνο, ή 20 ευρώ στην τετραετία.
6. Εάν στη λήξη και του δεύτερου ομολόγου το 2012, το κράτος πληρώσει από την τσέπη του (δηλαδή από τους φόρους) τα 100 ευρώ στους ομολογιούχους, τότε το χρέος του κράτους μηδενίζεται και αρχίζουμε και κάνουμε ταμείο.
7. Ταμείο: Το κράτος δανείστηκε 100 ευρώ το 2004 και τα επέστρεψε το 2012 μαζί με το τέλος του κόσμου. Στο ενδιάμεσο διάστημα πλήρωσε για τόκους (5+5+5+5) 20ευρώ για το πρώτο ομόλογο και άλλα 20 για το δεύτερο. Από την όλη διαδικασία λοιπόν το κράτος έχασε σε τόκους 40 ευρώ στη διάρκεια 8 ετών. Αυτό είναι το κόστος του κράτους από τα παραπάνω ομόλογα.
8. Ο κ. Καζάκης λανθασμένα πάει και προσθέτει στους τόκους κάθε χρόνου και το ενδιάμεσο ομόλογο, μετρώντας ουσιαστικά τις πληρωμές που γίνονται στον προϋπολογισμό (ετήσιες πληρωμές) κι έτσι λέει:

βγάζοντας ένα γενικό σύνολο 240 ευρώ “τοκοχρεολυσίων”. Πράγματι, τα έξοδα του προυπολογισμού του 2008 στο παράδειγμα μας δεν θα είναι μόνο 5 ευρώ που είναι τόκοι αλλά και 100 ευρώ που είναι το νέο ομόλογο. Έτσι ο προυπολογισμός του 2008 θα λέει πως μέχρι το τέλος του έτος θα πρέπει να βρούμε 105 ευρώ διότι έχουμε και εκείνο το ομόλογο του 2004 που λήγει. Ο κ. Καζάκης θεωρεί πως αυτό είναι ένα νέο χρέος και το υπολογίζει στο σύνολο. Εγώ ισχυρίζομαι πως το 2012 που η κυβέρνηση θα κάνει ταμείο θα έχει ξοδέψει για αχρηστους τόκους “μόλις” 40 ευρώ.

9. Για να δείξω το λάθος με απλό τρόπο θα κάνω την εξής υπόθεση. Ας πούμε λοιπόν πως μια διπλανή κυβέρνηση ακριβώς ίδια με την πρώτη, το 2004 εκδίδει κι αυτή ένα ομόλογο 100 ευρώ με επιτόκιο 5%, αλλά αντί για 4ετές το συγκεκριμένο ομόλογο είναι 8ετες. Ας δούμε στον πίνακα λοιπόν ποια θα είναι η εξέλιξη του χρέους

Σύμφωνα με τον υπολογισμό του κ. Καζάκη αυτή η κυβέρνηση θα είχε πληρώσει για “τοκοχρεωλύσια” μόλις 140 ευρώ δηλαδή τα 100 ευρώ που δανείστηκε αρχικά + τα 40 που είναι οι τόκοι.

10. Κι ας θεωρήσουμε πως έχουμε και μια τρίτη κυβέρνηση που προτιμά να εκδίδει ετήσια ομόλογα ακριβώς με τα ίδια χαρακτηριστικά (100 ευρώ με επιτόκιο 5%). Ο πίνακας θα εμφανιζόταν κάπως έτσι

Σύμφωνα με το υπολογισμό του κ. Καζάκη, η τρίτη κυβέρνηση θα είχε πληρώσει για τοκοχρεολύσια 940 ευρώ.

11. Το θέμα είναι πως και οι 3 υποθετικές κυβερνήσεις από το 2004 μέχρι το 2012 δανείστηκαν (και έφαγαν μαζί με τον πάγκαλο) μόλις 100 ευρώ και πλήρωσαν για τόκους άλλα 40. Το μόνο που άλλαζε ήταν η διάρκεια των ομολόγων που εξέδιδε η κάθε κυβέρνηση, όχι το συνολικό ύψος του χρέους ή των τόκων.
12. Έτσι, σύμφωνα με τον υπολογισμό μου, η συνολική ραντιέρικη χασούρα και των 3 κυβερνήσεων σε αυτά τα 8 χρόνια του παραδείγματος ήταν 40% επί του αρχικού κεφαλαίου, δηλαδή τα 40 ευρώ των τόκων που πλήρωσαν για το δάνειο των 100 ευρώ.
    Αντίθετα με τον υπολογισμό του κ.Καζάκη, τα χρήματα που πήγαν σε μη παραγωγικά “τοκοχρεωλύσια” θα ήταν 240ευρώ στο πρώτο παράδειγμα, 140 στο δεύτερο και 940 στο τρίτο.
13. Νομίζω είναι σημαντικό λάθος η χρήση της λέξης “τοκοχρεολύσια” διότι δημιουργεί ακριβώς την παραπάνω σύγχυση. Τα ομόλογα δεν έχουν χρεολύσια, έχουν λήξη και στη λήξη γίνεται απαιτητό ολόκληρο το αρχικό ποσό.

Ελπίζω πως τώρα έγινε κατανοητό το λογιστικό λάθος και ο κ.Καζάκης να το διορθώσει. Για τα υπόλοιπα ας ξεκινήσει μια άλλη συζήτηση.