Τράπεζες στο χείλος του …εξευτελισμού!

πηγή: ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 10

Μέχρι τώρα, το Δημόσιο ήταν για τους τραπεζίτες ένας μάλλον «εύκολος» κουμπαράς, για την άντληση κεφαλαίων και ρευστότητας. Όχι πια. Οι Βρυξέλλες αλλάζουν τώρα τους κανόνες παιχνιδιού για τη χορήγηση εγγυήσεων από το κράτος στις τράπεζες, επιφυλάσσοντας μια εν δυνάμει εξευτελιστική διαδικασία σε όσες τράπεζες αξιοποιήσουν υπερβολικά τις παρεχόμενες εγγυήσεις.

Σύμφωνα με απόφαση που υποχρεώθηκε από τις Βρυξέλλες να δημοσιεύσει ο υπουργός Οικονομικών στις αρχές Ιουλίου, χωρίς βεβαίως να πάρει ιδιαίτερη δημοσιότητα (δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1091 Β’ της 9ης Ιουλίου 2010), ορίζεται πλέον ένα «πλαφόν» στο ποσό των κρατικών εγγυήσεων που μπορούν να λάβουν οι τράπεζες, πέραν του οποίου θα είναι υποχρεωμένες να πείσουν τις Βρυξέλλες, ότι δεν θα χρεοκοπήσουν χωρίς κρατικές εγγυήσεις!

Με την απόφαση, ορίζεται ότι από 1.7.2010 για κάθε τράπεζα που παίρνει εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου για νέο ή ανανεούμενο χρέος, εφόσον κατά το χρόνο παροχής της εγγύησης το σύνολο των εγγυημένων υποχρεώσεών της (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται όλες οι εγγυήσεις που έχει πάρει) υπερβαίνει σωρευτικά το 5% των συνολικών του υποχρεώσεων και το ποσό των 500 εκατ. ευρώ, θα υποβάλλεται εντός τριμήνου από την παροχή της εγγύησης έκθεση στην Κομισιόν που θα καταδεικνύει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της χωρίς εξάρτηση από την κρατική στήριξη. Επιπλέον, η ΤτΕ υποχρεώνεται μέχρι τις 15 Οκτώβρη το αργότερο να συντάξει συνοπτική, ενδιάμεση έκθεση για τη λειτουργία του καθεστώτος παροχής εγγυήσεων.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «S», η απόφαση αυτή μπορεί να υπογράφεται από τον Έλληνα υπουργό, στην ουσία όμως τα… πνευματικά της δικαιώματα ανήκουν στην Κομισιόν και, κατ’ επέκταση, στην τρόικα των πιστωτών της χώρας. Ο φόβος των αρχών που είναι επιφορτισμένες στις Βρυξέλλες να εφαρμόζουν το κοινοτικό δίκαιο περί κρατικών ενισχύσεων ήταν απλός: όσο οι ελληνικές τράπεζες μπορούσαν να εκδίδουν τίτλους με εγγύηση του Δημοσίου χωρίς τον παραμικρό περιορισμό ή δυσμενή επίπτωση, τόσο θα γινόταν ορατός ο κίνδυνος κατάχρησης του μέτρου (λόγω και της γνωστής «ζεστής» σχέσης των ελληνικών κυβερνήσεων με τους τραπεζίτες…).

Συνέπεια αυτής της πιθανής κατάχρησης, όπως φοβήθηκαν οι Βρυξέλλες, θα μπορούσε να ήταν η συντήρηση τραπεζικών «ζόμπι» εν ζωή με εγγυητή το ήδη μισοχρεοκοπημένο ελληνικό Δημόσιο. Δηλαδή, αν το μέτρο της παροχής εγγυήσεων ξεπερνούσε ορισμένα όρια, θα υπήρχε ο κίνδυνος, από την άποψη του κοινοτικού δικαίου περί κρατικών ενισχύσεων, να συντηρούνταν τεχνητά στη ζωή τράπεζες, που δεν έχουν την  παραμικρή μακροπρόθεσμη προοπτική να «σταθούν στα πόδια τους» χωρίς τα «δεκανίκια» του Δημοσίου.

Τι σημαίνει, όμως, στην πράξη η διαδικασία υποβολής αυτής της ειδικής έκθεσης βιωσιμότητας από ελληνικές τράπεζες στην Κομισιόν; Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, αμέσως μόλις μια τράπεζα με 100 ευρώ συνολικών υποχρεώσεων (καταθέσεις κ.λπ.) ξεπεράσει τα 5 ευρώ τίτλων που θα έχουν εκδοθεί με κρατική εγγύηση, θα πρέπει να προχωρήσει σε μια άκρως ταπεινωτική, για μια τράπεζα, διαδικασία: να παρουσιάσει πλήρη οικονομική ανάλυση της βιωσιμότητάς της, μετά τη λήξη της ισχύος των εγγυήσεων, που μπορεί να φθάνουν μέχρι και τρία χρόνια.

Στη συνέχεια της διαδικασίας, εντοπίζεται και το πιο επίφοβο στάδιο: τι θα γίνει αν η τράπεζα δεν πείσει την Κομισιόν ότι θα είναι βιώσιμη; Προς το παρόν το πεδίο σε αυτό το ακραίο (ή ίσως και όχι τόσο ακραίο, με τις σημερινές συνθήκες…) σενάριο παραμένει αρκετά «θολό». Το πιθανότερο είναι, ότι η τράπεζα που… μυρίζει χρεοκοπία θα υποχρεωθεί από την Κομισιόν να υποβάλει και να εφαρμόσει κάποιο επώδυνο σχέδιο εξυγίανσης. Άγνωστο είναι βέβαια τι θα συμβεί, αν στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας καταληφθούν από… νευρικότητα οι καταθέτες της τράπεζας και αποφασίσουν να «μαζέψουν» τα χρήματά τους για καλό και για κακό.

Προς το παρόν, από τη συμφωνία κυβέρνησης-διεθνών πιστωτών έχει γίνει σαφές ποια διαδικασία θα ακολουθείται για τις τράπεζες με προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας: άμεση αύξηση κεφαλαίου από τους μετόχους, ή επώδυνη διάσωση από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Για τις τράπεζες με πολύ σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, όμως, οι οποίες θα είναι πιθανό να μην είναι βιώσιμες χωρίς κρατικές εγγυήσεις, δεν υπάρχει κάποια προκαθορισμένη διαδικασία διάσωσης.

Υπάρχει, όμως, ο κίνδυνος κάποια τράπεζα να βρεθεί στο τέλος του τρίτου τριμήνου στη δυσάρεστη θέση να έχει υπερβεί το «πλαφόν» του 5% σε κρατικές εγγυήσεις; Τραπεζικά στελέχη παραδέχονται, ότι ήδη οι τράπεζες έχουν λάβει μεγάλα ποσά εγγυήσεων από το Δημόσιο, ενώ για να «σταθούν στα πόδια τους» όσο θα είναι αποκλεισμένες από τις αγορές εγκρίθηκε ήδη χθες από την Βουλή η χορήγηση πρόσθετων εγγυήσεων, μέχρι 25 δις. ευρώ.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ήδη μία τουλάχιστον τράπεζα «παλεύει» με το πλαφόν, κυρίως εξαιτίας της εκροής καταθέσεων και του «μαυρίσματος» από τους οίκους αξιολόγησης τίτλων που έχει εκδώσει, τιτλοποιώντας στοιχεία ενεργητικού. Για τη συγκεκριμένη τράπεζα, με κυβερνητικές οδηγίες έχει αποφασισθεί από μεγάλο επικουρικό ταμείο, μάλιστα, να καταθέτει τα έσοδά του από την 1η Σεπτεμβρίου στα ταμεία της, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της καταθετικής βάσης. Και πάλι, όμως, όπως λένε στελέχη της αγοράς, αν δεν ανατραπεί η δυσμενής δυναμική για τις καταθέσεις της, η συγκεκριμένη τράπεζα έχει πολύ σοβαρές πιθανότητες να κληθεί σύντομα από την Κομισιόν να υποβάλει έκθεση βιωσιμότητας.