Απαξιωμένο προτεκτοράτο των αγορών η Ελλάδα

Πηγή: Αυγή, 6/6/2010

Παναγόπουλος Θάνος

Ένα πρωτοφανές ξεπούλημα γνωρίζει αυτές τις ημέρες η Ελλάδα. Πλάι στην περιουσία της (νερό, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια, ενέργεια, ακίνητα, καζίνο, κ.λπ.) που ιδιωτικοποιείται με βάση τις αποφάσεις του τελευταίου άτυπου υπουργικού συμβουλίου, εκχωρούνται στοιχειώδη δικαιώματα της χώρας. Χαρακτηριστική είναι η ουσιαστική απαγόρευση της προσφυγής της σε τρίτους (εκτός Ευρωζώνης και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου) δανειστές. Εάν σε αυτά προστεθούν η ασφυκτική επιτήρηση από την Κομισιόν ή η de facto κατάργηση του άρθρου 36, παρ. 2 του συντάγματος για λήξη των οικονομικών μέτρων που επιτάσσουν ΔΝΤ, Ε.Ε. και ΕΚΤ χωρίς την ψήφο της βουλής, σχηματίζεται η εντύπωση πως η Ελλάδα μεταλλάσσεται σε οικονομικό προτεκτοράτο.

Το νέο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων έρχεται στη χειρότερη δυνατή συγκυρία, χωρίς την παραμικρή διασφάλιση των ελληνικών συμφερόντων και με σοβαρό κίνδυνο να πληγούν καίρια η όποια ανάκαμψη της οικονομίας και η απασχόληση. Από πλευράς “timing”, η καταβαράθρωση του γενικού δείκτη του χρηματιστηρίου (προχθές έκλεισε στις 1.484,90 μονάδες που ήταν και το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 15 μηνών καταγράφοντας απώλειες 5,03%) σε συνδυασμό με την εκ νέου εκτόξευση των CDS των ελληνικών ομολόγων στις 800 μονάδες βάσης, αλλά και την εξασθένηση του ευρώ (έπεσε κάτω και από τα 1,20 δολάρια καθώς διαπραγματεύθηκε προχθές ακόμη και στα 1.1980, στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2006) απαξιώνει για τις διεθνείς αγορές σχεδόν κάθε τι ελληνικό.

Ταυτόχρονα, η επαπειλούμενη εκχώρηση του κρατικού πλούτου έρχεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τις θέσεις απασχόλησης χιλιάδων εργαζομένων και χωρίς να διέπεται από αναπτυξιακές προοπτικές, αφού υπακούει σε στενές εισπρακτικές σκοπιμότητες. Όπως την παρομοιάζουν οικονομικοί παρατηρητές, παραπέμπει περισσότερο σε εκκαθάριση κράτους εν λειτουργία. Ζήτημα όμως έναντι ποίου τιμήματος θα γίνει η εκποίηση, δεδομένης της κακής κατάστασης των δημοσίων οικονομικών της χώρας, προκύπτει και από την υποβάθμιση της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης.

Σημειώνεται, ότι το επόμενο κύμα ιδιωτικοποιήσεων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πώληση του 23% της ΕΥΑΘ, του 10% της ΕΥΔΑΠ, του 39% των ΕΛΤΑ, πλήρη εκποίηση των καζίνων, ενδεχόμενη πώληση ποσοστού της ΔΕΣΦΑ ώστε να διατηρήσει το Δημόσιο τουλάχιστον το 51%, συμβάσεις παραχώρησης της Εγνατίας, των νέων αυτοκινητοδρόμων Αττικής και των οδικών αξόνων Κρήτης, των εμπορευματικών Κέντρων ΟΣΕ στο Θριάσιο και τη Θεσσαλονίκη, εκχώρηση της ακίνητης περιουσίας είτε με απευθείας πώληση είτε με συμβάσεις παραχώρησης και δημιουργία εταιρείας συμμετοχών με συμμετοχές του Δημοσίου που θα αφορούν ακόμη και τη ΔΕΗ ή τον ΟΤΕ.

Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί θα προβλέπει κατά περίπτωση πώληση, συμβάσεις παραχώρησης, στρατηγικό επενδυτή, μετοχοποίηση μέσω χρηματιστηρίου ή εταιρείες συμμετοχών, ενώ το Δημόσιο να κρατά αλλού απόλυτη πλειοψηφία (πάνω από 51%), ισχυρή μειοψηφία (πάνω από 34%) ποσοστό μικρότερο του 34% ή και πλήρη ιδιωτικοποίηση.

Στο μεταξύ, το κεφάλαιο εθνικής κυριαρχίας συρρικνώνεται σταθερά στα της οικονομίας. Μετά την επιτήρηση από την Ε.Ε., την εγκατάσταση του ΔΝΤ και την επιτροπεία της “Τρόικας” ακολούθησε προχθές η διαχείριση του δημοσίου χρέους. Ειδικότερα, με κατάσχεση της περιουσίας της (στο εξωτερικό, σύμφωνα με νομικούς κύκλους που ερμηνεύουν την επίμαχη διάταξη) απειλείται η Ελλάδα σε περίπτωση κατά την οποία αποδειχθεί ασυνεπής στην πληρωμή των δόσεων του δανείου των 110 δισ. ευρώ που έλαβε από Ε.Ε. και ΔΝΤ, ενώ οι όροι του ουσιαστικά αποκλείουν την προσφυγή της χώρας σε τρίτους δανειστές (λ.χ. Κίνα) καθώς απαγορεύουν να αναληφθούν βάρη (περιουσιακά στοιχεία) εν είδει "υποθήκης". Μάλιστα, εάν εμφανιστούν αποκλίσεις στους οικονομικούς στόχους, μπορούν να αλλάξουν τα προτεινόμενα μέτρα στο Μνημόνιο σε συνεννόηση με ΔΝΤ, ΕΚΤ και Κομισόν. Ειδικά για το δημόσιο χρέος το Μνημόνιο  Συνεννόησης προβλέπει ότι οι ελληνικές αρχές  σε συνεργασία με το ΔΝΤ  θα επικαιροποιήσουν τη στρατηγική και τα εργαλεία διαχείρισης του χρέους. 

Η δανειακή σύμβαση που κατατέθηκε την Παρασκευή στη Βουλή αφήνει ακόμη «παράθυρο» για πρόσθετα φορολογικά μέτρα σε  περίπτωση που αποκλίνουν οι στόχοι του προϋπολογισμού σε έσοδα και δαπάνες, ενώ κάνει λόγο ακόμη και για τροποποιήσεις των υφιστάμενων μέτρων. 

Η τρόικα συνιστά στην κυβέρνηση  να προσλάβει εμπειρογνώμονες διεθνούς φήμης για την  ορθολογικότερη οργάνωση της δημόσιας διοίκησης, ενώ εμφανίζεται ανένδοτη ως προς το καυτό ζήτημα  των ημερών, το ασφαλιστικό.  Και απαιτεί το σχετικό νομοσχέδιο να είναι έτοιμο μέχρι το τέλος Ιουνίου.

Παράλληλα, ανά 3 μήνες (15 Μαρτίου, 15 Ιουνίου, 15 Σεπτεμβρίου και 15 Δεκεμβρίου κάθε έτους) θα καταβάλει τους τόκους του δανείου που έλαβε από την ευρωζώνη (τα 80 δισ. από τα συνολικά 110 δισ. ευρώ στα οποία έχουν προστεθεί και τα 30 δισ. του ΔΝΤ) η Ελλάδα με βάση τις συμβάσεις δανειοδότησής της από τις χώρες της ευρωζώνης ως απόρροια της ενεργοποίησης του μηχανισμού στήριξης. Οι συμβάσεις κατατέθηκαν υπό μορφή νομοσχεδίου προχθές στη Βουλή για κύρωση από τον υπουργό Οικονομικών Γ.Παπακωνσταντίνου.

Με τη σύμβαση, ο δανειολήπτης δεσμεύεται, έως ότου όλο το κεφάλαιο να έχει επιστραφεί πλήρως και όλοι οι τόκοι και τα πρόσθετα ποσά, αν υπάρχουν, στο πλαίσιο της σύμβασης, να έχουν πλήρως εξοφληθεί να μην εξασφαλίσει (πλην εξαιρέσεων) με υποθήκη, ενέχυρο ή άλλο βάρος πάνω στην ίδια περιουσία ή στα έσοδα, τυχόν υφιστάμενο ή μελλοντικό σχετικό χρέος και οποιαδήποτε εγγύηση ή αποζημίωση δίδονται επί αυτού, εκτός εάν τα Δάνεια την ίδια στιγμή διαμοιράζονται ισότιμα (pari passu) και αναλογικά (pro rata) έχοντας την ίδια διασφάλιση και να μην χορηγήσει σε οποιονδήποτε άλλο πιστωτή ή κάτοχο του δημόσιου χρέους, προτεραιότητα σε σχέση με τους δανειστές.

Θερινές εξετάσεις της ελληνικής οικονομίας

Στο μεταξύ, θερινές εξετάσεις αρχίζει να δίνει η ελληνική οικονομία, με την άφιξη μικτού κλιμακίου εμπειρογνωμόνων της τρόικας (στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου) το ερχόμενο Σαββατοκύριακο. Με αυτήν την επίσκεψη ξεκινά ένα καυτό καλοκαίρι για την ελληνική οικονομία, ειδικά όσον αφορά τις επιδόσεις της που θα αξιολογήσουν Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη και Ουάσιγκτον. Το κλιμάκιο, το οποίο καταφθάνει περίπου 1,5 μήνα μετά την προηγούμενη επίσκεψή του στην Αθήνα, θα θέσει στο μικροσκόπιό του την -προβληματική όπως αποδεικνύεται ειδικά στο σκέλος του ΦΠΑ- πορεία είσπραξης των φορολογικών εσόδων, τα κονδύλια πληρωμών των νοσοκομείων αλλά και τη διαχείριση των δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων.

Με βάση τις παρατηρήσεις του μεικτού κλιμακίου, θα συνταχθεί και η πρώτη τριμηνιαία απολογιστική έκθεση για την πορεία εφαρμογής του αναθεωρημένου Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) της ελληνικής οικονομίας. Την έκθεση αυτή θα συντάξει η Κομισιόν (με βάση τα στοιχεία που θα της προσκομίσουν οι εμπειρογνώμονες της τρόικας) με την κυβέρνηση να ευελπιστεί σε ευμενείς παρατηρήσεις αναφορικά με τα βήματα εξυγίανσης της ελληνικής οικονομίας και την  πρόοδο που συντελείται στο πρόγραμμα  των μεταρρυθμίσεων. Και τούτο, διότι αυτό θα ισοδυναμεί με «πράσινο φως» για την  εκταμίευση και της δεύτερης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ που θα ανέρχεται και αυτό περί τα 9 δισ. ευρώ.