Η αντιστροφή ρόλων και πολιτικών

Πηγή: Ελευθεροτυπία, 25-6-2010

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

«Τα μέτρα είναι άδικα αλλά αναγκαία», επαναλαμβάνει μονότονα ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του, σε μια προσπάθεια να υπερβούν τη διαρκώς αυξανόμενη αντίδραση της κοινωνίας.

Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι φωνές (ΔΣΑ, Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συνταγματολόγοι κ.ά.), που θέτουν εν αμφιβόλω τη συνταγματική νομιμότητα ολόκληρου του Μνημονίου και του σκληρού οικονομικού πακέτου.

Βουλευτές και συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ διαπιστώνουν τώρα ότι η λογική των «άδικων αλλά αναγκαίων μέτρων» δεν μπορεί να δικαιολογήσει στην πράξη τη νέα κοινωνική βαρβαρότητα. Η κυβερνητική πολιτική αδυνατεί να εξηγήσει γιατί ένα άδικο κοινωνικά μέτρο είναι σήμερα τόσο αναγκαίο για την επιβίωση της κοινωνίας. Και κυρίως γιατί η αδικία αυτή (όπως το εργασιακό έκτρωμα Λοβέρδου) υπερβαίνει κατά πολύ τις δεσμεύσεις που η κυβέρνηση ανέλαβε απέναντι στους δανειστές της.

Η προφανής αυτή αδυναμία ανατρέπει το θεμελιώδες υπόστρωμα του κοινωνικού συμβολαίου, όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Τη θέση της επιθυμητής κοινωνικής δικαιοσύνης, ως συγκολλητικής ουσίας των κοινωνικών αντιθέσεων, καταλαμβάνει τώρα με ωμό και βίαιο τρόπο η «αναγκαία κοινωνική αδικία».

Η δραματική αυτή αλλαγή κατέστησε αναποτελεσματικό το μεταπολιτευτικό σύστημα εξουσίας. Η ικανότητα της «πολιτικής ηγεσίας» να μεταμορφώνει το συμφέρον των λίγων σε δήθεν καθολική ανάγκη της κοινωνίας, αμφισβητείται πλέον ανοιχτά. Η συλλογική ψευδαίσθηση του γενικού και αφηρημένου «δημόσιου συμφέροντος», μέσω του οποίου η πολιτική εξουσία υποτάσσει ιδεολογικά την κοινωνία και διαχειρίζεται τις υποθέσεις της προς όφελος της οικονομικής ολιγαρχίας, έχασε οριστικά τη νομιμοποιητική της βάση.

Το πρόβλημα δεν είναι επικοινωνιακό αλλά βαθιά συστημικό. Η ρευστότητα του πολιτικού πεδίου, επακόλουθο του κλυδωνισμού ολόκληρου του οικονομικο-κοινωνικού μοντέλου, αλλάζει τα πάντα με ορμή: συνειδήσεις, απόψεις, διαθέσεις, ιδεολογίες μπαίνουν σε σκληρή δοκιμασία.

Μέσα σ' αυτό το ασταθές περιβάλλον όλα συμβαίνουν ανάποδα. Η κατάργηση της συνταγματικής νομιμότητας και η παραβίαση στοιχειωδών, αυτονόητων μέχρι τώρα, ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων βαφτίζονται αναγκαίος «πολιτικός ρεαλισμός». Αντίθετα, όσοι υπερασπίζονται τις κατακτήσεις του κοινωνικού κράτους δικαίου κατηγορούνται για επικίνδυνο, αναχρονιστικό, αντικοινωνικό τυχοδιωκτισμό!

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, πλήρως παραδομένη στα νεοφιλελεύθερα προτάγματα, ανέλαβε τη βρώμικη δουλειά. Αν και γνωρίζει τι την περιμένει, νομίζει ότι την ευνοεί η απουσία αξιόπιστης εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης. Γι' αυτό εκβιάζει ανοιχτά την κοινωνία με εκλογές, ενώ στρέφει παράλληλα, υποτακτικά, το βλέμμα της και προς τους δανειστές της, εκλιπαρώντας κατανόηση και λιγότερες αξιώσεις.

Η Ν.Δ. ασκεί μια σοσιαλδημοκρατικού τύπου αντιπολίτευση, φιλοδοξώντας να καρπωθεί οφέλη από τη φθορά της κυβέρνησης. Αλλά μέχρι τώρα εισπράττει το μερίδιο της πολιτικής απαξίας που της αναλογεί.

Η κοινοβουλευτική Αριστερά όχι μόνο δεν αποτελεί τον εναλλακτικό πόλο, αλλά πλήττεται καίρια, καθώς θεωρείται μέρος του προβλήματος και του ανυπόληπτου πολιτικού συστήματος. Ο Καρατζαφέρης και ο ΛΑ.Ο.Σ., ποντάροντας στην κοινωνική έκρηξη αλλά τρέμοντας τις συνέπειές της, επιχειρούν, ματαίως, να πλιατσικολογήσουν ό,τι μπορούν από τα παλαιά υλικά κατεδάφισης.

Τα παλαιά κόμματα συμπεριφέρονται ωσάν τίποτα να μην έχει συμβεί. Η κρίση όμως γενικεύεται. Συνδικαλιστικοί φορείς, ΜΜΕ, Παιδεία και άλλοι θεσμοί, συστατικά μέρη του αστικού συστήματος εξουσίας, έρχονται αντιμέτωποι με την αμφισβήτηση του ρόλου και της αξιοπιστίας τους. Η ανάγκη μιας νέας θεσμικής οργάνωσης, που θα αντιστοιχεί στις νέες οικονομικές συνθήκες, γίνεται επιτακτική για την επιβίωση της οικονομικής ελίτ. Το «κόμμα των επιχειρηματιών» εργάζεται αόκνως για την επόμενη μέρα.

Η κοινωνία, από την άλλη, κοχλάζει εδώ και καιρό. Ουδείς ωστόσο από εκείνους που επιθυμούν να ελέγξουν τη συσσωρευμένη έκρηξη οργής γνωρίζουν πότε ακριβώς θα επέλθει το σημείο βρασμού της.