Συζητάμε τη στάση πληρωμών και την έξοδο από ευρώ. Αρχικά θα δείξουμε πως έξοδος χωρίς στάση είναι αδύνατη, ενώ η στάση χωρίς έξοδο είναι πιθανή τεχνικά, σχετικά πιο απίθανη όμως πολιτικά. Στη συνέχεια θα δούμε το τι σημαίνει μία στάση πληρωμών και ταυτόχρονη φυγή από το ευρώ. O τίτλος σημαίνει The End Of The World As You Know It.
Nα διευκρινίσουμε εδώ κάτι που έχουν ρωτήσει κάποιοι. Πότε συμφέρει ένα κράτος να κηρύξει στάση πληρωμών?
Τα κέρδη λοιπόν μιας στάσης πληρωμών αυξάνονται α) όσο αυξάνεται το μέγεθος του χρέους που αναδιαπραγματεύεται, και β) όσο μικρότερα είναι τα πρωτογενή (δηλαδή τα ελλείμματα δίχως τοκοχρεολύσια) ελλείμματα μία κυβέρνησης σήμερα και στο μέλλον. Το α είναι αυτονόητο, το β έχει νόημα καθώς η στάση πληρωμών θα οδηγήσει σε αποκλεισμό από τις αγορές. Όσο μεγαλύτερη είναι η δυνατότητα του κράτους να έχει πλεονάσματα, τόσο μικρότερη είναι η ανάγκη του να βγει στη γύρα να δανειστεί. Άρα ένα κράτος με πρωτογενές πλεόνασμα τώρα και στο μέλλον εξασφαλίζει την επ'αόριστο ανεξαρτησία του απέναντι στις αγορές. Και φυσικά όσο μεγαλύτερη είναι η ανεξαρτησία, τόσο καλύτεροι θα είναι και οι όροι που θα δανειστεί από τις αγορές όταν αυτό συμβεί.
Τα κέρδη λοιπόν μιας στάσης πληρωμών αυξάνονται α) όσο αυξάνεται το μέγεθος του χρέους που αναδιαπραγματεύεται, και β) όσο μικρότερα είναι τα πρωτογενή (δηλαδή τα ελλείμματα δίχως τοκοχρεολύσια) ελλείμματα μία κυβέρνησης σήμερα και στο μέλλον. Το α είναι αυτονόητο, το β έχει νόημα καθώς η στάση πληρωμών θα οδηγήσει σε αποκλεισμό από τις αγορές. Όσο μεγαλύτερη είναι η δυνατότητα του κράτους να έχει πλεονάσματα, τόσο μικρότερη είναι η ανάγκη του να βγει στη γύρα να δανειστεί. Άρα ένα κράτος με πρωτογενές πλεόνασμα τώρα και στο μέλλον εξασφαλίζει την επ'αόριστο ανεξαρτησία του απέναντι στις αγορές. Και φυσικά όσο μεγαλύτερη είναι η ανεξαρτησία, τόσο καλύτεροι θα είναι και οι όροι που θα δανειστεί από τις αγορές όταν αυτό συμβεί.
Στάση πληρωμών χωρίς ταυτόχρονη έξοδο από το ευρώ. Το να κηρύξουμε στάση πληρωμών χωρίς να βγούμε ταυτόχρονα από το ευρώ θα σημαίνει πως το κράτος θα σταματήσει μία ωραία μέρα τις πληρωμές και δεν θα έχει μπροστά του έναν τρόπο να συνεχίσει να πληρώνει τόκους και μισθούς, καθώς δεν θα έχει τη δυνατότητα να εκδώσει χρήμα, ούτε φυσικά να δανειστεί.
Η πρώτη κίνηση που θα πρέπει να κάνει το κράτος σε αυτή την ανταγωνιστική κίνηση προς τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΟΝΕ (που είναι και οι κύριοι δανειστές του), θα είναι να ισοσκελίσει αναγκαστικά τον προϋπολογισμό του, καθώς θα έχει αδυναμία επιπλέον δανεισμού.
Η πρώτη κίνηση που θα πρέπει να κάνει το κράτος σε αυτή την ανταγωνιστική κίνηση προς τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΟΝΕ (που είναι και οι κύριοι δανειστές του), θα είναι να ισοσκελίσει αναγκαστικά τον προϋπολογισμό του, καθώς θα έχει αδυναμία επιπλέον δανεισμού.
Υπάρχουν βέβαια και πολύ χειρότερα σενάρια τα οποία δεν έχω αναφέρει ποτέ γιατί δεν πιστεύω ότι θα γίνουν και ούτε θέλω να αναφέρω τώρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟντως GR, μάλλον δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Ας μείνουμε στο παραπάνω αισιόδοξο σενάριο ......
ΑπάντησηΔιαγραφήμονο αυτά; ε τότε εντάξει!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαταπληκτική ανάλυση. Μπράβο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίμαι άσχετος με τα οικονομικά, αλλά έχω την εξής ιδέα. Δεν θα μπορούσε η κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει κουπόνια με τα οποία να πληρώνει π.χ. το 50% των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και τα οποία να ανταλλάσσονται με είδος σε κρατικά supermarket με φτηνά ελληνικά προϊόντα κρατικών συνεταιρισμών, και να έχουν αντιστοιχία με ευρώ (π.χ. 1 ευρώ=2 κουπόνια.)
Με λίγα λόγια, να έχει νόμισμα μόνο για εσωτερική κατανάλωση, αλλά να μην το πούμε νόμισμα αλλά κουπόνι ή κάπως αλλιώς. Να κυκλοφορεί μόνο σε μορφή ονομαστικής πιστωτικής κάρτας ώστε να μπορεί να παρακολουθείτε ηλεκτρονικά, να μην φεύγει από τη χώρα, και να ανταλλάσσετε με ευρώ μόνο στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Ότι και αν συμβεί, πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η μείωση της εξόδου χρημάτων από τη χώρα λόγο εισαγωγών (τροφίμων, BMW, Sony, Microsoft κτλ.) και κυρίως στρατιωτικού εξοπλισμού (όπως κάνει η Τουρκία με την δημιουργία εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας).
Γιατί να χρησιμοποιείτε πανάκριβο software στο δημόσιο και όχι δωρεάν open source. Πρέπει να παράγουμε τεχνολογία (software, στρατιωτικά UAVs) όπως το Ισραήλ, αντί να τα εισάγουμε.
Πρέπει να γίνει μια ελληνική βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα κλείσει την αιμορραγία των εισαγωγών.
Αφού δεν μπορούμε να επιβάλουμε δασμούς στα εισαγόμενα, η έξτρα φορολογία δεν νομίζω ότι είναι λύση, η ανάπτυξη είναι.
Πολύ έντιμη ανάλυση γιατί εισάγει με ρεαλισμό τις επιπτωσεις από την σταση πληρωμών ή έξοδο από Ευρώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατα την ταπεινή μου γνώμη πάσχει στην "καθ'οδον" φάση (εκτος εαν ο ΓΑΠ εγκαταστήσει δικτατορία και αποφασίσει με διατάγματατα τα παντα σε μια ώρα) ,όπου προφανώς θα δούμε να καταρρέει όλο το τραπεζικό σύστημα καθώς η μικρομεσαία αποταμίευση θα προσπαθήσει να φύγει.
Κανένα από τα εναλλακτικά σενάρια που κυκλοφορούν δεν εγγυάται καλύτερο βιωτικό επίπεδο από την υφιστάμενη διαχείριση.
Συμπέρασμα μου
Το καλύτερο σενάριο είναι μη προσφυγή στον μηχανισμό,δανεισμό με ότι επιτόκιο υπάρχει (6,7,8 %) και άσε τους Γερμανούς να τα παίξουν.Το Ευρώ θα αρχίζει τα τρυκλίζει.Να τους πάρουμε στο λαιμό μας.Αυτό κατα βάθος φοβόνται.
Να ασχολείται η Αριστερά με εξόδους και στασεις πληρωμών σημαίνει δεν ξέρει τι εστί Ελληνική Οικονομία.Είναι υπερανεπτυγμένη,εξωστρεφής,με δυνατότητες ανάπτυξης.Δεν θα τολμήσουν να μας κάνουν τίποτα...
Αξιέπαινη προσπάθεια γιατί η στάση πληρωμών περιγράφεται λίγο πολύ ως μαγική συνταγή από μεγάλο μέρος της αριστεράς αλλά είμαι εντελώς αντίθετος με "δημοσιογραφικού" τύπου αναλύσεις χωρίς ποσοτικούς προσδιορισμούς και ιστορικές αναφορές. Δεν υπάρχει λόγος να δημιουργούμε φανταστικά σενάρια όταν υπάρχει βιβλιογραφία για το θέμα. Μερικές παρατηρήσεις:
ΑπάντησηΔιαγραφή- Το ζήτημα της αναδιάρθρωσης / διαπραγμάτευσης του χρέους απουσιάζει εντελώς από την ανάλυση ενώ είναι θεμελιώδες. Η διαδικασία αυτή δεν θα είναι ούτε αυτόματη (θα ξυπνήσουμε μια μέρα και θα χρωστάμε τα μισά - αλήθεια πώς βγήκε το 50%; Ο συγγραφέας κάνει μια φαινομενικά αυθαίρετη υπόθεση και μετά βασίζει μεγάλο μέρος της ανάλυσης σ' αυτήν) ούτε τόσο επιθετική (πάρτε τα μισά κι αν σας αρέσει). Η ιστορία μας λέει πως θα υπάρξει μεγάλη περίοδος διαπραγμάτευσης και είναι βέβαιο πως δεν θα κλοτσήσουμε τους πιστωτές μας στ' απαυτά τους. Υπάρχει αρκετή τεχνογνωσία στο ζήτημα, 200 χρόνια τώρα χρεοκοπούνε τα κράτη.
- Το κόστος της στάσης πληρωμών είναι υπολογίσιμο (προσεγγιστικά). Μια "στρατηγική" χρεωκοπία, σε αντιδιαστολή με μια αναγκαστική, θα μας συμφέρει στην περίπτωση που το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους ξεπερνά το κόστος αθέτησης των συμφωνιών. Μια τέτοια πολιτική απόφαση επιδέχεται ποσοτική τεκμηρίωση.
Προτείνω το working paper του ΔΝΤ The costs of sovereign default που κάνει μια αναδρομή στη σχετική βιβλιογραφία και κάνει μια απόπειρα να προσεγγίσει και να κατηγοριοποιήσει τα κόστη του χρεοστασίου. Χοντρικά οι οικονομικές επιπτώσεις διακρίνονται σε
- Ανάπτυξη / ΑΕΠ
- Υπόληψη (reputation), που αφορά κυρίως του δανειστές
- Διεθνές εμπόριο
- Τραπεζικό σύστημα
- Πολιτικές επιπτώσεις
Το paper δεν αγγίζει καθόλου τις κοινωνικές επιπτώσεις που θα είναι σημαντικές αλλά το σημαντικότερο εύρημα είναι πως ιστορικά, αν και τα κόστη ενός χρεοστασίου είναι μεγάλα έχουν μικρή χρονική διάρκεια (1 ως δύο χρόνια).
Αυτά πολύ σύντομα γιατί το θέμα είναι πολύ σύνθετο. Ακριβώς γι' αυτό καλό θα είναι να το βλέπουμε λίγο ψύχραιμα δίχως κινδυνολογίες. Όσο κι αν έχουμε γίνει όλοι λίγο οικονομολόγοι, λίγο κοινωνιολόγοι και λίγο πολιτικοί με όλα αυτά που μας συμβαίνουν (και καλά κάνουμε, δεν είμαστε προβατάκια) δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε τους επαγγελματίες, όσο κι αν δεν τους εμπιστευόμαστε πάντα. Ας διατηρήσουμε τη λογική και την ψυχραιμία μας.
AΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ
ΑπάντησηΔιαγραφή(ενάντια σε τρομολάγνα σενάρια)
Η απάθεια των πολιτών εμπεριέχει εν δυνάμει την κίνηση.
Η απάθεια είναι εν δυνάμει επανάσταση. Είναι ενάντια στο σύστημα.
Αν ήταν υπέρ, θα ήταν δράση υπέρ του συστήματος. Υπέρ είναι μόνο κάτι λίγοι.
Από την απάθεια στην αδράνεια.
Η απάθεια σημαίνει και το μη πάθος. Σήμερα, όμως οι πολλοί πάσχουν. Άρα έχουμε πάθος, παθήματα και αδράνεια.
Σήμερα, δεν έχουμε απάθεια. Έχουμε αδράνεια μαζί με περίσσεια παθημάτων.
Λείπει η κινητήρια δύναμη. Η θρυαλλίδα. Αυτό που θα μετατρέψει την πάσχουσα αδράνεια σε κίνηση.
Κίνηση πολιτών, ήτοι Πολιτική Κίνηση εμφανίζεται ήδη δειλά - δειλά σε πολλές γωνιές της χώρας.
Στη σημερινή συγκυρία, η συμμετοχή των πολιτών είναι αναπόφευκτη προϋπόθεση σωτηρίας.
Το δίλημμα "μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα" - "πτώχευση πολιτών ή "πτώχευση" του κράτους" εμπεριέχει την καθολική διαπίστωση πως το υπάρχον πολιτικό - κομματικό σύστημα δεν βλέπει και δεν θέτει κανένα δίλημμα. Έχει αποδεχθεί το «μονόδρομο» της μη αμφισβήτησης του χρέους και των «υποχρεώσεων», που έχει δημιουργήσει ένα άθλιο ολιγαρχικό σύστημα.
Αυτό που δεν βλέπει το σύστημα, το βλέπουν, το νιώθουν και το ζουν οι πολίτες.
Και εν μέσω απελπισίας αναζητούν δρόμους.
Για να μετατραπεί η αδράνεια σε κίνηση, χρειάζεται κινητήρια δύναμη, που δεν μπορεί να είναι άλλη από ένα στόχο, ένα πρόταγμα που θα πείσει, θα συσπειρώσει, θα συνεγείρει, θα θέσει σε κίνηση πολλούς πολίτες και θα διατηρήσει τη διάρκεια της κίνησης.
=Πρέπει να πλήττει στην καρδιά του βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται το ολιγαρχικό σύστημα: Σύστημα χρέους και Παιδεία-ΜΜΕ.
=Πρέπει να είναι στόχος που σώζει τους "πάρα πολλούς για να πτωχεύσουν". Να εμπεριέχει αιτήματα που ενώνουν, κινούν και ασφαλίζουν τους πολίτες:
-Σταμάτημα κατασχέσεων.
-Πάγωμα χρεών.
-Σταμάτημα της αύξησης της ανεργίας, της μείωσης του τζίρου, των μισθών, των συντάξεων και των εισοδημάτων των πολλών εργαζόμενων, άνεργων, συνταξιούχων, αυτοαπασχολούμενων,
μικροεπιχειρήσεων.
(συνεχίζεται)
=Πρέπει να δημιουργεί δυνατότητες υπεράσπισης των πολλών ενάντια σε όσα τους σαρώνουν.
ΑπάντησηΔιαγραφή-Συγκρότηση κινήματος αλληλεγγύης υπέρ όσων απειλούνται με απώλεια περιουσιών και ζωών, απαιτώντας ίση μεταχείριση με τις καταρρεύσασες, αλλά "πολύ μεγάλες για να πτωχεύσουν".
-Και επειδή οι νόμοι είναι ενάντια στην κοινωνία, η αυτοάμυνα νομιμοποιεί κάθε μέσο συλλογικής αντίστασης.
=Πρέπει να είναι στόχος που αμφισβητεί την υπάρχουσα κατάσταση, να δίνει προοπτική σε αγώνες, να μετατρέπει τη διαμαρτυρία, την αντίσταση, το θυμό και την απελπισία σε δύναμη ικανή να αυτοκυβερνηθεί, σε δύναμη που μπορεί να αλλάξει ριζικά ζωές, θεσμούς και πατρίδα. Πρέπει να είναι πρόταση ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ. Πρόταση που θα αποδίδει την ΕΞΟΥΣΙΑ στους ΠΟΛΙΤΕΣ και όχι σε αντιπροσώπους τους.
-Αμφισβήτηση χρεών.
-Αμφισβήτηση ολιγαρχικών διεθνών θεσμών.
-Στάση πληρωμών.
-Κοινωνικά ελεγχόμενη διακίνηση του χρήματος.
-Αλλαγή θεσμών προς την κατεύθυνση της περισσότερης συμμετοχής των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων.
-Στον έντονα ανταγωνιστικό κόσμο και ως ότου η επανάσταση γίνει οικουμενική, κίνημα για τη δημιουργία μιας συλλογικής, δίκαιης, ανταγωνιστικής και βιώσιμης οικονομίας.
-Απαλλοτρίωση – κοινωνικοποίηση κάθε επιχείρησης και κάθε θεσμού, που θα προσπαθήσει, σε καιρούς κρίσης, ανασυγκρότησης και αναδημιουργίας, να επωφεληθεί ολιγοπωλιακά ή αυταρχικά, λειτουργώντας σε βάρος της κοινωνίας και των οικονομικών και κοινωνικών επιλογών της.
-Κατάργηση των εξετάσεων στα σχολεία ως και τις εισαγωγικές, σαν απαρχή απελευθέρωσης της παιδείας και των παιδιών από τα δεσμά τους και σαν απαρχή διαλόγου.
-Σύνδεση της νέας συλλογικής και κοινωνικής οικονομίας με τη δημιουργική παιδεία. -Δικαίωμα σε ισομετοχικά και πολυμετοχικά ΜΜΕ.
-Παιδεία προσανατολισμένη στην καλλιέργεια της νόησης, της φαντασίας και της δημιουργικότητας, ώστε να αποτελέσουν οι νέες γενιές τον βασικό συντελεστή αυτοθέσμισης και δημιουργικής ανάτασης της χώρας.
Όλα αυτά αποτελούν ελάχιστες προϋποθέσεις για την αποφυγή των αρνητικών επιπτώσεων από όποια απόφαση και αν παίρνει η κοινωνία.
Όλα αυτά δεν είναι «πρωτοπόρα» πρόταση, αλλά μόνο σκέψεις ημιμαθούς.
Όλα αυτά είναι ταπεινή εισήγηση για διάλογο, πρόταση ανοιχτή και διαρκώς εμπλουτιζόμενη από συνομιλητές και ανθρώπους που θέλουν και αποφασίζουν να ξεκινήσουν και να προχωρήσουν προς τον κεντρικό και τελικό στόχο που είναι η ΑΥΤΟΚΥΒΕΡΝΗΣΗ και ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.
Όλα αυτά είναι μια απειροελάχιστη σκέψη για μια αντισυστημική, μορφωτική, διαρκή, ελπιδοφόρα και πάντα αυτοπροσδιοριζόμενη Πολιτική Κίνηση.
Η τελική απόφαση θα προέρχεται πάντα από τους δημοκρατικά προσδιορισμένους θεσμούς, που θα δίνουν τη δυνατότητα της μέγιστης δυνατής συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις, που τους αφορούν.
Πολιτική είναι η τέχνη που δημιουργεί το εφικτό.
Όλα τα πιο πάνω κουράστηκα να τα γράψω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι κάτι σαν απάντηση στις κινήσεις, που θέττουν θέμα "στάσης πληρωμών".
Κανείς δεν έχει δικαίωμα να αποφασίζει για λογαριασμό άλλου, όταν, μάλιστα, αυτός ο άλλος είναι ο λαός.
Επιτέλους, ας αφήσουμε τις λογικές της "πρωτοπορίας" και "αυτών που ξέρουν" τι πρέπει να γίνει.
Να ενημερωθεί , χωρίς κανένα δισταγμό η κοινωνία, να αποκτήσει τα εφόδια για κριτική λειτουργία, να ζυγιάσει και να αποφασίσει ο ίδιος για την τύχη του.
(Λαός στη μέγιστη δυνατή συμμετοχή και στην προοπτική της διαρκούς διεύρυνσης της συμμετοχής).
Αιτία των δεινών, της αδράνειας, της ήττας και της διαστροφής της πολιτικής πράξης είναι η "αντιπροσώπευση" που έγινε γραφειοκρατία, αποκόπτεται και ξεπουλά.
Ας μην ξεκινάμε, επαναλαμβάνοντας το ίδιο λάθος.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚυριάκο το άρθρο του τέκι τσάν νομίζω ότι είχε άλλο νόημα που αναφέρεις και εσύ. Ενημερωτικό απέναντι σε έναν κόσμο που λέει "στάση πληρωμών" και νομίζει ότι απλά θα την γλιτώσουμε έτσι ανέξοδα. Να ξέρει αυτός ο κόσμος σε τι αναφερόμαστε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑσφαλώς τα κείμενα στα οποία παραπέμπεις θα δίνουν πολύ καλύτερη εικόνα. Όμως σε αυτά τα πράγματα, ιδίως με τόσο μεγάλο χρέος που έχουμε, όλα μπορούν να συμβούν ασχέτως βιβλιογραφίας. Και ειδικά σε αυτή την κρίση.
Από την αρχή αυτής της κρίσης επαναλαμβάνω ότι είμαστε σε αχαρτογράφητες περιοχές.
Πιστεύω ότι η απόκλιση αυτών που λέγονται και αυτών που συμβαίνουν μπορεί να κάνουν έναν καλό οικονομολόγο να μην διαφέρει ιδιαίτερα στις πετυχημένες προβλέψεις του από τις τυχαίες και πιο επιτυχημένες προβλέψεις ενός πιθήκου.
LEFT LIBERAL SYNTHESIS, πράγματι το καθ'οδόν πρέπει να είναι αστραπιαίο. Γιαυτό λέω πως δεν μπορείς τη μία μέρα να λές στάση πληρωμών ως κράτος και να μην βάλεις ταυτόχρονα συναλλαγματικούς περιορισμούς και banking holiday για κανένα μήνα. Εδώ και ο ρούσβελτ με ένα πολύ πιο συγκεντρωμένο σύστημα το 34 , εκλεισε τις τράπεζες την ώρα της υποτίμησης του $.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓιαυτό επίσης και τρέμω την πιθανότητα τέτοιες αποφάσεις να τις πάρει η σημερινή κυβέρνηση ή κάποια άλλη της αριστεράς ή της δεξιάς.
Και πράγματι πολιτικά μιλώντας το σενάριο του αποπληθωρισμού που αναφέρει ο στρος καν είναι στην ουσία πιο ομαλός τρόπος εκ-φτώχυνσης από το σοκ της εξόδου. Το πρόβλημα είναι πως η εκ-φτώχυνση θα γίνει με τους ίδιους κοινωνικά άδικους και αντι-αναπτυξιακούς τρόπους που έγινε και η "ανάπτυξη" της προηγούμενης 15ετίας.
Κυριάκο έχεις δίκιο, η βιβλιογραφία δεν ήταν ποτέ το εύκολο σημείο της εγκεφαλικής μου λειτουργίας ;)
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν ενδιαφέρεσαι πάντως μπορώ να σου δώσω γενικές κατευθύνσεις για το πού έχω βασιστεί.
Ο σκοπός του κειμένου αρχικά είναι να εξηγήσει πως μία στάση πληρωμών δεν είναι μία business as usual προοπτική.
Η αυθαίρετη υποτίμηση ήταν καθαρά ένα παράδειγμα προκειμένου να είναι εύκολες οι πράξεις. Η βασική μου επιδίωξη ήταν να δώσω τα κίνητρα των παικτών σε κάθε κίνηση και όχι να κάνω μία κοστολογική ανάλυση (το οποίο θεωρώ και πρακτικά ανεφάρμοστο από τη στιγμή που δεν μπορούμε να προβλέψουμε όλες τις αποφάσεις των εξωτερικών παικτών).
Για εμένα μεγαλύτερη σημασία έχει να καταλάβουμε πως θα συμπεριφερθούν πχ αυτοί που παράγουν ελληνικά προιόντα, ή αυτοί που νοικιάζουν δωμάτια στα νησιά ανεξάρτητα από το πόσο τελικά θα κοστίζει το γιαούρτι ή το ρεύμα στη μύκονο.
Πρακτικά η αρχική υποτίμηση νομίζω δεν θα έχει τόσο μεγάλη σημασία, όσο ο ρυθμός της διολίσθησης που θα επιβληθεί από το κράτος μετά το πρώτο σοκ. Θα κάτσω να διαβάσω το pdf από το ΔΝΤ καθώς φαίνεται ενδιαφέρον, και πάντα βοηθάνε τέτοιες εργασίες (και τα νούμερα τους).
Παρόλαυτα δεν θα προέκρινα ποτέ ως μοναδικό οδηγό μία οικονομετρική προσέγγιση καθώς τις θεωρώ ενγενώς ατελείς και αντίστοιχες με τη συμπεριφορά του σφαιρικού αλόγου στο κενό που λέει και το ανέκδοτο.
Ειλικρινά το συγκεκριμένο σεντόνι έχει τη λογική ενός παιχνιδιού που προσπαθεί να μετρήσει τις πιθανές αντιδράσεις των παικτών. Είναι ατελές, θα έχει πάντα ενγενείς αδυναμίες (τα δυναμικά συστήματα είναι πάντα πιο απρόβλεπτα απόσο μπορούμε να υποθέσουμε), και χρειάζεται αρκετές αντιρήσεις και αναθεωρήσεις για να γίνει πιο στοιβαρό. -γιαυτό και σας χρειάζεται.
Δεν είναι ούτε οδηγός στάσης πληρωμών, ούτε πρόταση προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Για την ιστορική εμπειρία έχω διάφορες αντιρήσεις που αφορούν πχ στο κατά πόσο οι πιστωτές σου θέλουν/μπορούν να σου στείλουν τις κανονιοφόρους τους (your millage may vary) και άρα τη θεωρώ πολύ διαφορετική όταν μιλάμε για την Ρωσία του 1998, τη Ρωσία του 1918 ή για την Βενεζουέλα του 1902.
Τέλος (κι εδώ αρχίζει η παπάτζα μου) είμαι επιστημολογικά αντίθετος με τον διαχωρισμό της πολιτικής, της κοινωνιολογίας και της οικονομίας που έχει γίνει τόσο της μόδας τις τελευταίες δεκαετίες. Κυρίως της τελευταίας όπου οι "ειδικοί" προσπαθούν για μία ακόμα φορά να την αυτονομήσουν να την απο-πολιτικοποιήσουν (ψευδώς) και να την μαθηματικοποιήσουν με τη λογική της "φυσικής επιστήμης" που υπήρχε τον 19ο αιώνα.
Αφοριστικά θα έλεγα πως δεν υπάρχει ούτε μία "φυσική" έννοια στην οικονομία, ούτε ένας "φυσικός νόμος". Καμία οικονομική απόφαση δεν βασίζεται σε κάποια "καθαρή επιστήμη". Δεν υπάρχει ούτε μία οικονομική έννοια που να μην μπορεί να εξηγηθεί με απλά λόγια σ' έναν φιλομαθή απόφοιτο λυκείου ή να είναι ιδεολογικά ουδέτερη και "καθαρή".
Και για να τελειώσω την παπάτζα μου, παραφράζοντας τον κλεμανσό: Η οικονομία είναι πολύ σημαντική για να την αφήσουμε στους "ειδικούς" οικονομολόγους.
ΥΓ βρήκα κιαυτό το paper από την τράπεζα της αγγλίας
http://www.bankofengland.co.uk/publications/fsr/fs_paper01.pdf
ΠOΛY KAΛH ΔOYΛEIA. ENA KEIMENO ΠOY ΚΆΘΗΣΑ ΔYO ΦOPEΣ KAI TO ΔIABAΣA ΣΚΕΠΤΌΜΕΝΟΣ. EXΩ NA KANΩ KAΠOIEΣ ΕΠΙΣΗΜΆΝΣΕΙΣ:
ΑπάντησηΔιαγραφή-ΠANTA YΠAPXEI KAI η ΠIΘANOTHTA NA ΔΙΑΚΟΠΟΎΝ OI ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΉΣΕΙΣ THΣ ΕΕ, APA OYΣIAΣTIKA BΓAINOYME KI AΠO KEI.
-ΠOΛY ΠΙΘΑΝΈΣ OI ΠΡΌΣΦΥΓΕΣ ΣTO ΕΥΡ ΔΙΚΑΣΤΉΡΙΟ..
- Η ΠIΘANOTHTA: EΞOΔOΣ AΠO EYPΩ, ΥΠΟΤΊΜΗΣΗ, ΣΎΝΔΕΣΗ ΙΣΟΤΙΜΊΑΣ ME EYPΩ ΠOY ΘA ΟΔΗΓΟΎΣΕ;
το πως θα αντιδράσουν οι πιστωτές μας που ειναι κατα κύριο λόγο οι εταίροι μας είναι πολύ σημαντικό ερώτημα. Οι Βοριοι γενικά εχουν μια βεμπεριανη ηθική στάση για τα χρέη (θεωρουν πως πρέπει να πληρώνονται). Ενδεικτικό είναι πως οι χώρες που δεν έχουν συμφωνήσει στην αναδιάρθρωση του χρέους της αργεντινής είναι η Γερμανία και η Ιταλία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε τα νομικά δεν τα πάω καλά οπότε δεν ξέρω τι θα σημαίνει μια προσφυγή στο Ευρ.Δικ. Φαντάζομαι πάντως πως μία ανεξάρτητη (sovereign) χώρα μπορεί να φύγει μονομερώς από καποια συνθήκη.
Όσο για το τελευταίο ερώτημά σου, η υποτίμηση και άμεση σύνδεση με το ευρώ θα είχε το βασικό πλεονέκτημα της καταπολέμισης του πληθωρισμού (που θα δημιουργούνταν από την υποτίμηση) και της εδραίωσης της σταθερής αξίας της δραχμής (αφου θα είναι συνδεδεμένη με το ευρώ). Έτσι θα γλύτωνες σχετικά σύντομα απο την διπλή κυκλοφορία νομισμάτων και οι πολίτες σου θα εμπιστεύονταν τις καταθέσεις τους σε δρχ μετά από κάποιο αρχικό σόκ.
Παρόλαυτα το κράτος λόγω της στάσης/αναδιαπραγμάτευσης/υποτίμησης (χωρίς στάση υποτίμηση δεν νοείται οπως εξηγω στην αρχή), δεν θα έχει πρόσβαση στις χρηματαγορές, που σημαίνει πως αρχικά τουλάχιστον θα εξαναγκάζεται σε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς (άρα περιορισμένα έξοδα). Ταυτόχρονα τα χρεωλύσια ως ποσοσοστό των (υποτιμημένων εσόδων) θα παραμείνουν σταθερά κι έτσι οι δυνατότητες δημοσίων επενδύσεων θα είναι περιορισμενες.
Επειδή λόγω της υποτίμησης/στάσης/ισοσκελισμού του προϋπολογισμού μεγάλο μέρος του πληθυσμού σου (στην αργεντινή είχε φτάσει το 36% τις κακές μέρες) θα έχει άμεση ανάγκη οικονομικής βοήθειας, το κράτος με καποιον τρόπο θα πρέπει να τους βοηθήσει να μην πεινάσουν.
Εάν όμως το νόμισμα είναι δεμένο στο ευρώ, δεν θα μπορεί να τυπώσει κατά βούληση κι έτσι ο μονεταριστικός αυτός περιορισμός θα δημιουργήσει αντιδράσεις.
πρακτικά ο πληθωρισμός (όταν συμβαίνει μέσω της αύξησης των μισθών) είναι μία επιλογή του κράτους. Μπορεί η μονεταριστική ορθοδοξία να τον έχει ταυτίσει με τον εξω-απωδό, αλλά στρατηγικά είναι μία πολιτική επιλογή. Μεταφέρει πλούτο από αυτους που έχουν σε αυτούς που δουλεύουν. Ηλικιακά από τους μεγάλους στους μικρούς αν θέλεις και μάλιστα με τρόπο σχετικά πιο ισότιμο (καθώς οι ανισότητες μεταφέρονται πιο εξομαλιμένες στην επόμενη γενιά). Οταν ο ΑΓΠ μαζί με τον Μιτεράν το χρησιμοποίησαν ως επιλογή το 1981, ολος ο ορθόδοξος καπιταλισμός έπεσε να τους φάει. Και ναι μεν εμεις τη γλυτώσαμε λόγω μεγέθους, αλλά οι Γάλλοι αναγκάστηκαν πολύ γρήγορα να υπαναχωρήσουν υπό τις πιέσεις εξόδου κεφαλαίων από τη χώρα. Και σκέψου πως τότε πολιτικά ήταν ένα πολύ καλύτερο πιο σοσιαλο-αριστερό κλίμα στην ευρώπη.
δυστυχώς δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος, εκτός κι αν όλα τα κράτη αποφασίσουν την επιλογή του πληθωρισμού. Οι αγγλοι και οι αμερικάνοι δείχνουν να καταλαβαίνουν σιγά σιγά πως δεν υπάρχει άλλη διέξοδος γιαυτους. Εμείς όμως είμαστε στο γκρούπ των γερμανών που και λόγο βαιμάρης, όταν ακουν πληθωρισμό φοράνε σκόρδα.
Τελικά όμως ίσως να μην είναι απαραίτητα στα χέρια τους. Οταν όλοι θα υποτιμούν τα νομίσματά τους, εάν η γερμανία/ευρώ μείνει σταθερή θα αναγκαστούν να θυσιάσουν τις εξαγωγές τους. Και η βιομηχανία είναι κάτι που στην αποβιομηχάνιση του 1970 θυσίασε εύκολα η αγγλια, όχι όμως η Γαλλία και η Γερμανία.
Μια ακόμα σημαντική συνέπεια που δεν έχει αναφερθεί:
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι θα γίνει με την υγεία;
Προσωπικά θεωρώ ότι το προσδόκιμο ζωής απο 81 έτη θα πέσει στο 61 - ίσως ακόμα περισσότερο.
Ασθένειες που είναι ιάσιμες τώρα (όπως π.χ. ο καρκίνος του μαστού) θα ισοδυναμούν με θανατική καταδίκη.
Η ήδη προβληματική δημόσια υγεία θα γίνει ακόμα πιο προβληματική.
Θα δώσω ένα παράδειγμα τώρα.
Ενας τομογράφος -προσέξτε, τομογράφος, όχι gamma knifes και άλλα τέτοια εξωτικά μηχανήματα- κοστίζει τρία εκατομμύρια ευρώ σήμερα (χωρίς να λάβουμε υπόψη ανταλλακτικά).
Η Ισλανδία, μετά τη χρεωκοπία της είχε πρόβλημα να εισάγει ένα εκατομμύριο ευρώ σε φάρμακα. Σκεφτείτε πόσο πιο δύσκολο θα είναι να εισαχθεί ένας τομογράφος στη χώρα, αν υποθέσουμε ότι θα υπάρχουν και τα άλφα ή βήτα μποϋκοτάζ κι αν υποθέσουμε ότι θα καταφύγουμε στη μαύρη αγορά.
Κοινώς ξεχάστε ένα από τα βασικότερα εργαλεία διάγνωσης του σήμερα. Για επιταχυντές ακτινοβόλησης ούτε λόγος.
Και αυτό είναι μια παράμετρος. Δεν πιάνω καν την κατάρρευση του συστήματος υγείας, γιατί θα μετατρέψω το σχόλιο σε θρίλλερ.
Ανωνυμε,
ΑπάντησηΔιαγραφήλαμβανοντας υπ' οψιν τις δραματικες περικοπες στην περιθαλψη που επεβαλε το ΔΝΤ στη Λετονια,(~40%) φανταζομαι και στις αλλες χωρες που αναμειχθηκε, δεν θα πρεπει να κοιμομαστε, ετσι κι αλλιως, ησυχοι.
cyn
Νέες πληροφορίες - (ο παραπάνω ανώνυμος είμαι):
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην Αργεντινή σήμερα το 20% των θανάτων γυναικών οφείλονται στον ΙΑΣΙΜΟ σήμερα καρκίνο του μαστού.
Την ίδια στιγμή στην Αργεντινη ανθεί ο ιατρικός τουρισμός επικεντρωμένος στην πλαστική χειρουργική.
Συνειδητοποιείτε νομίζω πολύ καλά τι σημαίνει αυτό.
Οι ιατρικοί πόροι χρησιμοποιούνται για να παρασχεθούν υπηρεσίες πολυτελείας σε τιμή ευκαιρίας (και να εισαχθεί πολύτιμο συνάλλαγμα) ενώ οι φτωχοί ψοφάνε σαν τα σκυλιά από ιάσιμες ασθένειες.
ΓIA TO ΘEMA THΣ ΥΓΕΊΑΣ ΘA ΣΥΜΦΩΝΉΣΩ ΠΩΣ ETΣI KI AΛΛIΩΣ THN EXOYME AΣXHMA. ΠEPA AΠO AYTO OMΩΣ:
ΑπάντησηΔιαγραφή-NOMIZΩ ΠΩΣ Η EΠIΛOΓH ΣΤΆΣΗ XΩPIΣ EΞOΔO AΠO EYPΩ, EXEI KAΠΩΣ ΔΙΟΓΚΩΜΈΝΑ ΝΟΎΜΕΡΑ ΓIA TON ΙΣΟΣΚΕΛΙΣΜΈΝΟ ΠPOYΠOΛOΓIΣMO, ΚΑΘΏΣ ΘA ΠΆΨΟΥΜΕ NA ΠΛΗΡΏΝΟΥΜΕ ΤΌΚΟΥΣ. APA OI ΠΕΡΙΚΟΠΈΣ ΘA EINAI ΓYPΩ ΣTA 15ΔIΣ, ENA ΣIΓOYPA ΠIO ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΙΜΟ AΛΛA ΣIΓOYPA ΜΕΓΆΛΟ ΠOΣO-ΠEPIΠOY 25% TΩN ΔΑΠΑΝΏΝ.
- ΣΚΕΦΤΌΜΟΥΝ TO ΕΝΔΕΧΌΜΕΝΟ NA ΦΤΙΑΧΝΆME ENA ΑΠΌΘΕΜΑ ΠEPIΠOY 15ΔIΣ EYPΩ KAI META TH ΧΡΕΩΚΟΠΊΑ NA ΑΓΌΡΑΖΑME ΔIKA MAΣ OMOΛOΓA ΣTO 15% THΣ ΑΞΊΑΣ TOYΣ.
- ΓIA TO ΘEMA THΣ ΜΟΝΟΜΕΡΟΎΣ ΣΤΆΣΗΣ ΠOY ΣΥΖΗΤΙΈΤΑΙ, NOMIZΩ ΠΩΣ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΉ ΔΑΝΕΊΩΝ ME ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΌ ΧΡΉΜΑ EINAI MIA ΛΎΣΗ ME ΠOΛY ΛIΓOTEPO ΔΙΕΘΝΈΣ KPAΞIΜΟ..
- ΘA ΠPEΠEI NA ΣΚΕΦΤΟΎΜΕ TON AΠEYΘEIAΣ ΔΑΝΕΙΣΜΌ AΠO ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΉ TPAΠEZA, EITE ΣTO ΕΘΝΙΚΌ ΝΌΜΙΣΜΑ Η ΣTO EYPΩ..
πολύ σωστή και καίρια η σημειωση για την υγεία. ο μεσος ορος ζωης στις πρωην σοβιετιες επεσε 10 χρονια σε μια δεκαετια..
ΑπάντησηΔιαγραφήαυτο με την αργεντινη και τον καρκινο του μαστυοθα το ηθελα παρακαλω πολυ να το διαβασω,
εχουμε ακομα μια ερευνα που δειχνει αυξηση των θανατων απο TB σε χωρες που εχει μπλεχτει το ΔΝΤ (η φυματίωση νομιζω ειναι ασθενεια των φτωχων, δηλαδη εχει να κανει με το ποσο καλα ζεις και τρεφεσαι, ενας γιατρος μπορει να το επιβεβαιωσει ισως)...
γενικα θα προσθεσω κι αλλα πραγματα σε μια δυο μερες στο σεναριο (μου εκαναν και μια επισημανση για τη σταση διχως εξοδο που δεν ειχα υπολογισει), και αυτο με την υγεια ειναι καλο να προστεθει
"Σύμφωνα με μελέτη που αναφέρεται από το CFO-news της 12ης Φεβρουαρίου 2010 (www.cfo-news.com), εάν τα επιτόκια του ελληνικού χρέους έφθαναν το 8% και το χρέος αυξανόταν σε ποσοστό το οποίο να αντιστοιχεί στο 140% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), η εξυπηρέτηση του χρέους της χώρας θα κατέληγε να αντιστοιχεί στο 9% του ΑΕΠ… Το ποσοστό θα ήταν, δηλαδή, πολύ υψηλότερο από την έκταση του ετήσιου ελλείμματος, το οποίο μπορεί να ελπίζει ότι θα έχει η Ελλάδα όταν ξεπεράσει τον σκόπελο της οικονομικής ύφεσης. Ποιό κράτος θα μπορούσε να παραιτηθεί από τη δυνατότητα να έχει δημοσιονομικά οφέλη της τάξης του 9% του ΑΕΠ του και, παράλληλα, να ξαναγίνει μέσα σε χρόνο μηδέν ένα υπόδειγμα δημοσιονομικής αρετής ; Απάντηση : Μονάχα ένα νεοφιλελεύθερο κράτος."
ΑπάντησηΔιαγραφή*από το κείμενο "μπορεί ένα κράτος να χρεωκοπήσει" που είναι ναρτημένο στο blog αυτό..
ανωνυμος1 : εχεις δικιο για τα τοκοχρεωλυσια, θα το συμπεριλαβω συντομα.
ΑπάντησηΔιαγραφήανωνυμος2 : υπαρχει μια μεγαλη παρανοηση με τα επιτοκια. Τα σημερινα εξωφρενικα επιτοκια ειναι τα επιτοκια που δανειζεται το ελληνικο κρατος απο εδω και περα. οχι τα επιτοκια που εχει ηδη δανειστει και βρισκονται περίπου στο 4,5%. Αρα για να συμβει αυτο που λεει το σεναριο θα πρεπει τα εξωφρενικα αυτα επιτοκια να παραμεινουν ετσι για τα επομενα 3-4 χρονια οπου εμεις θα κληθουμε να ανα-χρηματοδοτησουμε το μεγαλυτερο μερος του χρεους μας.
Είμαι ο ανώνυμος με τα τοκοχρεωλύσια..
ΑπάντησηΔιαγραφήΠιστεύω πως στο συγκεκριμένο θέμα λίγο το έχεις τραβήξει ίσως (από την άλλη πλευρά αυτή τη φορά).
ΤΟ ότι θα γλιτώνουμε 45δις τοκοχρεωλύσια δε σημαίνει πως πάμε για πλεόνασμα (αν ήταν έτσι δε θα συζητούσαμε τώρα), αλλά πως χάνουμε και 54δις €/ετησίως (το δανειακό πρόγραμμα της Ελλάδας για το 2010).
Επομένως, λίγο πάνω λίγο κάτω, έχουμε -10δις σε σχέση με πρώτα..
Αν υπολογίσεις τις συνολικές δαπάνες του δημοσίου πλήον τόκων κτλ, θα δεις το ποσοστό που θα πρέπει αυτές να περικοπούν.
μέχρι να διαπραγματευτείς μια νέα ρύθμιση του χρέους θα έχεις 45δις επιπλέον μείον το πρωτογενές έλλειμμα της κυβέρνησης, αρα θα είσαι αρκετά θετικός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜόλις το διαπραγματευτείς θα πληρώνεις κατι για τοκοχρεωλύσια, αλλά αυτό είναι πιο μακρινό ενδεχόμενο. Εκείνη τη στιγμή που θα συμβεί, ταμειακά θα εχεις 45δις το χρονο κέρδος ;)
νομίζω.
Ο θεε...
ΑπάντησηΔιαγραφήτο είχα πιο απλό...
γαμήθηκε ο εγκέφαλος για να το διαβάσω όλο μονομιάς...αλλά άξιζε.
Μου κίνησε το ενδιαφέρον το κομμάτι του φαντασιακού.
Εκεί δηλαδή που λες για την "εθνική ενότητα" με σκοπό να αντιμετωπιστεί η υλική πραγματικότητα(που απ'ότι κατάλαβα θα είναι γαμηστερή).
...ψιλοαπογοητεύθηκα πάντως...νόμιζα πώς ήταν πολύ πιο εφικτό το σενάριο της εξόδου-στάσης.