Νεολαία: Μια "χαμένη γενιά" που ο καπιταλισμός θέλει να τη ρημάξει αγρίως

ΠΗΓΗ: ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ

του ciaoant1

Έχουμε ήδη δει σε παλιότερο άρθρο το πως τα χρέη των φοιτητών στις ΗΠΑ/Αγγλία, κτλ έχουν εκτοξευτεί, καθώς οι απόφοιτοι αδυνατούν να αποπληρώσου τα δίδακτρα των σπουδών τους και τα φοιτητικά δάνεια που είχαν πάρει εξαιτίας τους.

Το ΒusinessInsider αναφέρει σε νεότερο άρθρο του μεταξύ άλλων τα εξής:

...Πολλά από αυτά τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χρεώνουν τώρα $20.000, $30.000 ή ακόμα και $ 40.000 ετησίως για δίδακτρα. Αυτό δε συμπεριλαμβάνει καν τα έξοδα διαβίωσης. Σήμερα είναι 400% πιο ακριβό να πάει κάποιος στο κολέγιο στις ΗΠΑ, από ότι ήταν πριν 30 χρόνια. Οι Αμερικανοί οφείλουν τώρα περισσότερα από 875 δισεκατομμύρια δολάρια σε φοιτητικά δάνεια, ποσό μεγαλύτερο από το συνολικό ποσό που οφείλουν οι Αμερικανοί για τις πιστωτικές κάρτες τους. Υπάρχουν περίπου 2.000.000 νέοι που πρόσφατα αποφοίτησαν από το πανεπιστήμιο και είναι άνεργοι. Περίπου 206.000 Αμερικανοί αποφοίτησαν από το κολέγιο με περισσότερα από 40.000 δολάρια χρέος για κάποιο σπουδαστικό δάνειο κατά το 2008. Το συνολικό χρέος σπουδαστικών δανείων στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνεται πλέον με ρυθμό περίπου $2,853.88 ανά δευτερόλεπτο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, 317.000 σερβιτόροι και σερβιτόρες έχουν πτυχίο κολεγίου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, το 24,5% των πωλητών λιανικής έχουν πτυχίο κολεγίου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, 365.000 ταμίες έχουν πτυχίο κολεγίου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, πάνω από 18.000 παρκαδόροι έχουν πτυχίο κολεγίου. Το 1992, υπήρχαν 5,1 εκατομμύρια "υποαπασχολούμενοι" απόφοιτοι κολεγίου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2008, υπήρχαν 17 εκατομμύρια "υποαπασχολούμενοι" απόφοιτοι κολεγίου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα εντυπωσιακό 85% των τελειόφοιτων φοιτητών προγραμματίζει να μετακομίσει πίσω στο πατρικό σπίτι του μετά την αποφοίτηση [σ.σ. προφανώς διότι αδυνατεί να βρει μια δουλειά ώστε να καλύψει μόνος του τα έξοδα του]

Σε πρόσφατο άρθρο  του, το συντηρητικό Economist ασχολείται με την κατάσταση των μεταπτυχιακών φοιτητών στα πανεπιστημία -κυρίως- της δύσης. Το άρθρο είναι αρκετά καλό (προφανώς βέβαια βλέπει τα πράγματα από τη σκοπιά του κεφαλαίου), και φέρνει στην επιφάνεια πολλά από τα ζητήματα που παρατηρούνται και στην Ελλάδα - εδώ μια μετάφραση στα ελληνικά των κυριότερων σημείων του:

Ο αναλώσιμος ακαδημαϊκός

Γιατί το να κάνεις μεταπτυχιακό είναι συχνά "χάσιμο χρόνου"

Στις περισσότερες χώρες, το διδακτορικό αποτελεί βασική προϋπόθεση για μια σταδιοδρομία στον ακαδημαϊκό κόσμο. Πρόκειται για μια εισαγωγή στον κόσμο της ανεξάρτητης έρευνας-ένα είδος πνευματικού "αριστουργήματος", που δημιουργήθηκε από έναν μαθητευόμενο, σε στενή συνεργασία με έναν επόπτη καθηγητή. Οι απαιτήσεις για την ολοκλήρωση του ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των χωρών, των πανεπιστημίων, κτλ. Μερικοί σπουδαστές θα πρέπει πρώτα να περάσουν δύο χρόνια για ένα πτυχίο ή δίπλωμα. Κάποιοι θα λάβουν μισθό. Άλλοι θα πρέπει να πληρώσουν δίδακτρα. Μερικά διδακτορικά αφορούν μόνο την έρευνα, μερικά απαιτούν παρουσίες σε διαλέξεις και εξετάσεις και ορισμένα απαιτούν από το μεταπτυχιακό φοιτητή να διδάξει προπτυχιακούς φοιτητές. Μια εργασία μπορεί να είναι μερικές δεκάδες σελίδες στα μαθηματικά, ή πολλές εκατοντάδες στην ιστορία. Ένα πράγμα που είναι κοινό σε πολλούς φοιτητές διδακτορικού είναι η δυσαρέσκεια. Μερικοί περιγράφουν το έργο τους ως «καταναγκαστική εργασία». Εργασία επτά ημέρες την εβδομάδα - δέκα ώρες την ημέρα, χαμηλές αμοιβές και αβέβαιες προοπτικές είναι μια συνηθισμένη κατάσταση για πολλούς εξ αυτών. Ξέρεις ότι κάποιος είναι μεταπτυχιακός φοιτητής,αν, μεταξύ σοβαρού και αστείου, το γραφείο του είναι καλύτερα διακοσμημένο από το σπίτι του και έχει μια γεύση του fast food που παραγγέλνει για να φάει στο γραφείο. "Δεν είναι αποθαρρυντικό το μεταπτυχιακό αυτό καθεαυτό», λέει ένας φοιτητής. "Αυτό που είναι αποθαρρυντικό είναι το να συνειδητοποιείς ότι έχουν το "τέλος" πάρα μα πάρα πολύ μακρυά". Spoiler:  Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας, ακόμη και ένα "απλό" πτυχίο σε πανεπιστήμιο ήταν προνόμιο λίγων πλούσιων, και πολλά μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικό δεν κατείχαν διδακτορικά. Αλλά καθώς η τριτοβάθμια εκπαίδευση διευρύνθηκε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, υπήρχε η προσδοκία ότι οι διδάσκοντες θα κατέχουν ανώτερα πτυχία. Τα αμερικανικά πανεπιστήμια "πρωτοπόρησαν": Η Αμερική μέχρι το 1970 παρήγαγε σχεδόν το ένα τρίτο των φοιτητών του κόσμου και το ήμισυ των διδακτορικών στην επιστήμη και την τεχνολογίας (την εποχή εκείνη είχε μόνο το 6% του παγκόσμιου πληθυσμού). Από τότε, η ετήσια παραγωγή της Αμερικής σε κατόχους διδακτορικών τίτλων έχει διπλασιαστεί, σε 64.000. Οι άλλες χώρες βασίζουν πλέον στα χνάρια των ΗΠΑ. Μεταξύ του 1998 και του 2006 ο αριθμός των διδακτορικών που διανεμήθηκαν σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ αυξήθηκε κατά 40%, σε σύγκριση με 22% για την Αμερική. Η παραγωγή διδακτορικών επιταχύνθηκε πιο εντυπωσιακά στο Μεξικό, την Πορτογαλία, την Ιταλία και τη Σλοβακία. Ακόμη και η Ιαπωνία, όπου ο αριθμός των νέων συρρικνώνεται, διένειμε περίπου 46% περισσότερα διδακτορικά. Μέρος αυτής της ανάπτυξης οφείλεται στην επέκταση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης εκτός της Αμερικής. Ο Richard Freeman, ένας οικονομολόγος της εργασίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, αναφέρει ότι το 2006 στην Αμερική σπούδαζε μόνο το 12% των φοιτητών του κόσμου. Όμως, τα πανεπιστήμια έχουν ανακαλύψει ότι οι διδακτορικοί φοιτητές είναι φτηνό, διαθέσιμο, αναλώσιμο εργατικό δυναμικό, με υψηλό μάλιστα κίνητρο. Με περισσότερους φοιτητές διδακτορικού μπορούν να κάνουν περισσότερη έρευνα, και σε ορισμένες χώρες περισσότερη διδασκαλία, με λιγότερα χρήματα. Ένας βοηθός απόφοιτος του Yale μπορεί να κερδίσει $20.000 το χρόνο για εννέα μήνες διδασκαλίας. Η μέση αμοιβή των τακτικών καθηγητών στην Αμερική ήταν 109.000 δολάρια το 2009-υψηλότερη από το μέσο όρο των δικαστών και των δικαστικών λειτουργών. Πράγματι, η παραγωγή των κατόχων διδακτορικών τίτλων έχει ξεπεράσει κατά πολύ τη ζήτηση για καθηγητές πανεπιστημίου. Σε ένα πρόσφατο βιβλίο, οι Andrew Hacker και Claudia Dreifus, ένας ακαδημαϊκός και ένας δημοσιογράφος αντίστοιχα, ανέφεραν ότι η Αμερική παρήγαγε πάνω από 100.000 κατόχους διδακτορικών διπλωμάτων μεταξύ 2005 και 2009. Κατά την ίδια περίοδο, υπήρχαν μόνο 16.000 νέες έδρες. Χρησιμοποιώντας διδακτορικούς φοιτητές για να κάνουν ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας προπτυχιακών, μείωσαν τον αριθμό των θέσεων πλήρους απασχόλησης. Ακόμη και στον Καναδά, όπου η παραγωγή των κατόχων διδακτορικού έχει αναπτυχθεί σχετικά συγκρατημένα, τα πανεπιστήμια έβγαλαν 4.800 διδακτορικούς το 2007, αλλά προσέλαβαν μόλις 2.616 νέους καθηγητές πλήρους απασχόλησης. Μόνο λίγες ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Βραζιλία και η Κίνα, έχουν σήμερα έλλειψη διδακτορικών [σ.σ. Από τη στιγμή που το κεφάλαιο προτιμά τέτοιες συνθήκες για να αναπτυχθεί, εκεί πηγαίνουν τα εργοστάσια, και εκεί μετακομίζει προφανώς και η έρευνα, δημιουργούνται σχολές, κτλ]. Παρόμοια είναι τα πράγματα και στην έρευνα. Οι διδακτορικοί φοιτητές και οι συμβασιούχοι είναι γνωστοί ως "postdocs", που περιγράφεται από έναν μαθητή ως "το άθλιο υπογάστριο της ακαδημαϊκής κοινότητας», που κάνει σήμερα ένα μεγάλο μέρος της έρευνας στα πανεπιστήμια. Υπάρχει μεγάλη πληθώρα postdocs. Ο Δρ. Freeman συμπέρανε με βάση δεδομένα προ του 2000 ότι, αν οι αμερικανικές θέσεις ΔΕΠ (καθηγητών) στον τομέα των βιοεπιστημών είχαν αύξηση κατά 5% το χρόνο, μόλις το 20% των φοιτητών θα έβρισκαν μία. Στον Καναδά, το 80% των postdocs βγάζει $38.600 ή λιγότερο ετησίως προ φόρων, ποσό που ισοδυναμεί με το μέσο μισθό ενός εργάτη σε οικοδομή. Η άνοδος των μεταπτυχιακών έχει δημιουργήσει ένα άλλο εμπόδιο στο δρόμο για μια ακαδημαϊκή θέση. Σε ορισμένους τομείς, πέντε χρόνια ως μεταπτυχιακός είναι πλέον...απαραίτητη προϋπόθεση για μια βρει κανείς μια θέση πλήρους απασχόλησης. Αυτές οι στρατιές των χαμηλόμισθων διδακτορικών βοηθούν την ερευνητική ικανότητα των πανεπιστημίων, και κατά συνέπεια των χωρών. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα ένα καλό πράγμα [σ.σ. !!!]. Ένα λαμπρό, καλά εκπαιδευμένο μυαλό μπορεί να πάει στράφι, όταν αλλάξουν οι ανάγκες της άρχουσας τάξης. Η εποχή μετά τον Σπούτνικ οδήγησε στην ταχεία αύξηση των διδακτορικών στη φυσική, που σταμάτησε απότομα όταν ο πόλεμος του Βιετνάμ στράγγιξε τον προϋπολογισμό για την επιστήμη. Ο Brian Schwartz, καθηγητής Φυσικής στο City University της Νέας Υόρκης, αναφέρει ότι στη δεκαετία του 1970 περίπου 5000 φυσικοί έπρεπε να βρουν θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς. Στην Αμερική, η άνοδος των συνδικάτων των μεταπτυχιακών-διδακτορικών εκπαιδευτικών αντικατοπτρίζει το τέλος της "σιωπηλής συμφωνίας" μεταξύ των πανεπιστημίων και των διδακτορικών φοιτητών: Η συμφωνία αυτή ήταν "άθλιος μισθός τώρα, για μια καλή ακαδημαϊκή δουλειά αργότερα". Διδακτορικοί καθηγητές στα δημόσια πανεπιστήμια, όπως πχ το Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison, σχημάτισαν συνδικάτα ήδη από τη δεκαετία του 1960, αλλά ο ρυθμός της συμμετοχής στα σωματεία αυτά αυξήθηκε πρόσφατα. Τα σωματεία τώρα γενικεύονται στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Το Yale και το Cornell υποστηρίζουν ότι οι διδακτορικοί φοιτητές που διδάσκουν δεν είναι εργαζόμενοι, αλλά μαθητευόμενοι, και έχουν αντισταθεί στη δημιουργία σωματείου. Το 2002, το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης ήταν το πρώτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο που αναγνώρισε ένα σωματείο διδακτορικών καθηγητών, αλλά σταμάτησε να διαπραγματεύεται με αυτό, τρία χρόνια αργότερα. Σε ορισμένες χώρες, όπως πχ η Βρετανία και η Αμερική, οι χαμηλοί μισθοί και οι άσχημες επαγγελματικές προοπτικές αντανακλώνται στον αριθμό των αλλοδαπών που γίνονται υποψήφιους διδάκτορες. Ο Δρ Freeman εκτιμά ότι το 1966 στην Αμερική, μόνο το 23% των διδακτορικών στην επιστήμη και στους μηχανικούς απονεμήθηκαν σε φοιτητές που γεννήθηκαν εκτός της χώρας. Έως το 2006 το ποσοστό είχε αυξηθεί σε 48%. Οι αλλοδαποί φοιτητές έχουν την τάση να δέχονται χειρότερες συνθήκες εργασίας, ενώ και η παροχή αυτή φτηνού, και προσοντούχου εργατικού δυναμικού κρατά τους μισθούς χαμηλά. Οι υποστηρικτές του διδακτορικού υποστηρίζουν ότι αξίζει τον κόπο, ακόμη και αν δεν οδηγεί σε μόνιμη ακαδημαϊκή εργασία. Δεν θέλουν άλλωστε όλοι όσοι κάνουν ένα διδακτορικό μια πανεπιστημιακή σταδιοδρομία, και πολλοί στρέφονται στον ιδιωτικό τομέα, για παράδειγμα στη βιομηχανική έρευνα. Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά τα ποσοστά εγκατάλειψης δείχνουν ότι πολλοί φοιτητές απογοητεύονται. Στην Αμερική, μόνο το 57% των υποψηφίων διδακτόρων θα έχει διδακτορικό δέκα χρόνια μετά την ημέρα της εγγραφής του. Στις ανθρωπιστικές επιστήμες, όπου οι περισσότεροι φοιτητές πληρώνουν για τα διδακτορικά τους, το ποσοστό είναι 49%. Και το ακόμα χειρότερο είναι πως, ενώ σε άλλους κλάδους οι φοιτητές τείνουν να εγκαταλείπουν κατά τα πρώτα έτη, στις ανθρωπιστικές επιστήμες προσκολλώνται "μέχρι την τελευταία στιγμή". Και αυτοί οι φοιτητές ξεκίνησαν ως η αφρόκρεμα. Έρευνες δείχνουν ότι εκείνοι που τελειώνουν δεν είναι εξυπνότεροι από εκείνους που δεν τελειώνουν. Η κακή εποπτεία, οι κακές προοπτικές εργασίας ή την έλλειψη χρημάτων τους αναγκάσει να "χάσουν την ορμή τους". Ακόμη και πτυχιούχοι που βρίσκουν δουλειά έξω από τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να τα πάνε καλά. Οι διδακτορικές σπουδές είναι τόσο πολύ εξειδικευμένες που τα γραφεία ευρέσεως εργασίας δυσκολεύονται να τους βρουν δουλειά, και οι εποπτικές πανεπιστημιακές αρχές τείνουν να έχουν ελάχιστο ενδιαφέρον για τους φοιτητές που εγκαταλείπουν τον ακαδημαϊκό χώρο. Μια μελέτη του ΟΟΣΑ δείχνει ότι πέντε χρόνια μετά τη λήψη πτυχίου τους, περισσότερο από το 60% των κατόχων διδακτορικών τίτλων στη Σλοβακία και άνω του 45% στο Βέλγιο, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γερμανία και την Ισπανία ήταν ακόμα με προσωρινές συμβάσεις. Πολλοί ήταν postdocs. Περίπου το ένα τρίτο των αποφοίτων διδακτορικού της Αυστρίας κάνουν δουλειές άσχετες με τα πτυχία τους. Στη Γερμανία, το 13% του συνόλου των πτυχιούχων διδακτορικών καταλήγουν σε "ταπεινά" επαγγέλματα. Στις Κάτω Χώρες η αναλογία είναι 21%. Οι κάτοχοι διδακτορικού τουλάχιστον κερδίζουν περισσότερα από αυτούς με το "απλό" πτυχίο πανεπιστημίου. Μια μελέτη δείχνει ότι οι Βρετανοί άνδρες με πτυχίο πανεπιστημίου κερδίζουν 14% περισσότερα από εκείνους που θα μπορούσαν να έχουν πάει στο πανεπιστήμιο, αλλά δεν πήγαν. Η "πριμοδότηση" για το διδακτορικό τους είναι 26%. Όμως, η πριμοδότηση για ένα μεταπτυχιακό, το οποίο μπορεί να ολοκληρωθεί σε μόλις ένα έτος, είναι σχεδόν το ίδιο υψηλή, στο 23%. Σε ορισμένα θέματα, η πριμοδότηση για το διδακτορικό εξαφανίζεται εντελώς. Οι διδακτορικοί στα μαθηματικά και την πληροφορική, στις κοινωνικές επιστήμες και γλώσσες δεν κερδίσουν περισσότερα από αυτούς με τα μεταπτυχιακά. Η πριμοδότηση για το διδακτορικό είναι στην πραγματικότητα μικρότερη από ό, τι για ένα μεταπτυχιακό στη μηχανική και την τεχνολογία, την αρχιτεκτονική και την εκπαίδευση. Μόνο στον τομέα της ιατρικής, ή άλλες επιστήμες, καθώς και επιχειρηματικών και οικονομικών μελετών είναι αρκετά υψηλή για να αξίζει τον κόπο. Ως μέσος όρος, το διδακτορικό δίπλωμα αξίζει μόνο 3% πάνω από ένα μεταπτυχιακό [σ.σ. "παραγωγή διδακτορικών", "το διδακτορικό αξίζει τόσο τοις εκατό πάνω από το μεταπτυχιακό", κτλ - η τάση του καπιταλισμού να χρηματοποιεί τα πάντα είναι εμφανέστατη στα λόγια του economist]. Ο Dr Schwartz, φυσικός της Νέας Υόρκης , λέει ότι οι δεξιότητες που απέκτησαν κατά την διάρκεια του διδακτορικού μπορούν εύκολα να αποκτηθούν με πολύ πιο συντομευμένα μαθήματα. Πριν από τριάντα χρόνια, λέει, οι επιχειρήσεις της Wall Street συνειδητοποίησαν ότι μερικοί φυσικοί μπορούσαν να λύσουν διαφορικές εξισώσεις και τους προσέλαβαν για να γίνουν "quants", αναλυτές και επιχειρηματίες. Σήμερα, αρκετές σύντομες σειρές μαθημάτων προσφέρουν τα προηγμένα μαθηματικά που απαιτούνται για στις χρηματιστηριακές αγορές [σ.σ. οι περισσότερες συναλλαγές γίνονται μέσω υπολογιστών, αυτόματα, και οι "μεγάλοι παίχτες" που έχουν καλύτερα μηχανήματα απλά "κερδίζουν" διότι τα μηχανήματα/αλγόριθμοι του είναι καλύτεροι. Από την άλλη βέβαια, μερικές φορες βλέπουμε και κωμικοτραγικά πράγματα, όπως πχ στο flashcrash]. "Ένας φυσικός με PhD που έχει κάνει μόνο ένα μάθημα στις διαφορικές εξισώσεις δεν είναι ανταγωνιστικός», λέει ο Dr Schwartz. [σ.σ. στη Wall Street θέλουν ανθρώπους που θα ξέρουν διαφορικές και ας μην ξέρουν τίποτα άλλο. Αρκεί όμως να ξέρουν καλά διαφορετικές, για να δημιουργούν αλγόριθμους για χρηματιστηριακές συναλλαγές] Πολλοί μαθητές δηλώνουν ότι σπουδάζουν από αγάπη για το αντικείμενο, και ότι η παιδεία είναι αυτοσκοπός. Κάποιοι δίνουν μεγάλη σημασία στο που θα μπορούσε να οδηγήσει το πτυχίο τους. Σε μια μελέτη στους Βρετανούς αποφοίτους PhD, περίπου το ένα τρίτο παραδέχτηκαν ότι έκαναν το διδακτορικό τους, εν μέρει για να συνεχίσουν να είναι φοιτητές, ή να αναβάλλουν την εξεύρεση εργασίας [σ.σ. ειδικά σήμερα που δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας, αυτό είναι κυρίαρχη τάση]. Σχεδόν το ήμισυ των φοιτητών μηχανολογίας εισαχθεί προς αυτό. Οι επιστήμονες μπορούν εύκολα να πάρουν υποτροφίες και, συνεπώς, "παρασύρονται" να κάνουν το διδακτορικό τους. Αλλά υπάρχουν και προβλήματα, εκτός από οφέλη, να μένουν στο πανεπιστήμιο. Οι εργαζόμενοι με την "πλεόνασμα εκπαίδευσης", λαμβάνουν περισσότερη εκπαίδευση από ότι μια εργασία απαιτεί και είναι πιθανό να είναι λιγότερο ικανοποιημένοι, λιγότερο παραγωγικοί και πιο πιθανό να εγκαταλείψουν τις δουλειές τους. Οι ακαδημαϊκοί τείνουν να θεωρούν το ερώτημα αν το διδακτορικό αξίζει ως ανάλογο με το ερώτημα αν υπάρχει πάρα πολύ τέχνη ή πολιτισμός στον κόσμο. Αυτό μπορεί να αληθεύει. Αλλά το διδακτορικό μπορεί παρόλα αυτά να είναι μια κακή επιλογή για ένα άτομο. [σ.σ. διότι ο καπιταλισμός δεν έχει σήμερα ανάγκη από άλλους, ειδικά στη δύση που απο-αναπτύσσεται]