ΠΗΓΗ: Πολιτική Οικονομία
του Νίκου Προγούλη
Η σύγκρουση της ελευθερίας της έκφρασης με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ή την πολιτισμική ταυτότητα κάποιων ομάδων είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο που έρχεται ξανά και ξανά στην επικαιρότητα. Μπορούμε, από τα σχετικά πρόσφατα, να θυμηθούμε τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ από δυτικούς γελοιογράφους μερικά χρόνια πριν, που ξεσήκωσαν ταραχές στον ισλαμικό κόσμο, ή στα καθ΄ημάς, την έκθεση οutlook το 2004, (όπου ο Καρατζαφέρης είχε απαιτήσει να κατέβει ένας πίνακας που έδειχνε ένας πέος να χύνει στο σταυρό), κλπ, κλπ.
Η μεγάλη μερίδα των απόψεων που τάσσεται υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης, (ότι μορφή κι αν έχει αυτή, π.χ. πρόκληση, χλεύη, γελοιοποίηση, κλπ), μιλάει συλλήβδην για “σκοταδισμό”, “επιστροφή στον μεσαίωνα”, κλπ, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επισημαίνεται ότι οι θιγόμενοι έχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά: για παράδειγμα, αν είναι χριστιανοί, επικαλούνται τις αξίες του δυτικού πολιτισμού και του διαφωτισμού όταν πρόκειται για την προσβολή άλλων θρησκειών, ενώ όταν στο στόχαστρο της σάτιρας μπαίνει η δική τους θρησκεία, τότε ο διαφωτισμός πάει περίπατο.
Θα προσπαθήσουμε εδώ να βάλουμε κάποια κριτήρια που διαχωρίζουν αυτές τις περιπτώσεις, γιατί κατά τη γνώμη μας, είναι φανερό ότι σε κάποιες περιπτώσεις πρόκειται για κριτική, έστω και άκομψη, που θα έπρεπε όμως να είναι ελεύθερη, ενώ σε άλλες περιπτώσεις πρόκειται για πολεμική πράξη.