Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ, διδάκτορα οικονομικών επιστημών
Η βαθιά και παρατεταμένη κρίση στην ελληνική οικονομία εκδηλώνεται ως κρίση δημόσιου χρέους και ελλειμμάτων στο όνομα των οποίων μισθωτοί, συνταξιούχοι και ευρύτερα λαϊκά στρώματα καλούνται από «τρόϊκα» και κυβέρνηση σε μακροχρόνιες θυσίες για «σωτηρία» της οικονομίας. Η κρίση Χρέους έχει γίνει ιδιόμορφος «κόμπος» συμπύκνωσης των κοινωνικών αντιθέσεων και αντιπαράθεσης διαφορετικών πολιτικών εξόδου από την κρίση. Ωστόσο το κρίσιμο δίλημμα είναι με ποιους όρους; Με όρους πιστωτών ή οφειλετών, υπέρ των τραπεζιτών ή υπέρ της κοινωνίας;
Άρνηση πληρωμής «απεχθούς» χρέους
Η αμφισβήτηση ή αθέτηση (default) πληρωμής του «επαχθούς/ απεχθούς» χρέους αποτελεί κρίσιμο ζήτημα (από ηθική, οικονομική, πολιτική και διεθνή διάσταση). Η έννοια του «επαχθούς» (δυσβάστακτου, ασήκωτου, με πρόσθετα βάρη και δεσμεύσεις) και ταυτόχρονα «απεχθούς» (επί πλέον παράνομου, ανήθικου, αθέμιτου, βρώμικου, κλπ), θεμελιώνει το δικαίωμα άρνησης πληρωμής του. Και μόνο την επίκληση της «κατάστασης ανάγκης» (state of necessity) της Επιτροπής Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ να πάρουμε (1613η Συνάντηση, 17η Ιουνίου 1980), η οποία λέει ότι «ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να αναγκαστεί να κλείσει σχολεία, πανεπιστήμια, δικαστήρια, να εγκαταλείψει τις δημόσιες υπηρεσίες, επιφέροντας χάος και αναρχία στην κοινωνία, μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει κονδύλια αποπληρωμής δανείων σε ξένους και ντόπιους δανειστές», θεμελιώνεται το δικαίωμα άρνησης πληρωμής όχι μόνο του «επαχθούς»/«απεχθούς» χρέους, αλλά και γενικά του δημόσιου χρέους.